Bài viết được tham vấn chuyên môn bởi Lương Y Nguyễn Tùng Lâm | Lĩnh vực khám chữa: Trào ngược dạ dày thực quản Nơi công tác Phòng Chẩn Trị YHCT Đỗ Minh Đường – Hồ Chí Minh

Trào ngược dạ dày gây đau lưng là triệu chứng phổ biến nhưng thường bị bỏ qua. Axit dạ dày trào ngược lên thực quản không chỉ gây ợ chua, nóng rát mà còn lan tỏa đau nhức đến vùng lưng, ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng cuộc sống.

Nguyên nhân trào ngược dạ dày gây đau lưng

Trào ngược dạ dày là tình trạng khi axit trong dạ dày trào ngược lên thực quản, gây kích ứng niêm mạc thực quản.Các triệu chứng phổ biến bao gồm ợ nóng, buồn nôn, khó nuốt và cảm giác nóng rát trong ngực hoặc cổ họng. Đây là một vấn đề tiêu hóa phổ biến và có thể xảy ra thường xuyên hoặc đôi khi.

Trào ngược dạ dày gây nhức mỏi — Đau lưng, nhức mỏi do trào ngược dạ dày cần được xử lý phù hợp để đảm bảo chất lượng cuộc sống

Mặc dù đau lưng không phải là triệu chứng chính của trào ngược dạ dày, nhưng có thể xảy ra. Trong một số trường hợp, axit trào ngược có thể kích thích dây thần kinh liên quan đến cột sống, gây ra cơn đau lan tỏa đến lưng, đặc biệt là phần lưng trên.

Ngoài ra, những cơn co thắt cơ hoặc căng cơ vùng ngực và cơ hoành do axit dạ dày cũng có thể dẫn đến đau lưng.

Nguyên nhân trào ngược dạ dày gây đau lưng:

Kích thích dây thần kinh: Axit dạ dày trào lên thực quản có thể ảnh hưởng đến các dây thần kinh vùng ngực, làm lan tỏa cơn đau ra vùng lưng.
Co thắt cơ hoành và cơ ngực: Khi cơ thể cố gắng đẩy axit dạ dày trở lại dạ dày, các cơ ở vùng ngực và cơ hoành co thắt, có thể gây căng thẳng dẫn đến đau lưng.
Tư thế sai: Người mắc trào ngược dạ dày thường có xu hướng thay đổi tư thế để giảm đau ở vùng ngực và thực quản, điều này có thể tạo áp lực lên cột sống và gây đau lưng.

Dấu hiệu nhận biết đau lưng do trào ngược dạ dày

Thông thường, rất khó để nhận biết dấu hiệu đau lưng do trào ngược dạ dày, bởi vì đau lưng có thể xuất phát do nhiều nguyên nhân khác nhau. Tuy nhiên, nếu đau lưng do trào ngược, người bệnh có thể có các biểu hiện như:

Kèm theo triệu chứng tiêu hóa: Đau lưng thường xuất hiện cùng các dấu hiệu tiêu hóa khác như ợ nóng, ợ chua, buồn nôn hoặc khó tiêu.
Vị trí đau lưng: Thường tập trung ở vùng lưng trên hoặc giữa do dây thần kinh vùng ngực bị kích thích bởi axit dạ dày.
Đau tăng khi ăn hoặc nằm: Cơn đau trở nên tồi tệ hơn sau bữa ăn hoặc khi nằm xuống, đặc biệt là sau khi ăn nhiều hoặc ăn đồ cay, dầu mỡ.
Giảm đau khi thay đổi tư thế: Đứng thẳng hoặc ngồi có thể giúp giảm cơn đau, do các tư thế này giảm áp lực lên dạ dày và hạn chế axit trào ngược.
Đau không liên quan đến vận động: Không giống như đau lưng do vấn đề cơ xương, cơn đau này không liên quan đến di chuyển, nâng hay cúi người, mà liên quan đến tình trạng trào ngược axit.

Những dấu hiệu trào ngược dạ dày gây đau lưng thường xuất hiện cùng nhau. Nếu gặp phải tình trạng này, nên đi khám để xác định nguyên nhân và điều trị phù hợp.

Đau lưng do trào ngược dạ dày phải làm sao?

