Căng Cơ Cổ

Căng cơ cổ là tình trạng một hoặc nhiều sợi cơ ở cổ bị căng quá mức, dẫn đến rách cơ hoặc gân. Tình trạng này còn được gọi là cơ bị kéo, có nhiều mức độ nghiêm trọng khác nhau tùy thuộc vào vị trí và kích thước của vết rách.

Những người bị căng cơ cổ sẽ có cảm giác đau nhức, cứng hoặc thắt chặt bên trong khiến việc cử động cổ trở nên khó khăn hơn. Tuy nhiên tình trạng này thường tự lành trong vòng vài ngày đến vài tuần.

Căng cơ cổ được phân loại dựa trên mức độ nghiêm trọng. Bao gồm:

• Độ I: Căng cơ nhẹ, không hoặc có một ít sợi cơ bị rách. Ở cấp độ I, căng cơ cổ gây ra một số cơn đau từ nhẹ đến vừa và không có yếu cơ đáng chú ý.
• Độ II: Căng cơ ở mức độ vừa phải, có nhiều sợi cơ bị rách, cơn đau kèm theo yếu cơ.
• Độ III: Căng cơ nghiêm trọng và các cơ cổ bị rách hoàn toàn. Những người bị căng cơ ở cấp độ III sẽ có cảm giác đau đớn dữ dội dẫn đến suy nhược.

Căng cơ cổ thường do những nguyên nhân dưới đây:

• Tư thế xấu hoặc ở một vị trí khó xử

Đưa đầu quá xa về phía trước hoặc nghiêng một góc quá lâu khiến các cơ, gân và mô quanh cổ bị kéo căng quá mức và không thể thư giãn. Từ đó gây ra những cơn đau mỏi, cứng và kèm theo cảm giác thắt chặt bên trong.

Căng cơ cổ do tư thế xấu thường gặp ở những người có những thói quen sau:

• • Ngủ ở tư thế không hỗ trợ tốt cho cột sống
  • Cúi người trước máy tính trong vài giờ
  • Giữ điện thoại giữa tai và vai.

• Nâng vật nặng

Các cơ bắp ở cổ bị gắng sức và kéo căng khi nâng vật nặng hoặc một thứ gì đó đòi hỏi cơ bắp phải hoạt động quá nhiều.

• Đột ngột thay đổi tư thế

Rơi hoặc đột ngột thực hiện một động tác khiến đầu và cột sống di chuyển quá nhanh, kéo căng các cơ và dây chằng hỗ trợ dẫn đến rách.

• Va chạm hoặc tai nạn

Căng cơ cổ có thể xảy ra sau khi va chạm trong khi chơi thể thao, tai nạn xe đạp hoặc ô tô.

• Thực hiện một hoạt động mới

Thực hiện một hoạt động mới mà chưa làm quen hoặc hơi vất vả sẽ khiến cơ bắp dễ dàng bị căng hơn. Tình trạng này thường gặp ở vận động viên khi bắt đầu một mùa luyện tập.

• Chuyển động lặp đi lặp lại

Những chuyển động lặp đi lặp lại có thể gây căng cơ cổ. Ngay cả khi có tải trọng và những chuyển động mà cổ có thể xử lý, việc thực hiện quá nhiều lần sẽ gây áp lực cho các cơ, cuối cùng dẫn đến căng cơ.

• Nghiến răng

Thường xuyên nghiến răng khiến các cơ ở hàm và cổ chịu nhiều áp lực. Điều này gây ra những cơn đau lan rộng và căng cứng cơ.

• Căng thẳng

Não bộ phát tín hiệu sản xuất các hormone căng thẳng khi có cảm xúc tiêu cực, bao gồm cortisol và epinephrine. Những hormone này không chỉ làm tăng huyết áp và nhịp tim mà còn khiến các cơ thắt chặt, bao gồm cả những cơ bắp ở vùng cổ.

• Cấu trúc cột sống bất thường

Bất thường về cấu trúc do thoái hóa đốt sống cổ và thoát vị đĩa đệm cổ làm tăng áp lực lên những cơ bắp xung quanh. Từ đó làm tăng nguy cơ căng cơ cổ.

