Bài viết được tham vấn chuyên môn bởi Lương Y Đỗ Minh Tuấn | Lĩnh vực khám chữa: Thận yếu Nơi công tác Phòng Chẩn Trị YHCT Đỗ Minh Đường – Hà Nội

Thận là cơ quan quan trọng, có chức năng lọc máu, cân bằng điện giải, điều chỉnh huyết áp, bài tiết các chất độc hại. Thận yếu không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ tuần hoàn, làm rối loạn điện giải, giảm khả năng lọc máu mà còn làm suy giảm hệ miễn dịch, tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và hàng loạt vấn đề về sức khỏe khác.

10 Tác hại của thận yếu ảnh hưởng đến sức khỏe

Thận là một trong những cơ quan quan trọng nhất trong cơ thể có vai trò thiết yếu trong việc duy trì sự cân bằng sinh lý và bảo vệ sức khỏe toàn diện. Thận yếu là tình trạng chức năng của thận suy giảm, khiến thận không còn hoạt động hiệu quả như bình thường.

Thận yếu gây ra rất nhiều tác hại đối với sức khỏe

Khi thận suy yếu hoặc bị tổn thương, khả năng thực hiện các chức năng như lọc máu, cân bằng điện giải… sẽ bị suy giảm nghiêm trọng. Điều này gây ra hàng loạt vấn đề về sức khỏe. Dưới đây là các tác hại của thận yếu ảnh hưởng đến sức khỏe:

1. Tăng huyết áp

Theo Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH), thận yếu, chức năng thận suy giảm có thể dẫn đến tăng huyết áp. Một trong những tác hại của thận yếu hàng đầu là tăng huyết áp. Tình trạng tăng huyết áp do thận yếu thường thông qua một số cơ chế sau:

Giảm khả năng lọc natri: Thận yếu, khả năng lọc natri giảm, dẫn đến tích tụ natri trong cơ thể, làm tăng thể tích máu và gây tăng huyết áp.
Giảm sản xuất oxit nitric: Khi chức năng thận suy giảm, khả năng sản xuất oxit nitric giảm, gây co mạch và tăng huyết áp.
Kích hoạt hệ thống renin-angiotensin-aldosterone (RAAS): Hệ thống điều hòa huyết áp RAAS có thể bị kích hoạt khi thận yếu, dẫn đến co mạch, giữ nước, tăng huyết áp.

2. Mất cân bằng điện giải

Thận đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì cân bằng các chất điện giải như natri, kali, canxi và phốt-pho. Khi thận không hoạt động hiệu quả, khả năng điều chỉnh và bài tiết các chất này bị ảnh hưởng, dẫn đến sự tích tụ hoặc thiếu hụt trong máu.

Đặc biệt, thận yếu thường gây tăng kali máu. Khi nồng độ kali trong máu tăng đột ngột, có thể làm suy giảm chức năng tim và đe dọa tính mạng.

3. Suy giảm miễn dịch

Thận yếu làm suy yếu toàn bộ hệ thống miễn dịch, khiến cơ thể dễ bị nhiễm bệnh và khó phục hồi hơn sau các tổn thương. Suy giảm miễn dịch ở người thận yếu có thể gây ra các vấn đề như tăng nguy cơ nhiễm trùng, chậm lành vết thương, gia tăng nguy cơ bệnh lý tim mạch…

Không chỉ vậy, suy giảm miễn dịch còn gây mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, gây tiêu chảy, rối loạn tiêu hóa, làm giảm khả năng tiêu diệt tế bào bất thường, tăng nguy cơ ung thư.

Thận yếu có thể làm suy giảm miễn dịch thông qua các cơ chế sau:

Giảm khả năng lọc độc tố: Khả năng lọc và loại bỏ ]độc tố trong máu giảm, dẫn đến tích tụ độc tố, gây viêm, khiến hệ miễn dịch hoạt động quá mức, dẫn đến suy yếu.
Rối loạn cân bằng dưỡng chất: Giảm sản xuất hồng cầu, mất protein qua nước tiểu ảnh hưởng đến khả năng sản xuất kháng thể và chức năng của tế bào miễn dịch.
Rối loạn cân bằng điện giải: Thận yếu làm mất cân bằng điện giải, rối loạn pH máu (nhiễm toan chuyển hóa), khiến tế bào miễn dịch hoạt động không hiệu quả.
Giảm sản xuất vitamin D hoạt động (calcitriol): Thiếu vitamin D làm suy yếu chức năng của hệ miễn dịch.

