Bài viết được tham vấn chuyên môn bởi Lương Y Đỗ Minh Tuấn | Lĩnh vực khám chữa: Thoái hóa khớp Nơi công tác Phòng Chẩn Trị YHCT Đỗ Minh Đường – Hà Nội

Điều trị thoái hóa khớp gối bằng châm cứu là một trong những phương pháp chữa bệnh không dùng thuốc theo Y học cổ truyền. Đây là giải pháp tối ưu giúp cải thiện các triệu chứng sưng viêm, đau nhức và phục hồi chức năng khớp gối an toàn.

Châm cứu chữa thoái hóa khớp gối có hiệu quả không?

Theo y học hiện đại, thoái hóa khớp gối là hậu quả của quá trình thoái hóa sinh học và cơ học làm bào mòn, phá hủy các mô sụn, xương dưới sụn. Các yếu tố về di truyền, lão hóa, rối loạn chuyển hóa, chấn thương… được ghi nhận có liên quan đến quá trình mất cân bằng này.

Điều trị thoái hóa khớp gối bằng châm cứu là phương pháp chữa bệnh không dùng thuốc theo y học cổ truyền

Còn theo y học cổ truyền, chứng thoái hóa khớp gối là do suy giảm sức đề kháng cộng thêm sự xâm nhập của các yếu tố ngoại tà, ảnh hưởng trực tiếp đến các cơ khớp, gây tắc nghẽn khí huyết và phát sinh thành bệnh.

Cơ chế chữa bệnh thoái hóa khớp gối bằng châm cứu chủ yếu tập trung vào việc đả thông kinh lạc, cải thiện tắc nghẽn, lưu thông khí huyết và loại bỏ các tác nhân gây bệnh. Bên cạnh đó, châm cứu còn giúp kích hoạt cơ chế tự nuôi dưỡng cơ khớp, gân xương, sụn và phòng ngừa tái phát bệnh dài lâu.

Một vài lợi ích khi điều trị thoái hóa khớp gối bằng châm cứu như:

Giảm đau rõ rệt nhờ khả năng ức chế khả năng dẫn truyền và cảm thụ cảm giác đau
Giải phóng sự co cứng, cải thiện cảm giác tê bì khớp gối
Cải thiện cung phản xạ thần kinh, tăng cường chức năng các tạng phủ
Phục hồi chức năng khớp gối và ngăn ngừa chức năng rối loạn thần kinh

Quy trình châm cứu chữa thoái hóa khớp (có thể là điện châm, ôn châm hoặc cứu) thường kéo dài từ 15 – 30 phút. Một liệu trình liên tục từ 15 – 25 ngày, mỗi ngày thực hiện từ 1 – 2 lần.

So với các biện pháp chữa thoái hóa khớp gối khác, hiệu quả của châm cứu thường đem lại kết quả rõ rệt ngay sau khi thực hiện. Tuy nhiên, cũng có một số trường hợp mức độ thoái hóa nặng đòi hỏi thời gian lưu kim lâu, nhiều lần theo liệu trình nhất định mới đạt được hiệu quả như mong đợi.

Chỉ định và chống chỉ định

Theo các lương y, châm cứu là liệu pháp tương đối an toàn được chỉ định cho các trường hợp sau:

Chỉ định

Xuất hiện các cơn viêm, đau khớp gối, thoái hóa khớp gối cấp hoặc mạn tính.
Nhằm mục đích cải thiện các triệu chứng rối loạn cơ năng kèm theo như đau đầu, mất ngủ, bí tiểu, kém ăn, cảm cúm…

Chống chỉ định

Bệnh nhân đang bị suy giảm sức đề kháng, suy nhược cơ thể.
Người mắc các bệnh lý mãn tính như tim mạch, thiếu máu, phụ nữ mang thai, đang trong chu kỳ kinh nguyệt.
Người đang bị đau bụng nhưng chưa xác định được nguyên nhân.