Căng cơ cổ thường gây ra những triệu chứng nhẹ hoặc trung bình, có thể tự khỏi trong vòng vài ngày đến vài tuần. Một số trường hợp có triệu chứng rất nghiêm trọng. Dưới đây là những triệu chứng phổ biến nhất:

• Đau khu trú vùng cổ, cơn đau có thể nhẹ hoặc nặng, đau nhói như dao đâm dẫn đến suy nhược
• Đau âm ỉ và kéo dài, ảnh hưởng đến giấc ngủ
• Cơn đau ảnh hưởng đến một phần ở vùng lân cận, thường bao gồm sau đầu, vai hoặc/ và lưng trên
• Cơn đau trở nên tồi tệ hơn khi vận động. Đau âm ỉ hoặc không đau khi nghỉ ngơi.
• Co thắt cơ. Bệnh nhân cảm thấy thắt đau đớn ở cơ bị thương, có thể ảnh hưởng đến những cơ lân cận.
• Cứng cổ do cơ bắp siết chặt hoặc sưng tấy, khó khăn khi di chuyển cổ theo một hoặc nhiều hướng.

Nếu căng cơ cổ là kết quả của chấn thương nghiêm trọng và đột ngột (chẳng hạn như tai nạn), người bệnh có thể bị rách cơ kèm theo gãy xương, thoát vị đĩa đệm và một số tình trạng khác. Những trường hợp này sẽ có những triệu chứng nặng nề và đột ngột, bao gồm:

• Đau đớn
• Ngứa ran, tê hoặc/ và yếu ở cổ lan xuống vai, cánh tay hoặc bàn tay
• Cảm giác cứng và co thắt
• Nhức đầu và chóng mặt
• Nhạy cảm với ánh sáng hoặc có những vấn đề về thị giác
• Rối loạn dáng đi, chẳng hạn như mất thăng bằng
• Không thể cầm nắm hoặc giảm sự khéo léo của những ngón tay
• Mất kiểm soát bàng quang hoặc ruột.

Để chẩn đoán căng cơ cổ và tìm kiếm các nguyên nhân, người bệnh được kiểm tra bệnh sử, khám sức khỏe và xem xét các triệu chứng. Nếu có nghi ngờ căng cơ do những nguyên nhân phức tạp hoặc có tổn thương khác, những xét nghiệm bổ sung sẽ được thực hiện, bao gồm:

• Chụp X-quang: Chụp X-quang thường được thực hiện sau một chấn thương nghiêm trọng. Kỹ thuật này cung cấp hình ảnh về các xương ở cổ. Điều này giúp bác sĩ phân biệt căng cơ cổ với những tình trạng nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như thoái hóa cột sống và gãy xương.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Chụp MRI sử dụng nam châm mạnh và sóng vô tuyến tạo ra những mặt cắt ngang của mô mềm và xương. Điều này giúp xác định những vấn đề ở tủy sống, thần kinh, dây chằng, cơ và các xương. Từ đó phân biệt các tổn thương.
• Chụp cắt lớp vi tính (CT): Chụp CT sử dụng tia X kết hợp với máy tính để tạo ra những mặt cắt ngang của xương. Điều này giúp tìm kiếm những tổn thương nhỏ nhất. Chụp CT có thể được sử dụng kết hợp với chụp tủy đồ để xem xét những mô mềm ngoài xương.

Hầu hết mọi người bị căng cơ cổ ở mức độ nhẹ và vừa, các triệu chứng có thể tự khỏi sau vài ngày đến vài tuần nghỉ ngơi và chăm sóc. Tuy nhiên chấn thương có thể nghiêm trọng dấn đến rách cơ. Khi không được điều trị, người bệnh có thể gặp một số biến chứng sau:

• Đau cổ mãn tính
• Giảm phạm vi chuyển động vùng đầu cổ
• Teo cơ
• Tăng nguy cơ thoái hóa cột sống cổ

Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng, căng cơ cổ được điều trị bằng những phương pháp sau:

1. Điều trị ban đầu

Cơn đau thường giảm nhanh và cơ bắp phục hồi sau vài ngày chăm sóc giảm nhẹ. Dưới đây là những biện pháp hữu hiệu:

• Nghỉ ngơi và sửa đổi hoạt động

Sau chấn thương, hãy giữ cho cổ nghỉ ngơi, hạn chế những hoạt động bất lợi và gắng sức trong vài ngày. Biện pháp này giúp cơ và gân có thời gian hồi phục, giảm đau và dễ chịu hơn. Tuyệt đối không cố gắng vượt qua cơn đau để tiếp tục vận động. Điều này khiến cơn đau kéo dài và làm vết thương thêm tồi tệ.

