ĐẶT LỊCH HẸN
Viêm khớp dạng thấp là một trong những bệnh lý xương khớp phổ biến hàng đầu hiện nay. Bệnh gây đau đớn, tê bì tay chân và ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống hàng ngày. Hiểu rõ về căn bệnh này sẽ giúp người mắc sớm phát hiện và có giải pháp điều trị kịp thời.
Viêm khớp dạng thấp là gì?
Viêm khớp dạng thấp hay viêm đa khớp dạng thấp là một bệnh lý mãn tính, xảy ra do rối loạn tự miễn trong cơ thể. Khiến hệ thống miễn dịch tấn công vào các khớp, mô khỏe mạnh sẽ gây ra tình trạng viêm, tổn thương màng hoạt dịch, đầu xương dưới sụn và sụn khớp.
Căn bệnh này thường ảnh hưởng đến một hoặc nhiều khớp, dễ thấy nhất ở đầu gối, bàn tay, bàn chân, ngón tay, ngón chân và thường xuất hiện đối xứng. Cũng có một số trường hợp bệnh gây tổn thương đến toàn hệ thống cơ thể như mắt, tim, phổi, da, mạch máu…
Khác với những loại viêm xương khớp thông thường, viêm khớp dạng thấp còn ảnh hưởng đến niêm mạc khớp. Vì thế bệnh nhân sẽ có cảm giác sưng đau, khó cầm nắm đồ vật.
Nguyên nhân gây viêm khớp dạng thấp
Nguyên nhân chính dẫn đến bệnh viêm khớp dạng thấp là sự tấn công của hệ miễn dịch vào màng bao quanh khớp, từ đó gây viêm, tổn thương và phá hủy sụn.
Đến nay, các chuyên gia chưa tìm ra nguyên nhân cụ thể dẫn đến viêm đa khớp dạng thấp. Tuy nhiên, những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh được chỉ ra gồm:
Nếu gia đình có người bị viêm khớp dạng thấp thì nguy cơ mắc bệnh cao hơn người bình thường. Theo thống kê, có khoảng 40 – 60% trường hợp bị bệnh có liên quan đến di truyền.
Nữ giới thường dễ bị viêm đa khớp dạng thấp hơn nam giới. Ước tính có khoảng 70% bệnh nhân là nữ có độ tuổi từ 30 trở lên. Nguyên nhân được cho là do ở nữ giới có sự thay đổi nội tiết tố đột ngột trong quá trình mang thai, sau sinh.
Bệnh nhân tiếp xúc với một số loại vi khuẩn, virus và bị chúng tấn công vào cơ thể, dẫn tới tình trạng viêm nhiễm tại khớp như virus Epstein- barr, virus Parvo…
Viêm khớp dạng thấp có thể xuất hiện ở bất cứ ai và độ tuổi nào, nhưng dễ gặp nhất là ở độ tuổi trung niên.
Người bị chấn thương do tai nạn lao động, tai nạn giao thông, chơi thể thao… nhưng không điều trị dứt điểm có thể gây viêm khớp.
Thường xuyên mang vác vật nặng, ngồi làm việc ở một tư thế lâu, ngủ sai tư thế… có thể khiến khớp bị tổn thương.
Người thường xuyên uống rượu bia, hút thuốc lá, uống cà phê… khiến cơ thể bị giảm sức đề kháng, tăng nguy cơ viêm khớp.
Người béo phì có nguy cơ bị viêm khớp dạng thấp cao hơn bình thường bởi trọng lượng cơ thể lớn, gây áp lực lên khớp.
Đối tượng dễ mắc bệnh
Theo thống kê của ngành y tế, cứ 100 người trưởng thành thì có đến 5 người bị mắc căn bệnh xương khớp mãn tính này. Những đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh viêm khớp dạng thấp gồm:
- Người từ 30 tuổi trở lên, tuổi càng cao nguy cơ mắc viêm khớp dạng thấp càng lớn.
- Nữ giới, đặc biệt là phụ nữ có thai do có sự thay đổi nội tiết tố trong quá trình sinh sản.
- Người có thành viên trong gia đình mắc viêm khớp dạng thấp.
- Người có thói quen hút thuốc trong thời gian dài
- Người béo phì.
- Người làm việc trong môi trường ô nhiễm, ẩm thấp
Triệu chứng của viêm khớp dạng thấp
Viêm khớp dạng thấp tiến triển theo 2 giai đoạn: Khởi phát và toàn phát. Ở mỗi giai đoạn, người bệnh sẽ gặp các triệu chứng nặng, nhẹ khác nhau.
