Bài viết được tham vấn chuyên môn bởi Lương Y Đỗ Minh Tuấn | Lĩnh vực khám chữa: Xương khớp Nơi công tác Phòng Chẩn Trị YHCT Đỗ Minh Đường – Hà Nội

Đau lưng nên ăn gì và kiêng gì để hỗ trợ cải thiện bệnh là thắc mắc của rất nhiều người. Bởi chế độ dinh dưỡng là một trong những yếu tố ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe xương khớp, cần được xây dựng thích hợp.

Nguyên tắc ăn uống cho người bệnh đau lưng

Theo các chuyên gia, thực đơn ăn uống kém khoa học, thiếu dinh dưỡng là yếu tố hàng đầu gây đau lưng. Vì vậy, để cải thiện, hãy xây dựng một chế độ ăn uống khoa học.

Nguyên tắc ăn uống ở người bệnh đau lưng khá đơn giản, chỉ cần bổ sung đầy đủ các dưỡng chất cần thiết cho xương khớp, gồm:

Canxi: Đây là thành phần quan trọng cấu thành xương, duy trì sức mạnh và sự dẻo dai của xương khớp.
Vitamin: Vitamin D, K2… với khả năng tăng cường khả năng hấp thụ canxi, tốt cho sức khỏe xương khớp.
Omega-3: Tác dụng kháng viêm, giảm đau và hỗ trợ cải thiện chứng đau lưng.
Protein: Để xương chắc khỏe cơ thể không thể thiếu protein. Đây là dưỡng chất giúp xương tích lũy khối lượng xương trở nên rắn chắc, khỏe mạnh.
Magie: Chất này tham gia trực tiếp vào quá trình vận chuyển ion canxi thông qua màng tế bào, giúp chuyển hóa vitamin D thành chất có lợi giúp hấp thu canxi.
Kẽm: Đây là chất cấu tạo nên protein, tham gia vào quá trình hình thành xương và cải thiện tình trạng lắng đọng canxi trong xương, ức chế hiện tượng hủy xương.
Kali và mangan: Giúp xương khớp khỏe mạnh, tăng cường mật độ xương và giảm đau lưng.

Ngoài bổ sung các dưỡng chất cần thiết, một chế độ ăn uống khoa học cần tuân thủ một số nguyên tắc khác như:

Ăn nhiều rau xanh, củ quả, trái cây;
Cân nhắc khi nêm nếm thức ăn, hạn chế dùng nhiều muối, nhiều đường, chất béo;
Sử dụng thực phẩm sạch sẽ, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm;
Uống nhiều nước.

Đau lưng nên ăn gì?

Một số loại thực phẩm tốt cho người bị đau lưng như:

1. Các loại hải sản, cá biển

Các loại cá biển, hải sản có chứa nhiều omega-3, đây là hoạt chất chống viêm tự nhiên giúp bảo vệ sức khỏe xương khớp khỏe mạnh, ngăn ngừa đau khớp, cứng khớp. Bên cạnh đó, các loại cá béo còn giàu vitamin D, hỗ trợ tốt cho quá trình hấp thu canxi, giảm đau lưng hiệu quả.

Một số loại cá biển, hải sản tốt như cá hồi, cá thu, cá mòi, cá trích, cá ngừ, tôm, cua, sò, ốc… Chế độ ăn đồ biển tốt nhất là từ 2 – 3 bữa/ tuần để đem lại hiệu quả giảm đau tốt nhất.

2. Rau củ quả

Rau củ quả là nguồn dưỡng chất dồi dào lành mạnh tốt cho sức khỏe. Hầu hết các loại rau xanh, củ quả đều có chứa các khoáng chất thiết yếu cho quá trình hình thành, tái tạo xương khớp như canxi, kẽm, kali, mangan, magie, vitamin C, D… Có thể kể đến một số loại sau:

Rau xanh

Rau bina
Rau diếp cá
Rau cải xoăn
Bắp cải
Rau xà lách
Rau muống
Rau đay
Rau tần ô
Rau hẹ
…

Các loại củ quả

Cà rốt
Cà chua
Khoai tây
Khoai lang
Củ su hào
Củ dền
Bí ngô
Củ cải
Ớt chuông
…

3. Các loại quả mọng

Ăn nhiều trái cây tươi rất tốt cho sức khỏe, đặc biệt thường xuyên sử dụng các loại quả mọng còn giúp cung cấp nguồn vitamin khoáng chất và chất chống oxy hóa, chất chống viêm cần thiết. Từ đó giúp cải thiện cơn đau lưng cùng nhiều triệu chứng viêm khớp lưng khác.

Một số loại trái cây quả mọng được các chuyên gia khuyến khích sử dụng thường xuyên như: Quả anh đào, dâu tây, quả mâm xôi, quả việt quất, nho..

