Viêm Đại Tràng: Nguyên Nhân, Triệu Chứng và Điều Trị

Viêm đại tràng là gì?

Bệnh viêm đại tràng là thuật ngữ chỉ tình trạng viêm và tổn thương ở lớp lót niêm mạc của đại tràng (ruột già). Những tổn thương có thể khu trú hoặc lan tỏa, niêm mạc viêm trợt, kém bền vững hoặc hình thành những vết loét sâu rộng, xung huyết, thậm chí xuất huyết và hình thành ổ áp xe.

Viêm đại tràng được phân thành nhiều loại với những biểu hiện và triệu chứng khác nhau.

Viêm đại tràng cấp tính: Thường xuất hiện do nhiễm độc hoặc nhiễm khuẩn đường ruột. Bệnh gây các các triệu chứng nhẹ và thuyên giảm nếu được can thiệp.
Viêm đại tràng mãn tính: Tình trạng viêm nhiễm tiến triển nặng hơn, niêm mạc đại tràng có những ổ viêm nhiễm, gây ra hiện tượng đau nhức, kèm theo xuất huyết, viêm loét, áp xe.
Viêm đại tràng sigma: Viêm xuất hiện ở vùng đại tràng sigma - đoạn đại tràng nằm ở nơi tiếp xúc với trực tràng.
Viêm đại tràng co thắt: Còn được gọi là hội chứng đại tràng kích thích, gây ra các cơn co thắt liên tục, gây cảm giác đau nhức khó chịu

Nguyên nhân gây viêm đại tràng

Bệnh viêm đại tràng xảy ra do nhiều nguyên nhân. Dưới đây là những nguyên nhân chủ yếu:

Tổn thương do điều trị bệnh

Dùng quá nhiều thuốc kháng sinh hoặc tiến hành xạ trị có thể làm tác động đến đại tràng và hình thành viêm.

Thiếu máu cục bộ

Động mạch dẫn máu đến nuôi đại tràng bị tắc có thể gây thiếu máu dẫn đến viêm và hoại tử niêm mạc đại tràng.

Chế độ ăn uống kém lành mạnh

Ăn uống không điều độ, dùng nhiều chất kích thích làm chất nhầy thành ruột đại tràng bị giảm và mất cân bằng hệ vi sinh, gây viêm.

Căng thẳng, stress

Khi người bệnh bị căng thẳng có thể vô tình tạo áp lực lên sự co bóp của nhu động ruột và làm tăng nguy cơ bị viêm đại tràng.

Đối tượng dễ bị viêm đại tràng

Là bệnh lý đường tiêu hóa nên bất kỳ ai cũng có thể bị viêm đại tràng. Tuy nhiên, theo thống kê, có các đối tượng dưới đây thuộc nhóm bị bệnh cao hơn:

Người thường xuyên sử dụng rượu bia, các chất kích thích làm hại đến niêm mạc đại tràng.
Người làm việc bị căng thẳng, stress kéo dài.
Người thường xuyên bỏ bữa, ăn uống thất thường không theo thời gian nhất định.

Triệu chứng của viêm đại tràng

Tùy vào giai đoạn của bệnh viêm đại tràng, các triệu chứng thể hiện ra cũng sẽ khác nhau:

Viêm đại tràng cấp tính:

Đau quặn thắt vùng bụng dưới, dọc theo khung đại tràng hoặc từng đoạn.
Cơ thể mệt mỏi, sút cân nhanh
Có biểu hiện cứng bụng,
Tiêu chảy đột ngột, phân chứa nước.

Viêm đại tràng mãn tính:

Đau bụng, đau từng cơn và có cảm giác buồn đi đại tiện.
Hết đau khi đi đại tiện xong.
Thường đại tiện ngày từ 3 - 4 lần hoặc hơn, khi vừa ngủ dậy hoặc ăn xong.
Đau quặn bụng, dọc theo khung đại tràng mỗi lần đi ngoài.