Thông thường đau lưng do trào ngược dạ dày không nguy hiểm và đáp ứng các biện pháp điều trị nội khoa, chẳng hạn như:

1. Thay đổi chế độ ăn uống

Thay đổi chế độ ăn uống là cách hiệu quả và đơn giản nhất để cải thiện tình trạng trào ngược dạ dày. Sau khi kiểm soát tình trạng trào ngược, cơn đau lưng, đau vai gáy sẽ thuyên giảm.

Trào ngược dạ dày gây đau mỏi vai gáy — Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh là cách tốt nhất để kiểm soát tình trạng trào ngược

Những thực phẩm nên ăn:

Rau xanh: Cải xoăn, cải bắp, bông cải xanh, rau bina… giàu chất xơ, vitamin và khoáng chất, giúp ổn định hệ tiêu hóa.
Trái cây: Táo, chuối, dưa hấu, bơ… giàu chất xơ và nước, giúp làm dịu dạ dày.
Gạo lứt, yến mạch: Cung cấp chất xơ, giúp no lâu và ổn định đường huyết.
Thịt nạc, cá: Nguồn protein tốt, dễ tiêu hóa.
Sữa chua: Chứa lợi khuẩn, giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột.
Các loại hạt: Hạnh nhân, óc chó… giàu chất béo tốt, vitamin và khoáng chất.

Những thực phẩm nên tránh:

Đồ ăn cay, chua: Kích thích dạ dày sản xuất axit.
Đồ uống có ga, rượu bia, cà phê: Làm tăng áp lực lên cơ vòng thực quản dưới.
Thực phẩm nhiều dầu mỡ: Gây khó tiêu, tăng áp lực lên dạ dày.
Chocolate, bạc hà: Kích thích sản xuất axit dạ dày.
Hành, tỏi: Có thể gây ợ nóng ở một số người.

Lưu ý về chế độ ăn uống:

Ăn chậm, nhai kỹ: Giúp giảm gánh nặng cho hệ tiêu hóa.
Chia nhỏ bữa ăn: Ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày thay vì ăn ít bữa lớn.
Không ăn quá no: Tránh gây áp lực lên dạ dày.
Giảm cân: Nếu thừa cân, giảm cân có thể cải thiện tình trạng trào ngược.

2. Điều chỉnh tư thế

Đau lưng là một triệu chứng thường gặp ở những người bị trào ngược dạ dày. Điều chỉnh tư thế đúng cách có thể giúp giảm áp lực lên cột sống, từ đó giảm đau lưng.

Tư thế cần tránh:

Ngồi cong lưng: Tư thế này làm tăng áp lực lên cột sống thắt lưng.
Đứng quá lâu ở một tư thế: Điều này khiến các cơ lưng bị căng cứng.
Nâng vật nặng: Hành động này làm tăng áp lực lên cột sống và có thể gây tổn thương.

Tư thế nên thực hiện:

Ngồi thẳng lưng: Dùng gối tựa lưng để giữ cho cột sống thẳng.
Đứng và đi lại thường xuyên: Điều này giúp giảm căng thẳng cho cơ lưng.
Nằm nghiêng bên trái: Tư thế này giúp giảm áp lực lên dạ dày và thực quản.
Kê cao đầu giường: Giúp axit dạ dày khó trào ngược lên thực quản.
Tập các bài tập nhẹ nhàng: Yoga, bơi lội, đi bộ… giúp tăng cường cơ lưng và giảm đau.

3. Tập thể dục

Tập thể dục là một phần quan trọng trong việc cải thiện tình trạng trào ngược dạ dày gây đau lưng. Các bài tập giúp tăng cường cơ lưng, bụng, cải thiện tư thế và giảm căng thẳng, từ đó giảm áp lực lên cột sống và kiểm soát cơn đau dạ dày.

Các bài tập phổ biến:

Yoga: Yoga giúp tăng cường cơ bắp, cải thiện sự linh hoạt và giảm căng thẳng. Các tư thế như chó úp mặt, con bò, cây cầu… rất tốt cho lưng.
Bài tập kéo giãn: Các bài tập kéo giãn nhẹ nhàng giúp giảm căng cơ và tăng cường sự linh hoạt.
Bài tập củng cố cơ bụng: Cơ bụng khỏe mạnh sẽ hỗ trợ tốt cho cột sống. Các bài tập như plank, gập bụng… rất hiệu quả.
Bơi lội: Bơi lội là một bài tập toàn thân nhẹ nhàng, giúp giảm áp lực lên các khớp và giảm đau lưng.
Đi bộ: Đi bộ đều đặn giúp tăng cường sức khỏe tim mạch và cải thiện tư thế.