Giai đoạn khởi phát:
- Ở giai đoạn này, các khớp tay, khớp gối và những khu vực khớp tổn thương đau nhức âm ỉ và dần tự biến mất sau một thời gian.
- Cơn đau nhức sẽ tăng lên khi vận động, di chuyển hoặc làm việc, giảm đi khi nghỉ ngơi.
- Đau mỏi toàn thân dù không vận động mạnh.
- Cơ thể mệt mỏi, có thể bị sốt nhẹ vào buổi chiều. Cơ thể hay toát nhiều mồ hôi dù không làm việc.
- Bệnh thường duy trì ở giai đoạn khởi phát khoảng vài tuần đến vài tháng rồi chuyển qua giai đoạn nặng.
Giai đoạn toàn phát:
- Các khớp đau nhức nhiều, có hiện tượng co cứng vào buổi sáng khi thức dậy, bệnh nhân phải xoa bóp khoảng 15 phút mới trở lại bình thường.
- Khớp tay, chân, khớp gối, các khớp ngón tay, ngón chân sưng tấy, nóng rát, đỏ, ấn vào thấy đau, ảnh hưởng đến khả năng vận động.
- Các ngón tay, cổ tay và một số khớp bị biến dạng do viêm bao hoạt dịch khớp bị viêm khiến các mô mất chuyển động. Phần lòng bàn tay, mu bàn tay bị sưng tấy.
- Ở giai đoạn này, bệnh có thể ảnh hưởng đến nhiều khớp, gây viêm đa khớp dạng thấp.
- Vùng da ở khớp bị viêm có màu hồng nhạt, đỏ và ấm hơn những vùng da khác.
- Một số trường hợp bệnh nhân bị viêm khớp dạng thấp sẽ xuất hiện nốt thấp khớp (hay còn gọi là u hạt, hạch khớp), có kích thước từ vài mm đến vài cm, nổi gò lên da ở vùng xương khuỷu tay, các đốt ngón tay, gót chân…
- Có những bệnh nhân xuất hiện dấu hiệu như nổi mề đay mẩn ngứa, viêm da, nổi ban đỏ ở lòng bàn tay….
Ngoài những triệu chứng trên, bệnh nhân viêm khớp dạng thấp còn có những biểu hiện liên quan đến mắt, tim, phổi, mạch máu, tuyến nước bọt, mô thần kinh…
Biến chứng viêm khớp dạng thấp
Viêm khớp dạng thấp là bệnh lý xương khớp không ảnh hưởng đến tính mạng, nhưng có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm cho bệnh nhân nếu không điều trị và để bệnh tiến triển nặng. Các vấn đề nghiêm trọng có thể gặp phải như:
Viêm khớp dạng thấp tác động gây suy yếu hệ miễn dịch, khiến cơ thể có nguy cơ bị nhiễm trùng.
Hình thành các nốt, khối mô cứng ở khuỷu tay, xung quanh điểm áp lực. Những nốt sần còn có thể xuất hiện ở bất cứ vị trí nào, kể cả phổi.
Viêm khớp dạng thấp và các loại thuốc điều trị căn bệnh này có thể gây tác dụng phụ, tăng nguy cơ loãng xương, thoái hóa khớp, suy yếu xương…
Bệnh nhân có thể cảm thấy khó thở, tăng khả năng viêm phổi, xơ phổi…
Người bệnh có nguy cơ bị tắc nghẽn động mạch, xơ cứng động mạch, viêm túi bao quanh tim…
Người bị viêm khớp dạng thấp có thể mắc hội chứng gây viêm tuyến nước bọt, viêm tuyến lệ, khiến mắt và miệng bị khô.
Viêm khớp dạng thấp khiến cơ thể người bệnh có tỷ lệ chất béo và khối lượng nạc cao hơn bình thường.
Căn bệnh xương khớp mãn tính này là một trong những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc ung thư hạch.
Người mắc gặp phải tình trạng cứng khớp, biến dạng khớp nên hạn chế vận động, lâu ngày mất khả năng lao động. Có khoảng 89% người bệnh viêm khớp dạng thấp bị cứng khớp, bàn tay khó cầm nắm, khó đi lại sau 10 năm phát bệnh
Phương pháp chẩn đoán viêm khớp dạng thấp
Để chẩn đoán bệnh viêm khớp dạng thấp, bác sĩ sẽ căn cứ vào khám lâm sàng và cận lâm sàng.
Chẩn đoán lâm sàng
- Ở giai đoạn đầu sẽ khó chẩn bệnh qua dấu hiệu bởi các triệu chứng viêm khớp dạng thấp khá giống với các bệnh khác.