4. Các loại đậu, hạt, ngũ cốc

Nhiều người nghĩ rằng chỉ có những loại thực phẩm có nguồn gốc từ động vật như thịt heo, thịt gà, thịt bò… mới bổ sung đủ các dưỡng chất cần thiết cho sức khỏe. Nhưng trên thực tế, bạn hoàn toàn có thể thay thế nhóm thực phẩm này bằng các loại đậu, hạt, ngũ cốc lành mạnh.

Các loại đậu

Đậu được biết đến là nguồn thực phẩm giàu dinh dưỡng, tốt cho sức khỏe, đặc biệt là sức khỏe xương khớp. Điển hình với các loại hạt giúp giảm đau lưng sau:

Đậu đen: Trong đậu đen chứa rất nhiều dưỡng chất, đặc biệt là omega-3, protein, chất xơ và folate. Các chất này có tác dụng làm giảm lượng đường trong máu, giảm cân và giảm viêm, đau nhức lưng.
Đậu Hà Lan: Loại đậu này chứa hàm lượng cao chất đạm, chất xơ, mangan, vitamin K… cao đem lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Không chỉ tốt cho sức khỏe đường ruột mà còn hỗ trợ làm giảm triệu chứng đau mỏi lưng.
Đậu nành: Trong đậu nành rất giàu sắt, vitamin K, đạm, chất xơ…, chứa hàm lượng chất chống oxy hóa isoflavone tốt cho sức khỏe toàn diện. Đặc biệt phù hợp với những người thường xuyên bị đau nhức xương khớp.

Các loại hạt

Một số loại quả hạch như hạt hạnh nhân, óc chó, hạt điều, macca, hạt sen, hạt dẻ… có chứa hàm lượng chất béo tốt cho sức khỏe. Bên cạnh đó là vitamin E, magie, protein, omega-3, chất xơ… rất tốt cho quá trình chống viêm, hỗ trợ giảm đau cột sống lưng và kích thích các tế bào sụn xương phát triển khỏe mạnh.

Ngoài ra, các loại hạt này thường chứa lượng Carbs thấp nên giúp bạn duy trì cân nặng phù hợp mà vẫn đủ chất. Trọng lượng cơ thể ở mức vừa phải giúp cột sống giảm bớt áp lực, hạn chế đau lưng và phòng ngừa một vài bệnh xương khớp mãn tính.

5. Các loại nguyên liệu gia vị

Để cải thiện chứng đau lưng cũng như giúp món ăn thơm ngon hơn, hãy thường xuyên sử dụng các loại nguyên liệu gia vị sau đây trong chế biến thức ăn hàng ngày. Bao gồm:

Tỏi

Trong tỏi chứa hàm lượng cao allicin có khả năng kích thích các tế bào miễn dịch, chống lại quá trình sưng viêm và làm chậm thoái hóa xương khớp, giảm đau lưng hiệu quả.

Ngoài ra, chất diallyl disulfide trong tỏi cũng là chất chống viêm tốt giúp hạn chế các tác động gây viêm cột sống, ngăn ngừa loãng xương.

Gừng

Trong gừng có chứa hoạt chất men Zingibain có khả năng chống viêm và hỗ trợ giảm đau lưng, cơ khớp hiệu quả. Ngoài ra, gừng còn được sử dụng trong điều trị cảm cúm, cải thiện thị lực hoặc hỗ trợ điều trị tiểu đường…

Nghệ

Nghệ là nguyên liệu rất tốt cho sức khỏe với khả năng chống viêm và chống oxy hóa hiệu quả nhờ hoạt chất curcumin. Bên cạnh đó, trong nghệ còn có rất đa dạng các loại vitamin như C, E, K, canxi, sắt… với khả năng cải thiện các triệu chứng viêm khớp, điển hình là tình trạng đau lưng.

Quế

Với những món ăn cần tạo mùi thơm đặc trưng, nhất là các món nướng thì quế là loại gia vị không thể thiếu. Trong quế có chứa hàm lượng cao các chất chống oxy hóa như axit cinnamic và cinnamaldehyde có tác dụng hạn chế tổn thương do các gốc tự do gây ra, giảm các triệu chứng đau lưng, căng cơ khớp lưng.

Đinh hương

Hoạt chất Flavonoid và Eugenol trong đinh hương được ghi nhận có khả năng giảm đau nhức, tăng cường mật độ xương và phòng ngừa loãng xương hiệu quả.

6. Các loại nấm

Nấm là nguồn thực phẩm quý, giàu dinh dưỡng và tốt cho sức khỏe. Đặc biệt, trong hầu hết các loại nấm đều có chứa chất chống thoái hóa, hỗ trợ quá trình hấp thu vitamin D, nuôi dưỡng xương khớp khỏe mạnh, cải thiện đau lưng.