Lưu ý khi tập luyện:

Tránh tập luyện ngay sau khi ăn: Điều này có thể làm tăng áp lực lên dạ dày và gây trào ngược.
Không tập quá sức: Tập luyện quá sức có thể gây tổn thương cơ bắp và làm tình trạng đau lưng trở nên nghiêm trọng hơn.
Chọn trang phục thoải mái: Trang phục thoải mái sẽ giúp bạn di chuyển dễ dàng hơn.

4. Sử dụng thuốc điều trị trào ngược dạ dày

Nếu triệu chứng trào ngược nghiêm trọng, bác sĩ có thể kê đơn các loại thuốc để kiểm soát các triệu chứng. Có nhiều loại thuốc điều trị, mỗi loại có cơ chế hoạt động và tác dụng khác nhau.

Các loại thuốc phổ biến bao gồm:

Thuốc kháng axit: Chẳng hạn như Gaviscon, Mylanta, được sử dụng để giảm ngay tức thì các triệu chứng ợ nóng, ợ chua bằng cách trung hòa axit dạ dày.
Thuốc ức chế bơm proton (PPI): Như Omeprazole, Pantoprazole có tác dụng giảm lượng axit dạ dày được tiết ra, bảo vệ niêm mạc dạ dày hiệu quả.
Thuốc giảm tiết axit H2: Bao gồm Ranitidine, Famotidine có tác dụng giảm lượng axit dạ dày được tiết ra, hiệu quả trung bình.

Lưu ý:

Luôn trao đổi với bác sĩ trước khi sử dụng thuốc điều trị trào ngược dạ dày.
Sử dụng thuốc đúng liều lượng được chỉ định.
Kết hợp với chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh.

5. Đến bệnh viện

Nếu các biện pháp tại nhà không hiệu quả hoặc cơn đau lưng kéo dài, nên đến bác sĩ để được kiểm tra và xác định phương án điều trị thích hợp, có thể cần xét nghiệm thêm để loại trừ các nguyên nhân khác gây đau lưng.

Lưu ý khi trào ngược dạ dày gây đau lưng

Khi bị trào ngược dạ dày gây đau lưng, cần lưu ý những điều sau để giảm bớt triệu chứng và ngăn ngừa tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn:

Chú ý tư thế khi ngủ: Nên kê cao đầu giường hoặc gối khi ngủ để hạn chế axit trào ngược lên thực quản, đồng thời giúp giảm áp lực lên lưng và cải thiện cơn đau.
Thay đổi thói quen ăn uống: Tránh ăn quá no hoặc ăn các loại thực phẩm có tính axit cao, cay, béo. Nên chia nhỏ bữa ăn và tránh ăn trước khi đi ngủ ít nhất 2 – 3 tiếng.
Tập luyện thể dục nhẹ nhàng: Các bài tập nhẹ nhàng, như đi bộ hoặc yoga, có thể giúp tăng cường hệ tiêu hóa và giảm đau lưng. Tránh các bài tập nặng gây áp lực lên bụng.
Quản lý căng thẳng: Stress có thể làm tăng tiết axit dạ dày. Thực hiện các phương pháp giảm stress như thiền, yoga, hoặc hít thở sâu để kiểm soát tốt hơn các triệu chứng.
Sử dụng thuốc theo chỉ định: Nếu cơn đau không thuyên giảm, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để sử dụng thuốc điều trị trào ngược dạ dày, từ đó giúp giảm đau lưng.

Trào ngược dạ dày gây đau lưng là dấu hiệu cần được chú ý và điều trị kịp thời. Để kiểm soát tình trạng này, người bệnh cần thay đổi thói quen ăn uống, quản lý căng thẳng, duy trì tư thế đúng. Hãy trao đổi với bác sĩ nếu có bất cứ thắc mắc hoặc lo lắng nào.