Biến chứng bệnh viêm đại tràng

Bệnh viêm đại tràng là bệnh lý nguy hiểm, khó điều trị và khả năng điều trị dứt điểm thấp. Mặt khác, bệnh thường tái phát và dễ gây biến chứng đe dọa đến tính mạng. Một số biến chứng có thể gặp gồm:

Xuất huyết đại tràng

Đây là biến chứng phổ biến, lúc này niêm mạc đại tràng bị phá hủy do các tác nhân gây hại tấn công khiến mạch máu bị tổn thương và xuất huyết. Nếu không can thiệp xử lý kịp thời, xuất huyết quá nhiều có thể dẫn đến tử vong.

Thủng dạ dày

Niêm mạc đại tràng bị tổn thương có thể làm giãn hoặc thủng đại tràng. Điều này cũng có thể khiến người bệnh bị tử vong nếu không được can thiệp sớm.

Ung thư đại tràng

Viêm loét đại tràng kéo dài và không được xử lý kiểm soát có thể dẫn đến ung thư.

Phương pháp chẩn đoán viêm đại tràng

Thăm khám lâm sàng

Thu thập thông tin về triệu chứng bệnh.
Tìm hiểu về tiền sử gia đình bệnh nhân có ai bị bệnh hay không.
Tìm hiểu về thói quen sinh hoạt và chế độ ăn uống của người bệnh.

Chẩn đoán cận lâm sàng

Nội soi đại tràng: Xác định chính xác vị trí bị viêm, lấy mẫu sinh thiết.
Chụp X-quang đại tràng; Thu thập hình ảnh đại tràng và các vấn đề đang xảy ra tại đây.
Xét nghiệm phân, máu: Phân tích chuyên sâu hơn về bệnh viêm đại tràng.
Chụp CT: Quan sát chi tiết mô mềm trong ổ bụng, xác định phạm vi bị ảnh hưởng.

Biện pháp điều trị viêm đại tràng

Bệnh viêm đại tràng có thể khắc phục bằng nhiều cách khác nhau phụ thuộc vào mức độ bệnh và triệu chứng cụ thể để chọn giải pháp phù hợp. Cụ thể có những cách sau:

Thuốc tây

Những loại thuốc thường được dùng trong điều trị bệnh viêm đại tràng gồm:

Thuốc kháng sinh: Một loại thuốc kháng sinh phù hợp sẽ được chỉ định cho những bệnh nhân bị viêm đại tràng do nhiễm vi khuẩn. Nhóm thuốc này giúp tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh và ngăn những tổn thương tiến triển. Từ đó chống loạn khuẩn đường ruột.
Thuốc kháng nấm hoặc kháng virus: Nếu viêm đại tràng do nhiễm nấm hoặc virus, người bệnh sẽ được sử dụng một loại thuốc kháng nấm hoặc kháng virus. Hoạt chất trong thuốc có khả năng ức chế hoạt động và tiêu diệt những tác nhân này.
Thuốc giảm đau và chống co thắt: Nhóm thuốc này được sử dụng để điều trị những cơn đau quặn ở bụng. Thuốc có tác dụng giảm đau, giảm co thắt, thư giãn đại tràng và hạn chế những đợt tái phát.
Thuốc điều trị tiêu chảy: Viêm đại tràng thường gây tiêu chảy với biểu hiện phân lỏng có máu, phân không thành khuôn và chảy ra theo đường hậu môn. Để điều trị, người bệnh sẽ được yêu cầu sử dụng thuốc điều trị tiêu chảy. Khi sử dụng, thuốc giúp điều hòa nhu động ruột, giảm bớt triệu chứng đau quặn bụng và ngăn tiêu chảy.
Bồi hoàn nước và chất điện giải: Bệnh nhân được truyền nước và chất điện giải để tránh rơi vào tình trạng trụy tim mạch.

Người bệnh chỉ dùng thuốc điều trị khi có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa. Ngoài ra cần tuân thủ liều lượng và cách dùng.

Dùng thuốc Đông y

Xu hướng người bệnh dùng thuốc đông y chữa viêm đại tràng ngày càng cao. Sở dĩ vậy bởi thuốc này có ưu điểm là điều trị lâu dài, tiết kiệm và an toàn, không gây tác dụng phụ.