7. Sữa và các chế phẩm từ sữa

Sữa và các chế phẩm từ sữa như phô mai, sữa chua, bơ, kem béo… là những loại thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao, đầy đủ chất béo, đạm, vitamin và khoáng chất, đặc biệt là canxi rất tốt cho sức khỏe xương khớp. Việc bổ sung đúng cách không chỉ giúp giảm đau lưng mà còn phòng ngừa các bệnh xương khớp hiệu quả.

8. Dầu oliu giảm đau lưng

Dầu oliu là một trong những loại dầu tự nhiên lành mạnh chứa nguồn chất béo không bão hòa axit oleic. Hoạt chất này khả năng giảm viêm, chống oxy hóa làm giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính.

Đặc biệt, loại dầu này còn có khả năng tăng cường quá trình trao đổi chất và ức chế quá trình tổn thương các sụn khớp, cải thiện đau lưng.

Lưu ý vì loại dầu này không có khả năng chịu nhiệt, nếu đun nấu trực tiếp sẽ làm phá hủy dinh dưỡng. Vì vậy, chỉ nên thêm dầu oliu vào thức ăn sau khi vừa nấu xong.

Đau lưng nên kiêng ăn gì?

Một số loại thực phẩm có thể làm nghiêm trọng hơn tình trạng đau lưng người bệnh cần tránh sử dụng như:

1. Các loại thịt đỏ, nội tạng động vật

Đây là nguồn thực phẩm rất giàu đạm, tuy nhiên lại không phù hợp với người bị đau lưng. Bởi nguồn đạm này có khả năng làm ức chế khả năng hấp thu canxi vào xương, từ đó làm chậm quá trình thoái hóa khớp, loãng xương…, phát sinh cơn đau lưng dai dẳng.

2. Thức ăn nhanh, chiên xào nhiều dầu mỡ

Các loại thức ăn nhanh, nhiều dầu mỡ không tốt cho sức khỏe nói chung và sức khỏe xương khớp nói riêng. Đặc biệt kể đến một số món ăn như gà rán, hamburger, khoai tây chiên, thực phẩm đóng hộp, các loại thịt xông khói, xúc xích… đều làm ảnh hưởng đến tình trạng sưng viêm đốt sống, bao khớp xương và càng làm tăng triệu chứng đau lưng.

3. Thực phẩm nhiều muối

Người bị đau lưng nên hạn chế sử dụng muối trong chế biến thức ăn. Vì muối là nguyên nhân khiến cơ thể khó hấp thụ canxi, đồng thời lại kích thích thận bài tiết canxi dẫn đến thiếu hụt. Do đó, nếu thường xuyên dùng muối trong giai đoạn này sẽ khiến xương rất yếu, tăng nguy cơ loãng xương.

Đồng thời, muối còn tăng nguy cơ suy thận, tăng huyết áp không tốt cho sức khỏe. Vì vậy khuyến cáo bệnh nhân đau lưng nên hạn chế dùng muối và tránh các loại thực phẩm mặn như các loại mắm, dưa muối, cá khô…

4. Thực phẩm nhiều đường

Các loại thực phẩm ngọt, nhiều đường là nguyên nhân làm tăng chỉ số đường huyết trong máu, giảm quá trình tuần hoàn máu đến các khớp và làm nghiêm trọng hơn tình trạng viêm, đau nhức lưng nhiều hơn, làm chậm quá trình phục hồi.

5. Thức uống có gas, các chất kích thích khác

Hầu hết các loại đồ uống có gas, cà phê, rượu bia… đều không tốt cho sức khỏe, đặc biệt đối với sức khỏe xương khớp. Càng sử dụng nhiều những loại thức uống này càng làm khiến mật độ canxi trong xương giảm xuống, khiến xương ngày càng suy yếu. Đồng thời tăng mức độ đau nhức các đốt sống, tăng nguy cơ loãng xương và gãy xương.

6. Hút thuốc lá

Khói thuốc lá cực kỳ độc hại và không tốt cho sức khỏe. Theo đó, hoạt chất nicotine trong thuốc lá là nguyên nhân làm phát sinh tình trạng sưng viêm, đau lưng, tê bì và tăng nguy cơ loãng xương. Một thống kê cho thấy những người thường xuyên hút thuốc lá có nguy cơ bị đau lưng và các bệnh xương khớp cao hơn so với người bình thường. Vì vậy, hãy cai thuốc lá hoàn toàn trong và sau khi điều trị khỏi bệnh để duy trì sức khỏe.

Bài viết đã nêu những gợi ý về các loại thực phẩm và không nên ăn dành cho người bệnh đau lưng. Hãy dựa vào các kiến thức này để xây dựng khẩu phần ăn mỗi ngày một cách phù hợp, cân bằng dinh dưỡng tốt cho sức khỏe và hỗ trợ điều trị bệnh hiệu quả.