- Ở giai đoạn nặng, khám lâm sàng sẽ thông qua các triệu chứng như: Mức độ đau nhức, cứng khớp, tình trạng sưng và nóng đỏ tại khớp, khớp biến dạng…
Chẩn đoán cận lâm sàng
Đối với cận lâm sàng, các bác sĩ sẽ yêu cầu bệnh nhân thực hiện một số thủ thuật để kiểm tra tình trạng viêm khớp dạng thấp như:
- Siêu âm khớp: Giúp đánh giá tình trạng bào mòn xương, sụn khớp, mức độ tràn dịch khớp, viêm màng hoạt dịch…
- Chụp X-quang: Giúp bác sĩ kiểm tra mức độ viêm và tổn thương khớp.
- Chụp MRI: Xác định tổn thương, bào mòn khớp, theo dõi sự tiến triển của bệnh.
- Xét nghiệm máu: Tìm kiếm yếu tố thấp khớp, xác định tỷ lệ hồng cầu, protein trong cơ thể…
Điều trị viêm khớp dạng thấp
Hiện có rất nhiều cách chữa giúp đẩy lùi căn bệnh này. Các phương pháp chủ yếu có tác dụng giảm đau, hạn chế sự lây lan và phát triển của viêm khớp dạng thấp. Tùy thuộc vào nguyên nhân, mức độ nặng nhẹ của bệnh mà mọi người lựa chọn một trong những cách điều trị dưới đây.
Sử dụng bài thuốc dân gian
Các loại thảo dược dân gian được bệnh nhân áp dụng để điều trị viêm khớp từ xa xưa. Phương pháp này có thể đẩy lùi các triệu chứng nhẹ, an toàn và lành tính, ít gây hại cho sức khỏe.
Một số bài thuốc dân gian chữa viêm khớp dạng thấp thông dụng gồm:
- Bài thuốc từ lá lốt: Chuẩn bị 1 nắm lá lốt tươi, rửa sạch, để ráo rồi sắc lấy nước uống hàng ngày. Thực hiện trong 1 tuần.
- Sử dụng rượu gừng: Chuẩn bị 1 củ gừng tươi, làm sạch và cắt lát rồi ngâm cùng 100ml rượu trắng. Uống 1 chén mỗi ngày.
- Bài thuốc từ ngải cứu: Lấy 1 nắm lá ngải cứu tươi, sơ chế sạch rồi đun lấy nước uống, chia 3 lần mỗi ngày. Sử dụng liên tục trong 2 tuần.
Ngoài những loại thảo dược trên, bệnh nhân có thể áp dụng bài thuốc dân gian chữa viêm khớp dạng thấp từ bột quế, rễ trinh nữ, cây chìa vôi, cà tím…
Tuy nhiên, những bài thuốc này dù an toàn nhưng chỉ khắc phục được triệu chứng bệnh nhẹ, không điều trị dứt điểm, hiệu quả phụ thuộc vào cơ địa mỗi người.
Uống thuốc Tây y
Thuốc Tây y có tác dụng giảm đau nhanh, đẩy lùi triệu chứng viêm khớp dạng thấp hiệu quả nên được rất nhiều bệnh nhân ưa chuộng.
Những loại thuốc trị viêm khớp dạng thấp gồm:
- Thuốc giảm đau thông thường: Paracetamol.… Có tác dụng giảm đau cấp tính.
- Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs): Ibuprofen, Naproxen… Có công dụng giảm đau, kháng viêm, tuy nhiên có thể gây kích ứng dạ dày, tổn thương thận, ảnh hưởng tim mạch nếu không sử dụng đúng cách.
- Thuốc chống thấp khớp tác dụng chậm (DMARDs): Methotrexate, Hydroxychloroquine, Leflunomide… có tác dụng làm chậm sự tiến triển của viêm khớp dạng thấp, ngăn sự tổn thương của các mô. Tuy nhiên, thuốc này có thể gây đau đầu, mệt mỏi, loét miệng, tiêu chảy…
- Thuốc sinh học điều trị viêm khớp dạng thấp: Abatacept, Baricitinib, Rituximab… giúp ngăn ngừa tác động của hệ miễn dịch lên khớp và các mô nhưng lại có thể gây kích ứng da, mệt mỏi, đau đầu…
- Thuốc Corticoid: có tác dụng kháng viêm, giảm đau mạnh nhưng chỉ được kê uống trong thời gian ngắn vì dễ ảnh hưởng đến sức khỏe.
- Thuốc ức chế JAK: Tofacitinib, Baricitinib… Nhóm thuốc này sử dụng cho bệnh nhân bị viêm khớp nghiêm trọng, được chỉ định khi dùng thuốc DMARDs, thuốc sinh học không mang lại hiệu quả.