Điều trị thoái hóa khớp gối bằng châm cứu theo thể bệnh

Chứng thoái hóa khớp gối theo y học cổ truyền có rất nhiều nguyên nhân gây ra. Chính vì vậy mà mỗi nguyên nhân sẽ tương ứng với các từng thể bệnh khác nhau. Tùy theo kết quả thăm khám, thầy thuốc hoặc người thực hiện trị liệu sẽ chọn lựa cách châm cứu phù hợp. Cụ thể như sau:

1. Thoái hóa khớp gối thể thận khí hư

Người mắc thể thận khí hư thường liên quan đến yếu tố vệ ngoại bất cố cộng với sự xâm nhập của tà khí. Thể bệnh này đặc trưng với các triệu chứng như: sưng, đau, viêm khớp gối, cứng khớp vào mỗi buổi sáng, tay chân lạnh, sợ lạnh, tiểu nhiều, nước tiểu trong, người mệt mỏi, rêu lưỡi trắng mỏng, mạch trầm tế…

Pháp trị: Ích khí, dưỡng thận, đả thông kinh lạc và khử tà.

Châm cứu:

Phép châm bổ: tại một số huyệt đạo gồm huyệt Mệnh môn, huyệt Dương lăng tuyền, huyệt Túc tam lý, huyệt Thận du, huyệt Huyết hải… nhằm cải thiện sức khỏe, giảm mệt mỏi.
Phép châm tả: tại các huyệt nằm xung quanh khớp gối như huyệt Hạc đỉnh, Độc tỵ, Lương khâu, Nội tất nhãn… Ngoài ra còn có một số huyệt đạo trừ phong như Phong trì, Phong long…

2. Thoái hóa khớp gối thể phong hàn thấp tý

Thể bệnh này thường biểu hiện thông qua một số triệu chứng như đau nhức mỏi khớp, căng cứng khớp gối, giảm bớt sau khi chườm, sợ lạnh, rêu lưỡi trắng…

Pháp trị: khu phong, trừ thấp, tán hàn

Châm cứu: Tập trung vào các huyệt như Tất nhãn, Lương khâu, Túc tam lý, Độc tỵ, Hạc đỉnh, A thị huyệt…

3. Thoái hóa khớp gối thể can thận âm hư

Người bị thoái hóa khớp gối thể can thận âm hư thường là do thận âm bất túc kéo theo can âm bất túc hoặc ngược lại và phát sinh thành bệnh.

Người mắc bệnh ở thể này thường đặc trưng bởi một số triệu chứng như đau nhức, tê bì khớp gối, cử động khó khăn. Ngoài ra, còn kèm theo các triệu chứng toàn thân như ù tai, hoa mắt, chóng mặt, nhức đầu, mất ngủ, suy nhược, rêu lưỡi mỏng, lưỡi hồng, mạch huyền tế sác…

Pháp trị: Đả thông kinh lạc, bồi bổ can thận.

Châm cứu:

Châm bổ tại các huyệt đạo như Đại trường du, Thái khê, Huyết hải, Thận du, Dương lăng tuyền, Túc tam lý, Tam âm giao…
Châm tả tập trung vào các huyệt như Nội tất nhãn, Ngoại tất nhãn, Lương khâu, Hạc đỉnh, A thị huyệt…

4. Thoái hóa khớp gối thể khí trệ ứ huyết

Những người bệnh mắc thể khí trệ ứ huyết thường có các dấu hiệu nhận biết như đau nhức khớp xương đầu gối, sưng phù, sờ vào có cảm giác ấm nóng, tê bì tay chân và khó khăn trong việc cử động.

Một số trường hợp còn có các triệu chứng đau đầu đột ngột, hoa mắt, chóng mặt, rêu lưỡi mỏng, xuất hiện các điểm ứ huyết trên da, mạch trầm sáp…

Pháp trị: Đả thông kinh lạc, hành khí hoạt huyết.