4. Xương yếu và nguy cơ gãy xương cao

Thận yếu có thể giảm sức mạnh và độ bền của xương, làm tăng nguy cơ loãng xương và gãy xương. Thận yếu tác động đến sức khỏe xương khớp theo cơ chế sau:

Rối loạn cân bằng canxi và photpho: Thận điều chỉnh phốt-pho trong máu. Thận yếu, phốt-pho tích tụ, giảm canxi, khiến tuyến cận giáp tăng tiết hormone để lấy canxi từ xương vào máu, khiến xương yếu, dễ gãy.
Thiếu vitamin D hoạt động (Calcitriol): Thận chịu trách nhiệm chuyển đổi vitamin D thành dạng hoạt động. Thận yếu sẽ khiến calcitriol giảm, làm giảm hấp thụ canxi, khiến xương thiếu canxi và yếu.
Tăng hormone cận giáp (PTH): Hạ canxi máu, tăng phốt-pho, khiến hormone cận giáp (PTH) tiết ra nhiều, dẫn đến xương mềm hoặc loãng xương.

5. Thiếu máu

Thận yếu làm giảm sản xuất hormone Erythropoietin (EPO), có tác dụng kích thích tủy xương sản sinh hồng cầu, dẫn đến thiếu hồng cầu, gây thiếu máu. Thận yếu còn làm giảm thời gian sống của hồng cầu do độc tố trong máu tăng cao.

Thận yếu có thể gây ra tình trạng thiếu máu do thiếu hồng cầu

6. Bệnh lý về tim mạch

Tác hại của thận yếu nghiêm trọng là các biến chứng về tim mạch. Thận và tim có mối liên hệ mật thiết thông qua một trục chức năng gọi là “trục tim-thận”. Khi thận yếu, nhiều cơ chế sinh học bị rối loạn, dẫn đến tăng nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch.

Lý do thận yếu có thể làm tăng bệnh lý tim mạch như sau:

Giảm khả năng lọc, đào thải natri và nước, khiến tim làm việc nhiều, tăng nguy cơ suy tim, phì đại cơ tim.
Giảm khả năng loại bỏ urea, creatinine, gây viêm hệ thống, tổn thương mạch máu, xơ vữa động mạch.
Làm rối loạn lipid máu, gia tăng nguy cơ xơ vữa động mạch và bệnh mạch vành.
Tăng hoạt động của hệ thống điều hòa huyết áp RAAS, làm tăng huyết áp và gánh nặng cho tim.

7. Phù nề tay chân

Thận yếu ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng lọc máu, bài tiết chất thải và điều hòa dịch trong cơ thể, dẫn đến tình trạng sưng (phù nề) ở tay, chân.

Thận yếu, khả năng bài tiết giảm, dẫn đến tích tụ dịch trong các mô, khiến dịch tập trung nhiều ở tay, chân và gây phù nề.

Ngoài ra, chức năng thận suy giảm cũng làm albumin bị mất qua nước tiểu, dẫn đến áp lực keo của máu giảm, nước thoát ra lòng mạch, tích tụ ở mô.

8. Bệnh lý về da

Thận yếu ảnh hưởng đến chức năng lọc máu, điều hòa cân bằng nước-điện giải và loại bỏ chất thải trong cơ thể. Khi chức năng thận suy giảm, các cơ chế này bị rối loạn, dẫn đến nhiều bệnh lý về da.

Chức năng thận suy giảm làm tích tụ độc tố trong cơ thể, gây ra các vấn đề như ngứa, kích ứng, khô da, viêm da. Thận yếu cũng gây mất cân bằng điện giải, làm giảm lưu thông máu đến tuyến mồ hôi, khiến da khô, mất độ ẩm tự nhiên.

9. Tác động đến hệ thần kinh

Thận yếu làm gián đoạn hệ thống nhịp sinh học, gây mất cân bằng hormone melatonin và ảnh hưởng đến chu kỳ giấc ngủ. Gây mất ngủ, khó ngủ kéo dài và có thể làm tổn thương các dây thần kinh ngoại biên do tích tụ độc tố, thiếu máu kéo dài.

Thận yếu làm suy giảm sức khỏe sinh lý ở cả nam và nữ giới

Các biểu hiện của tổn thương thần kinh ở người thận yếu bao gồm mất tập trung, hay quên, giảm trí nhớ, tay bì tay chân, khó ngủ, ngủ không sâu giấc, hoa mắt, chóng mặt, giảm khả năng cân bằng.

10. Làm giảm chức năng sinh lý

Tác hại của thận yếu đến sức khỏe sinh lý rất rõ ràng. Chức năng thận và hệ thống nội tiết, tuần hoàn máu có liên quan mật thiết. Vì thế, khi thận yếu, chức năng sinh lý cũng sẽ suy yếu.

Thận yếu làm giảm hormone sinh dục, rối loạn tuần hoàn máu, gây mệt mỏi, lo âu và thiếu máu, từ đó ảnh hưởng đến ham muốn và chức năng sinh lý, như rối loạn cương dương ở nam giới và khô âm đạo ở nữ giới.