Các thuốc đông y được bào chế từ thảo dược tự nhiên, tác động từ từ nhưng đi sâu vào căn nguyên gây bệnh viêm đại tràng. Từ đó, xử lý được dứt điểm bệnh, ngăn chặn tái phát hiệu quả.

Các thảo dược điển hình có tác dụng điều trị viêm đại tràng có thể kể đến là Sa nhân, Mộc hương, Hoàng liên, Hoàng bá, Bạch truật,...

Phẫu thuật

Hiếm khi viêm đại tràng cần can thiệp ngoại khoa. Tuy nhiên phẫu thuật sẽ được cân nhắc cho những trường hợp sau:

Bệnh viêm đại tràng có diễn tiến nặng, kéo dài, không đáp ứng với điều trị bảo tồn
Có polyp đại tràng hoặc ung thư đại tràng.

Hiện nay có 2 cách phẫu thuật chính là mổ mở hoặc mổ nội soi. Tùy theo từng tình trạng bệnh mà các bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp phù hợp.

Phẫu thuật điều trị có thể làm ảnh hưởng đến tâm lý và chức năng của ruột. Vì thế phương pháp này chỉ được thực hiện khi thực sự cần thiết.

Cách phòng tránh viêm đại tràng

Bệnh viêm đại tràng có thể được phòng ngừa bằng những biện pháp dưới đây:

Vệ sinh an toàn thực phẩm thật tốt, nên ăn chín uống sôi. Không ăn những loại thực phẩm bị nhiễm bẩn, hư hỏng, không đảm bảo vệ sinh và chưa nấu chín (như nem chạo, nem chua, tiết canh, rau sống...). Ngoài ra cần tránh sử dụng những nguồn nước không đảm bảo vệ sinh, sữa bò tươi chưa tiệt trùng và nước chưa đun sôi.
Nếu gia đình có người mắc bệnh do thương hàn, tả, lỵ amip, lỵ trực khuẩn... cần vệ sinh sạch sẽ những dụng cụ trong ăn uống với nước đun sôi. Ngoài ra phân của người bệnh không được để vương vãi để tránh lây nhiễm cho người khỏe mạnh.
Luôn rửa tay sạch sẽ trước và sau khi ăn, sau khi đi vệ sinh.
Tẩy giun 6 tháng 1 lần.
Điều trị tích cực những bệnh lý có thể gây viêm đại tràng, chẳng hạn như lao phổi.
Không sử dụng thuốc kháng sinh kéo dài.
Tăng cường bổ sung vi chất dinh dưỡng từ các loại trái cây, rau xanh, củ quả. Ngoài ra nên ăn sữa chua, thịt nạc, tăng cường chất xơ và những loại thực phẩm giàu kali như đu đủ, chuối, dưa lưới, dưa hấu, quả bơ...
Hạn chế ăn hành sống, đậu đen, thịt mỡ, nem rán, sữa, trứng, những loại thực phẩm cay nóng, thức ăn chiên xào nhiều dầu mỡ và chất béo, thức ăn chế biến sẵn, thức ăn nhanh
Ngừng sử dụng thuốc lá. Không lạm dụng rượu bia, cà phê.
Không nên ăn quá nhiều vào buổi tối. Nên ăn nhiều bữa nhỏ và ăn nhẹ.
Uống đủ 2 - 2,5 lít nước mỗi ngày. Đồng thời bổ sung muối khoáng và các vitamin cần thiết.
Tránh lo lắng, căng thẳng quá mức và kéo dài.
Thường xuyên luyện tập thể dục thể thao để duy trì sức khỏe và những hoạt động bên trong cơ thể.
Khám sức khỏe định kỳ mỗi năm 1 lần để tầm soát bệnh tật, sớm phát hiện và điều trị tốt bệnh viêm đại tràng.

Bệnh viêm đại tràng là một bệnh lý nghiêm trọng, nhiều triệu chứng, khó chữa khỏi và dễ gây biến chứng. Bệnh lý này cần được điều trị sớm để tăng hiệu quả, cắt giảm các triệu chứng. Vì vậy người bệnh cần thăm khám và tiến hành chữa bệnh ngay khi những triệu chứng đầu tiên bắt đầu.