Châm cứu:

Châm bổ tại các huyệt Thái khê, Cách du, Huyết hải, Tam âm giao, Dương lăng tuyền…
Châm tả tại vào một số huyệt lân cận như Nội tất nhãn, A thị huyệt, Độc tỵ, Hạc đỉnh…

Quy trình châm cứu chữa thoái hóa khớp gối

Cơ thể con người chứa nhiều huyệt vị và kinh mạch phức tạp, bao gồm các huyệt đạo liên quan đến hệ xương khớp. Do đó, châm cứu cần được thực hiện đúng kỹ thuật và đảm bảo yếu tố vô trùng để đạt hiệu quả tối ưu.

Người thực hiện châm cứu phải có tay nghề và chuyên môn cao. Vì vậy bệnh nhân nên chọn các cơ sở chữa trị uy tín để đảm bảo chất lượng.

Điều trị thoái hóa khớp gối bằng đông y — Quy trình châm cứu trị thoái hóa khớp gối đòi hỏi người thực hiện có kinh nghiệm, chuyên môn cao

Quy trình các bước châm cứu điều trị thoái hóa khớp gối cơ bản:

Khám và đánh giá: Thăm khám tổng quát để tìm hiểu tiền sử bệnh lý, nguyên nhân gây bệnh, mức độ thoái hóa và tình trạng sức khỏe hiện tại.
Lập kế hoạch điều trị: Dựa trên kết quả thăm khám, bác sĩ sẽ xây dựng liệu trình châm cứu cụ thể và tư vấn chi tiết cho bệnh nhân.
Thực hiện châm cứu:
- Hướng dẫn bệnh nhân ngồi hoặc nằm ở tư thế phù hợp.
- Xác định các huyệt đạo cần châm cứu và sát trùng vùng da tại huyệt vị.
- Chuẩn bị kim châm cứu đã được sát trùng kỹ lưỡng.
- Đâm kim vào da và đưa kim sâu vào cho đến khi chạm vào vị trí đắc khí (dựa vào kinh nghiệm của người thực hiện).
- Trong một số trường hợp, có thể sử dụng thiết bị hỗ trợ để tăng cường kích thích tại huyệt đạo.
- Rút kim ra từ từ và sát khuẩn lại lần nữa.
Theo dõi: Sau khi hoàn thành, bệnh nhân nên nghỉ ngơi tại chỗ trong 30 phút để theo dõi phản ứng của cơ thể.
Hướng dẫn và tái khám: Hướng dẫn bệnh nhân cách chăm sóc tại nhà, hẹn lịch tái khám và tiếp tục châm cứu theo lộ trình đã định.

Lưu ý khi châm cứu chữa thoái hóa khớp gối

Để đạt hiệu quả cao từ liệu pháp châm cứu trong điều trị thoái hóa khớp gối, bệnh nhân cần tuân thủ những chỉ định của lương y. Đồng thời, chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa, hỗ trợ để kiểm soát bệnh nhanh chóng hơn. Cụ thể như sau:

Kết hợp châm cứu với các giải pháp trị liệu khác như massage, xoa bóp, bấm huyệt… và dùng thuốc theo chỉ định của thầy thuốc.
Xây dựng chế độ ăn uống khoa học, lành mạnh, đủ chất và kiểm soát cân nặng, tránh tăng cân quá mức vì thừa cân cũng là một yếu tố tăng nguy cơ thoái hóa khớp gối, đẩy nhanh quá trình thoái hóa.
Kết hợp các bài tập vật lý trị liệu thoái hóa khớp gối theo hướng dẫn của chuyên gia nhằm hỗ trợ giảm đau và phục hồi chức năng khớp.
Tăng cường vận động, tập thể dục rèn luyện thể chất hàng ngày nhằm ngăn ngừa nguy cơ thoái hóa, phòng ngừa tái phát.

Điều trị thoái hóa khớp gối bằng châm cứu có thể mang lại hiệu quả tốt nếu thực hiện đúng kỹ thuật và đảm bảo vệ sinh. Điều quan trọng là lựa chọn cơ sở uy tín và tuân thủ theo chỉ định của thầy thuốc.