Những dấu hiệu nhận biết thận yếu

Các dấu hiệu thận yếu thường ít được biểu hiện rõ rệt ở giai đoạn nhẹ. Chỉ khi tình trạng suy giảm chức năng thận nghiêm trọng, các triệu chứng mới được biểu hiện rõ ràng, dễ nhận biết.

Dưới đây là các dấu hiệu phổ biến mà bạn cần lưu ý để nhận biết tình trạng thận yếu:

Đau lưng dưới: Cảm giác đau ở vùng thận, đặc biệt là lưng dưới.
Khó thở: Tích tụ dịch trong cơ thể gây khó thở.
Nước tiểu có bọt: Rò rỉ protein do thận yếu khiến nước tiểu có bọt.
Tiểu ít hoặc tiểu nhiều: Thay đổi tần suất đi tiểu bất thường.
Phù nề: Tích tụ dịch gây sưng ở mắt, chân, mắt cá chân.
Mệt mỏi: Cảm giác yếu đuối do thiếu máu.
Chán ăn: Mất cảm giác thèm ăn và buồn nôn.
Thay đổi màu sắc nước tiểu: Nước tiểu đục, đỏ hoặc nâu.
Đau khi đi tiểu: Cảm giác đau hoặc khó chịu khi tiểu.
Tiểu đêm nhiều lần: Thường xuyên thức giấc đi tiểu vào ban đêm.
Bọng mắt: Có bọng mắt, sưng quanh mắt dai dẳng.
Da khô và ngứa: Tích tụ chất thải, khiến da khô, ngứa, không giữ được độ ẩm.
Khó tập trung: Thiếu năng lượng, tích tụ độc tố gây mệt mỏi, khó tập trung.

Phương pháp điều trị thận yếu

Thận có chức năng lọc máu, loại bỏ độc tố, cân bằng điện giải, sản xuất vitamin D hoạt động, kiểm soát pH máu, kiểm soát sản sinh hồng cầu. Khi thận yếu, các chức năng này sẽ suy giảm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tổng thể.

Có thể thực hiện các xét nghiệm hoặc chẩn đoán hình ảnh để kiểm tra sức khỏe của thận. Thận yếu (bệnh thận mạn) không thể chữa khỏi, tuy nhiên, có thể điều trị, kéo dài tuổi thọ bằng cách:

Điều trị bằng thuốc: Các thuốc thường được sử dụng là thuốc hạ huyết áp, thuốc lợi tiểu, thuốc kiểm soát tiểu đường, thuốc cân bằng axit uric, thuốc chống thiếu máu, thuốc giảm mức cholesterol…
Thẩm phân thận: Sử dụng màng bụng làm màng lọc tự nhiên, dịch thẩm phân được đưa vào khoang bụng để loại bỏ chất thải và nước dư thừa.
Chạy thận nhân tạo: Máu được lọc qua máy móc ngoài cơ thể để loại bỏ chất thải và nước dư thừa.
Ghép thận: Sử dụng một quả thận khỏe mạnh từ người hiến để cấy vào cơ thể bệnh nhân để thay thế chức năng thận suy yếu.

Biện pháp phòng ngừa và cải thiện tình trạng thận yếu

Một số biện pháp giúp phòng ngừa và cải thiện tình trạng thận yếu:

Ăn uống cân bằng, hạn chế muối và đường, uống đủ nước.
Đảm bảo huyết áp và đường huyết ổn định để giảm nguy cơ tổn thương thận.
Giúp cải thiện sức khỏe tổng thể, giảm căng thẳng và duy trì trọng lượng cơ thể hợp lý.
Thực hiện xét nghiệm chức năng thận để phát hiện sớm các vấn đề và điều trị kịp thời.
Tránh sử dụng rượu bia quá mức, hạn chế tiếp xúc lâu dài với kim loại nặng.
Tăng cường hoạt động thể chất, nên có chương trình tập luyện theo độ tuổi và cân nặng.

Thận yếu có thể gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng liên quan đến hệ thần kinh, ảnh hưởng đến cả chất lượng cuộc sống và sức khỏe toàn diện. Việc phát hiện và điều trị sớm không chỉ giúp cải thiện chức năng thận mà còn giảm thiểu các tổn thương thần kinh, bảo vệ sức khỏe lâu dài. Nếu có các triệu chứng bất thường, người bệnh nên đến gặp bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.

Có thể bạn quan tâm:

Các Cách Kiểm Tra Thận Yếu Hiệu Quả Và Chính Xác Nhất

Các Dấu Hiệu Thận Yếu Ở Phụ Nữ Và Cách Chữa Trị Tốt Nhất

Người Bị Thận Yếu Nên Ăn Gì, Kiêng Gì Để Tốt Cho Sức Khỏe?

Đi Tiểu Nhiều Có Phải Thận Yếu Không? Chuyên Gia Giải Đáp

Nguồn tham khảo: