Bệnh Viêm Xoang Hàm

Viêm xoang hàm là tình trạng viêm xảy ra ở lớp niêm mạc bao phủ hốc xoang hàm. Đây là những hốc xoang quanh mắt và trên gò má. Ngoài xoang hàm, hệ thống xoang còn có xoang sàng, xoang bướm và xoang trán. Tất cả đều có nguy cơ bị viêm khi có nhiễm trùng.

Khi virus hoặc vi khuẩn xâm nhập, lớp niêm mạc bao phủ hốc xoang sẽ bị kích ứng và viêm nhiễm. Điều này dẫn đến sưng tấy, phù nề, mưng mủ và đau nhức dữ dội. Cơn đau có thể lan lên trán, đầu hoặc lan ra toàn mặt.

Viêm xoang hàm thường gây ra nhiều biến chứng. Vì vậy thuốc và những phương pháp khác sẽ được áp dụng sớm. Từ đó giúp làm dịu các triệu chứng và giảm rủi ro.

Bệnh viêm xoang hàm được phân thành những loại dưới đây:

• Viêm xoang hàm cấp tính

Bệnh làm cho xoang hàm (những khoảng trống bên trong mũi) bị viêm và sưng lên. Điều này khiến quá trình thoát nước từ xoang bị cản trở, nhiều chất nhầy tích tụ bên trong.

Khi bị viêm xoang hàm cấp tính, khu vực xung quanh mắt và mặt có thể sưng lên, bệnh nhân khó thở bằng mũi và đau nhói. Bệnh chủ yếu liên quan đến cảm lạnh thông thường. Hầu hết các trường hợp khỏi bệnh trong vòng 7 - 10 ngày. Những trường hợp nhiễm trùng do vi khuẩn có thể kéo dài hơn.

• Viêm xoang hàm mãn tính

Bệnh xảy ra khi xoang hàm bị viêm và sưng kéo dài, thường trong 3 tháng hoặc lâu hơn (mặc dù đã được điều trị). Bệnh gây nghẹt mũi, vùng quanh mắt sưng hoặc đau, khó thở bằng mũi.

Viêm xoang hàm thường liên quan đến nhiễm trùng, polyp mũi và sưng niêm mạc xoang. Bệnh có thể xảy ra ở cả người lớn và trẻ em.

• Viêm xoang hàm bán cấp

Bệnh có những triệu chứng kéo dài đến 12 tuần, thường liên quan đến nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc xảy ra với dị ứng theo mùa.

• Viêm xoang hàm cấp tính tái phát

Những người mắc bệnh viêm xoang hàm cấp tính tái phát sẽ có ít nhất 4 đợt viêm cấp trong 1 năm. Mỗi đợt kéo dài ít nhất 7 ngày.

Bệnh viêm xoang hàm thường do những nguyên nhân dưới đây:

• Cảm lạnh thông thường (thường gây viêm cấp tính)
• Nhiễm trùng do vi khuẩn phát triển
• Polyp mũi
• Lệch vách ngăn mũi
• Tăng trưởng bất thường của xương mũi
• Dị ứng, chẳng hạn như viêm mũi dị ứng
• Một số tình trạng y tế như xơ nang và bệnh HIV
• Nhiễm trùng răng miệng hoặc một số triệu chứng tương tự
• Chấn thương do tai nạn hoặc phẫu thuật.

Những yếu tố làm tăng nguy cơ viêm xoang hàm:

• Nhạy cảm với Aspirin
• Thay đổi thời tiết
• Tiếp xúc thường xuyên với thuốc lá hoặc những chất gây ô nhiễm không khí khác
• Thường xuyên sốt
• Nhiễm nấm
• Khối u
• Sâu răng hoặc nhiễm trùng răng miệng nhưng không được điều trị
• Có sai lệch về cấu trúc xương hàm do bẩm sinh hoặc phẫu thuật
• Hệ thống miễn dịch suy yếu
• Tiền sử dị ứng
• Đi máy bay làm tăng nguy cơ tiếp xúc với nồng độ vi trùng cao.

Những triệu chứng phổ biến của bệnh viêm xoang hàm gồm:

• Viêm mũi
• Chảy nước mũi đặc và đổi màu
• Sưng quanh mắt, má và mũi
• Đau nhức ở mặt hoặc mắt và má
• Nghẹt mũi
• Khó thở bằng mũi
• Đau ở hàm trên và răng
• Đau đầu dữ dội
• Hôi miệng
• Đau họng
• Mệt mỏi
• Ho hoặc hắng giọng
• Đau tai
• Thay đổi khứu giác hoặc mất khứu giác
• Sốt.