Khuyến cáo: Bệnh nhân cần sử dụng thuốc Tây y theo chỉ định của bác sĩ, không tự mua uống hoặc điều chỉnh liều lượng bởi thuốc dễ gây tác dụng phụ. Bên cạnh đó, cần hiểu rằng thuốc tân dược không thể trị bệnh dứt điểm mà chỉ giúp giảm triệu chứng viêm khớp dạng thấp.
Vật lý trị liệu hỗ trợ trị bệnh
Vật lý trị liệu có tác dụng giảm đau nhức, tăng cường sức mạnh cơ, khớp, giúp lưu thông máu và phục hồi vận động cho người bệnh, giúp các khớp linh hoạt hơn.
Các phương pháp vật lý trị liệu phổ biến gồm: Chườm lạnh, áp dụng nhiệt trị liệu, kích thích điện, thủy trị liệu, dùng tia hồng ngoại, bấm huyệt, … Những biện pháp này thường áp dụng cùng với uống thuốc để tăng hiệu quả điều trị.
Bên cạnh đó, bệnh nhân có thể thực hiện các bài tập trị liệu tại nhà nhưng thực hiện đúng cách theo hướng dẫn của chuyên gia để tránh bệnh thêm trầm trọng.
Phẫu thuật
Nếu điều trị bằng thuốc, vật lý trị liệu không đem lại kết quả hoặc bệnh nhân xuất hiện biến chứng, biến dạng khớp thì các bác sĩ sẽ khuyên bệnh nhân thực hiện phẫu thuật để sửa chữa các khớp bị tổn thương và hư hỏng.
Các biện pháp phẫu thuật viêm khớp dạng thấp gồm:
- Mổ nội soi: Thực hiện ở đầu gối, cổ tay, khuỷu tay, ngón tay, hông… Thủ thuật này giúp loại bỏ lớp lót của khớp bị viêm.
- Phẫu thuật chỉnh trục: Giúp ổn định, điều chỉnh khớp, giảm đau.
- Điều chỉnh gân: Sửa chữa các đường gân bị viêm và tổn thương ở xung quanh khớp.
- Phẫu thuật thay thế khớp: Thủ thuật này áp dụng trong trường hợp bệnh nghiêm trọng. Bệnh nhân sẽ được thay thế toàn bộ khớp và chèn khớp giả bằng kim loại, nhựa.
Phẫu thuật trị viêm khớp được chỉ định khi các phương pháp khác không hiệu quả
Lưu ý: Phương pháp phẫu thuật giúp loại bỏ khớp bị viêm, phục hồi vận động cho người bệnh. Tuy nhiên, cách chữa này tiềm ẩn nhiều rủi ro, dễ gây biến chứng sau mổ và ảnh hưởng đến sức khỏe. Vì vậy mọi người cần cân nhắc trước khi lựa chọn thực hiện.
Phòng tránh và lưu ý
Để ngăn ngừa viêm khớp dạng thấp và những ảnh hưởng của căn bệnh này với sức khỏe, bệnh nhân nên thực hiện những điều sau đây:
- Uống đủ nước mỗi ngày (khoảng 1,5 – 2 lít nước) để các khớp và đầu xương vận động trơn tru. Việc cơ thể thiếu nước có thể khiến sụn bị giòn, thoái hóa và dễ bị tổn thương.
- Rèn luyện thể dục thể thao để tăng cường chức năng và sự dẻo dai của các khớp, giúp khớp vận động linh hoạt, luôn khỏe mạnh. Chú ý tập vừa phải, nên lựa chọn các môn thể thao, bài tập phù hợp với cơ thể.
- Đảm bảo duy trì trọng lượng cơ thể hợp lý, không để thừa cân, béo phì vì sẽ gây áp lực lớn lên khớp.
- Không mang vác vật nặng, không ngồi, đứng hoặc làm việc ở một tư thế quá lâu.
- Tránh tiếp xúc với không khí lạnh, không sống ở nơi ẩm thấp. Chú ý giữ ấm cơ thể vào mùa đông, đảm bảo nơi ở luôn thoáng mát, sạch sẽ và khô ráo.
- Có chế độ ăn uống khoa học, đủ dinh dưỡng để cơ thể đủ chất nuôi dưỡng xương khớp.
- Thăm khám sức khỏe định kỳ để kịp thời phát hiện những bất thường, nhanh chóng có biện pháp khắc phục sớm.
Viêm khớp dạng thấp khiến bạn bị tê buốt tay, chân, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày. Nếu thấy xuất hiện các triệu chứng bất thường, bệnh nhân nên đến ngay cơ sở y tế để khám và có cách điều trị càng sớm càng tốt.
Bài viết liên quan