• Chườm đá

Chườm đá nên được thực hiện trong vòng 48 giờ đầu sau chấn thương. Nhiệt độ thấp từ túi đá giúp giảm sưng và đau. Khi thực hiện, hãy đặt túi chườm đá lên vùng ảnh hưởng trong 15 phút, cách 2 giờ 1 lần. Không đặt trực tiếp đá lạnh lên da, nên dùng một miếng vải để đệm.

• Chườm ấm

Sau 48 giờ, chườm ấm được thực hiện mỗi 4 - 6 giờ/ lần, mỗi lần 20 phút, có thể xen kẽ với chườm lạnh. Biện pháp này giúp giãn mạch và tạo điều kiện cho máu huyết lưu thông. Từ đó mang chất dinh dưỡng đến các mô bị thương để sửa chữa.

Ngoài ra đặt túi chườm hoặc miếng đệm sưởi lên vùng ảnh hưởng còn giúp giảm đau và giảm co thắt. Để tránh làm tổn thương da, nên đặt một miếng vải giữa da với nguồn nóng.

• Tắm nước ấm

Tắm nước ấm giúp xương khớp và các cơ bắp thư giãn, bao gồm cả những cơ ở cổ. Ngoài ra biện pháp này còn giúp tăng tuần hoàn khí huyết, giảm đau và cải thiện giấc ngủ.

• Dùng thuốc không kê đơn

Sử dụng thuốc giảm đau hoặc chống viêm không kê đơn như Acetaminophen, Ibuprofen, Naproxen... để giảm viêm và đau. Những loại thuốc này có thể giúp làm dịu nhanh các triệu chứng của căng cơ cổ.

• Duy trì vận động

Ngay cả khi căng cơ cổ gây đau đớn khi cử động và cần nghỉ ngơi, người bệnh không nên nghỉ ngơi hoàn toàn trên giường hoặc/ và sử dụng nẹp cổ. Bởi điều này có thể khiến cơ cổ yếu hơn và kéo dài thời gian hồi phục. Tốt nhất nên thực hiện những động tác kéo giãn nhẹ nhàng cho cổ, giữ cho cổ ở tư thế thoải mái nhất trong khi hoạt động.

• Thiền định và yoga

Nếu căng cơ cổ do căng thẳng hoặc tư thế sai, người bệnh có thể thường xuyên thiền định và yoga để cải thiện tình trạng. Thiền định có thể giúp kiểm soát tâm trạng, tăng khả năng đối phó với căng thẳng. Ngoài tác dụng giảm stress, những động tác yoga còn giúp cải thiện tư thế, tăng dẻo dai, giảm đau và giảm co thắt cơ hiệu quả.

2. Điều trị căng cơ cổ kéo dài

Nếu các triệu chứng không giảm sau vài ngày chăm sóc tại nhà, cần điều trị y tế để tránh co thắt cơ và đau mãn tính. Những biện pháp dưới đây thể điều trị các triệu chứng nặng và kiểm soát căng cơ cổ kéo dài:

• Dùng thuốc theo toa

Thuốc giãn cơ thường được sử dụng trong thời gian ngắn. Thuốc này có tác dụng điều trị co thắt cơ và giảm đau.

• Vật lý trị liệu

Chuyên gia vật lý trị liệu có thể thiết kế một chương trình phù hợp cho bạn, nhắm vào các cơ ở cổ và những bộ phận cần cải thiện khác. Biện pháp này gồm những bài tập giúp các cơ khỏe và linh hoạt hơn, tăng sự dẻo dai cho xương khớp.

Sau khoảng vài tuần hoặc vài tháng, người bệnh được hướng dẫn luyện tập tại nhà với những bài tập thích hợp. Đôi khi chuyên gia có thể hướng dẫn cách sửa chữa tư thế.

• Liệu pháp xoa bóp

Xoa bóp giúp thư giãn và nới lỏng các cơ, giảm đau và tăng lưu lượng máu đến các cơ bị thương. Điều này giúp giảm nhanh các triệu chứng của căng cơ cổ và cơ bắp phục hồi nhanh chóng.