Khi có nghi ngờ viêm xoang hàm, người bệnh được kiểm tra các triệu chứng và mức độ nghiêm trọng. Ngoài ra những xét nghiệm dưới đây sẽ được thực hiện:

• Xét nghiệm hình ảnh: Bệnh nhân có thể được chụp X-quang, MRI hoặc CT để kiểm tra cấu trúc mũi và các xoang. Trong đó chụp X-quang tạo ra hình ảnh đơn giản bên trong các hốc xoang. CT cung cấp hình ảnh 3 chiều về các xoang. MRI tạo ra hình ảnh của những cấu trúc xung quanh.
• Nội soi mũi: Bác sĩ sử dụng ống nội soi đưa vào đường mũi và xoang. Điều này giúp kiểm tra xoang và phát hiện những bất thường (như polyp, khối u hoặc vách ngăn mũi bị lệch). Nhiều trường hợp được lấy mẫu xét nghiệm nuôi cấy trong khi nội soi. Mẫu bệnh phẩm được mang đi phân tích có thể giúp phát hiện sự có mặt của nấm, vi khuẩn hay virus.
• Xét nghiệm máu: Những tình trạng làm suy yếu hệ miễn dịch được phát hiện thông qua xét nghiệm máu.
• Xét nghiệm dị ứng: Xét nghiệm này cho phép xác định yếu tố gây ra phản ứng dị ứng.

Bệnh viêm xoang hàm thường được kiểm soát tốt và không gây ra biến chứng. Tuy nhiên nhiễm trùng xoang dai dẳng hoặc tái phát nhiều lần có thể gây ra những biến chứng dưới đây:

• Viêm nhiễm đường hô hấp
  • Viêm họng mãn tính
  • Viêm thanh quản
  • Viêm đường hô hấp dưới
• Ảnh hưởng đến tai
  • Viêm tai giữa
  • Thủng màng nhĩ
  • Điếc
• Ảnh hưởng đến mắt
  • Viêm mô liên kết quanh hốc mắt
  • Áp xe túi lệ
  • Áp xe mí mắt
  • Viêm dây thần kinh thị giác
  • Giảm thị giác
• Đau nhức tại các vùng xương. Chẳng hạn như xương thái dương, xương đỉnh đầu, xương hốc mắt, xương trán
• Biến chứng não
  • Viêm não
  • Viêm màng não
  • Áp xe màng não
• Suy giảm trí nhớ hoặc lẫn
• Hơi thở có mùi
• Mệt mỏi và khó ngủ
• Viêm mô tế bào hoặc viêm tủy xương (hiếm gặp).

Bệnh viêm xoang hàm được điều trị ban đầu bằng thuốc. Ở những trường hợp nặng và không khỏi, phẫu thuật có thể được cân nhắc.

1. Thuốc

Thuốc được sử dụng nhằm mục đích loại bỏ những triệu chứng của bệnh viêm xoang hàm. Những loại thường dùng:

• Thuốc xịt mũi Corticosteroid: Corticosteroid dạng xịt mũi được dùng để làm dịu niêm mạc bị viêm, điều trị viêm sưng và giảm đau.
• Nước muối xịt mũi: Bệnh nhân được yêu cầu xịt nước muối vào mũi nhiều lần trong ngày. Điều này giúp rửa sạch đường mũi, giảm viêm, loại bỏ vi khuẩn và những chất có thể làm nặng hơn tình trạng.
• Thuốc thông mũi: Thuốc thông mũi được dùng trong vài ngày để giảm tình trạng tắc nghẽn ở đường mũi.
• Thuốc dị ứng: Thuốc kháng histamin dược dùng cho những bệnh nhân bị viêm xoang do dị ứng kéo dài. Thuốc làm giảm những triệu chứng của dị ứng, ngăn phản ứng dị ứng với những tác nhân.
• Thuốc giảm đau: Một loại thuốc giảm đau như Acetaminophen được dùng cho những bệnh nhân bị đau nhức nhiều do viêm xoang hàm. Khi có cơn đau nặng hơn, thuốc giảm đau mạnh hơn sẽ được sử dụng.
• Corticosteroid đường uống: Nếu bị viêm xoang hàm ở mức độ nặng hoặc viêm xoang do polyp mũi, người bệnh sẽ được dùng Corticosteroid đường uống.Thuốc có tác dụng ngăn ngừa và điều trị viêm, giảm sưng và đau, thu nhỏ polyp.
• Thuốc kháng nấm: Thuốc kháng nấm được dùng cho những bệnh nhân bị nhiễm trùng xoang liên quan đến viêm.
• Thuốc Omalizumab hoặc Dupilumab: Omalizumab hoặc Dupilumab thường được tiêm cho những bệnh nhân bị viêm xoang hàm mãn tính và polyp mũi. Những loại thuốc này có tác dụng làm giảm nghẹt mũi và giảm kích thước của polyp mũi.
• Thuốc kháng sinh: Nếu nhiễm trùng xoang do vi khuẩn, bệnh nhân sẽ được dùng thuốc kháng sinh. Thuốc giúp điều trị nhiễm trùng bằng cách loại bỏ vi khuẩn.

2. Liệu pháp miễn dịch

Bệnh nhân được thực hiện liệu pháp miễn dịch nếu viêm xoang hàm liên quan đến dị ứng. Trong đó các mũi tiêm dị ứng được sử dụng để tăng khả năng chịu đựng của cơ thể. Điều này giúp giảm phản ứng của cơ thể với những chất gây dị ứng.

3. Phẫu thuật

Phẫu thuật nội soi xoang được thực hiện cho những bệnh nhân kháng thuốc hoặc điều trị không hiệu quả với thuốc. Trong đó ống nội soi và dụng cụ chuyên dụng sẽ được sử dụng để mở rộng lỗ xoang hẹp, loại bỏ mô hoặc polyp. Điều này giúp giảm và ngăn những triệu chứng tái phát.

4. Biện pháp chăm sóc tại nhà

Những người bị viêm xoang hàm có thể áp dụng những biện pháp chăm sóc tại nhà để giảm triệu chứng. Bao gồm:

• Nghỉ ngơi: Nghỉ ngơi đầy đủ để cơ thể có thời gian phục hồi và chống lại nhiễm trùng.
• Uống nhiều nước: Uống nhiều nước mỗi ngày. Nên uống thêm nước ép trái cây và trà không caffein. Điều này giúp làm loãng dịch nhầy trong đường mũi, tăng đào thải vi khuẩn và virus.
• Tăng cường hệ miễn dịch: Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, tăng cường bổ sung vitamin C và A, kết hợp tập thể dục 30 phút mỗi ngày. Điều này giúp tăng cường hệ miễn dịch và khả năng đẩy lùi bệnh tật.
• Chườm ấm: Chườm ấm lên mũi và trán giúp làm dịu cơn đau và tăng lưu thông máu. Ngoài ra biện pháp này có thể giúp cải thiện đường thở cho bạn.
• Xông hơi: Hít hơi nước từ bát nước nóng trong khi trùm một chiếc khăn, giữ hơi nước hướng về khuôn mặt. Điều này giúp giảm đau, dịch nhầy dễ dàng thoát ra ngoài và làm thông mũi. Ngoài ra biện pháp xông mũi còn có tác dụng thư giãn, tăng độ ẩm cho mũi và làm giảm áp lực cho xoang hàm. Tắm nước ấm, hít hơi nước từ bồn tắm nước ấm hoặc vòi hoa sen cũng có thể mang đến hiệu quả tương tự.
• Sử dụng máy tạo độ ẩm: Dùng máy tạo độ ẩm để cung cấp độ ẩm cho phòng ngủ, giảm các triệu chứng của dị ứng và viêm xoang.
• Làm sạch đường mũi bằng nước muối: Rửa mũi mỗi ngày bằng nước muối. Biện pháp này giúp làm sạch các chất gây dị ứng, dịch ứ động và vi khuẩn trong đường mũi. Đồng thời giúp giảm viêm sưng và đau hiệu quả.

Những bước dưới đây có thể giúp phòng ngừa bệnh viêm xoang hàm:

• Thường xuyên rửa tay sạch sẽ bằng xà phòng và nước, đặc biệt là trước khi ăn.
• Tránh tiếp xúc với những người bị cảm lạnh, cúm hoặc đang mắc các bệnh nhiễm trùng có thể lây lan.
• Tránh những nơi có nhiều chất và khí ô nhiễm.
• Tránh hít khói thuốc lá.
• Sử dụng máy tạo độ ẩm trong phòng. Thiết bị này giúp bổ sung độ ẩm cho không khí, giảm nguy cơ viêm mũi và viêm xoang. Khi sử dụng, cần thường xuyên vệ sinh máy tạo không khí, đảm bảo thiết bị luôn sạch sẽ và không có nấm mốc.
• Dùng máy điều hòa hoặc máy lọc không khí để làm sạch không khí trong nhà và nơi làm việc. Ngoài ra nên thường xuyên hút bụi và lau dọn. Điều này giúp loại bỏ vi khuẩn và những tác nhân gây dị ứng. Từ đó giảm nguy cơ viêm mũi dị ứng kéo dài dẫn đến viêm xoang.
• Thường xuyên làm sạch đường mũi bằng cách rửa mũi với nước muối. Nước muối giúp loại bỏ vi khuẩn và các chất gây dị ứng trong đường mũi. Từ đó giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng và viêm xoang hàm.

1. Những triệu chứng của tôi xảy ra do đâu?

2. Nguyên nhân nào khiến tôi bị viêm xoang hàm dai dẳng?

3. Phác đồ điều trị của tôi là gì?

4. Phương pháp nào được đề nghị trong quá trình điều trị?

5. Tôi cần dùng thuốc trong bao lâu?

6. Tôi có thể gặp tác dụng phụ từ thuốc điều trị không?

7. Những triệu chứng của tôi có thể khỏi hoàn toàn không?

8. Biện pháp chăm sóc nào giúp ngăn tái phát?

Bệnh viêm xoang hàm gây ra nhiều phiền toái cho bệnh nhân. Ngoài ra người bệnh có thể gặp các biến chứng nếu viêm kéo dài và nặng hơn. Tốt nhất nên dùng thuốc hoặc cân nhắc phẫu thuật theo chỉ định của bác sĩ.