• Châm cứu

Châm cứu có thể giải phóng nguồn năng lượng tắc nghẽn hoặc không cân bằng trong cơ thể. Từ đó phục hồi nguồn năng lượng cân bằng và giảm đau. Khi thực hiện, các kim mỏng và nhỏ sẽ được châm vào những vị trí thích hợp.

• Phẫu thuật

Ít khi căng cơ cổ được phẫu thuật điều trị. Tuy nhiên phương pháp này có thể được cân nhắc nếu căng cơ cổ ở mức độ nặng, rách cơ hoàn toàn và điều trị bảo tồn không hiệu quả. Trong khi phẫu thuật, bác sĩ sẽ tiến hành sửa chữa bằng cách nối những đầu cơ bắp bị rách.

Sau phẫu thuật, bệnh nhân được nghỉ ngơi và hướng dẫn vật lý trị liệu. Các bài tập thích hợp có thể giúp phục hồi nhanh sau phẫu thuật căng cơ.

Căng cơ cổ có thể được ngăn ngừa bằng một số bước cơ bản dưới đây:

• Duy trì một lối sống tích cực về thể chất. Thường xuyên tập thể dục và kéo giãn sẽ giúp toàn bộ cơ thể mạnh mẽ và linh hoạt hơn, cải thiện tư thế. Ngoài ra các bài tập kéo dài còn giúp tăng cường cơ cổ và các cơ cốt lõi, giảm nguy cơ thoái hóa sớm và căng cơ cổ.
• Dành thời gian làm quen khi bắt đầu một hoạt động thể chất hoặc môn thể thao mới. Hãy bắt đầu với khối lượng công việc, tốc độ và cường độ có thể kiểm soát được, sau đó tăng dần theo thời gian. Tuyệt đối không đột ngột tăng khối lượng công việc, cường độ hoặc thời gian luyện tập.
• Luôn khởi động và kéo dài trước khi tập thể dục hoặc chơi thể thao. Điều này giúp làm nóng cơ thể, tăng dẻo dai và ngăn ngừa căng cơ.
• Hạ nhiệt và giãn cơ sau khi hoạt động thể chất.
• Không lặp đi lặp lại những chuyển động để tránh căng cơ.
• Thực hành tư thế đúng để không gây căng thẳng cho đĩa đệm và dây chằng. Không cúi người trước máy tính, ngồi/ đứng khom lưng, giữ điện thoại giữa tai và vai. Nên ngồi và đứng thẳng lưng với vai để giữ cho cột sống luôn thẳng hàng.
• Điều chỉnh bàn làm việc, chiều cao của bàn và ghế phải phù hợp với chiều cao của bạn, máy tính ngang với tầm mắt.
• Nghỉ giải lao hoặc xen kẽ những hoạt động cường độ thấp để cơ bắp được nghỉ ngơi và phục hồi. Từ đó giúp ngăn ngừa chấn thương.
• Sử dụng gối kê đầu, nệm và tư thế ngủ thích hợp, không gian ngủ yên tĩnh, tối và mát mẻ. Không nên nằm sấp khi ngủ để tránh gây ra nhiều căng thẳng cho cột sống cổ và gây đau.
• Uống đủ nước mỗi ngày để giữ cơ bắp hoạt động tốt và khỏe mạnh hơn.
• Thường xuyên kéo giãn và massage vùng cổ vai gáy sau một ngày dài làm việc hoặc luyện tập vất vả. Điều này có thể giúp giải phóng căng thẳng và thư giãn các cơ.

1. Tôi có bị rách cơ hay không?

2. Tôi cần thực hiện những xét nghiệm nào?

3. Để điều trị, phương pháp nào thích hợp và hiệu quả nhất?

4. Tôi có thể tự điều trị tại nhà hay không?

5. Tôi nên vận động như thế nào khi bị căng cơ cổ?

6. Mất bao lâu để tôi có thể phục hồi và tiếp tục các hoạt động thể chất?

7. Cần làm gì để ngăn căng cơ cổ tái phát?

Căng cơ cổ thường không quá nghiêm trọng, các triệu chứng từ nhẹ đến vừa, có thể tự khỏi hoặc giảm khi được điều trị. Điều quan trọng là dành thời gian nghỉ ngơi, chăm sóc đúng cách và nghe theo hướng dẫn điều trị của bác sĩ chuyên khoa.