Giãn Dây Chằng Lưng

Giãn dây chằng lưng là tình trạng một hoặc nhiều dây chằng ở lưng bị căng hoặc kéo giãn bất thường. Tình trạng này gây ra những cơn đau khó chịu kèm theo cảm giác co thắt, đôi khi sưng và có vết bầm tím rõ rệt.

Dây chằng là những dải mô sợi cứng và dai, được tổng hợp từ những sợi collagen. Ở lưng, các dây chằng có chức năng kết nối và giữ các xương cột sống ở vị trí ổn định. Đồng thời hỗ trợ cột sống uốn cong có kiểm soát và bảo vệ đầu khớp.

Khi có tác động mạnh hoặc đột ngột thay đổi tư thế, các dây chằng ở lưng có thể bị kéo căng bất thường, hình thành vết rách trên mô sợi. Từ đó gây ra nhiều triệu chứng khó chịu.

Có 5 nguyên nhân làm giãn dây chằng lưng, bao gồm:

• Chấn thương: Té ngã hoặc va chạm trực tiếp trong khi chơi thể thao, tai nạn xe cộ có thể dẫn đến giãn và rách dây chằng lưng.
• Thực hành tư thế sai: Đột ngột xoay hoặc vặn, uốn cong lưng quá mức có thể khiến cơ và dây chằng lưng bị căng giãn quá mức. Ngoài ra thực hành tư thế sai khi nâng vật hoặc nâng vật nặng quá sức đều có thể dẫn đến giãn dây chằng ở lưng.
• Mang thai: Trong giai đoạn thai kỳ, cơ thể tiết ra một loại hormone được gọi là Relaxin. Hormone này có chức năng kích thích sự giãn nở của khung chậu, tạo không gian cho thai nhi đang phát triển. Tuy nhiên hormone Relaxin có thể khiến một số cơ và dây chằng ở lưng bị căng, gây ra những cơn đau khó chịu.
• Thừa cân - béo phì: Đau lưng dưới do giãn dây chằng thường gặp ở những người bị thừa cân, béo phì. Nguyên nhân là do cân nặng dư thừa khiến cơ và dây chằng phải chịu nhiều áp lực hơn.
• Lão hóa: Quá trình lão hóa tự nhiên làm giảm độ đàn hồi của dây chằng. Điều này khiến chúng dễ bị tổn thương hơn.

Giãn dây chằng lưng có những triệu chứng sau:

• Đau hoặc nhức mỏi đột ngột ở vùng ảnh hưởng
• Đau hơn khi ngồi lâu, vận động mạnh hoặc làm việc gắng sức
• Cứng
• Cảm giác co thắt
• Mệt mỏi
• Sưng nhẹ
• Bầm tím
• Mất ổn định ở cột sống
• Hạn chế phạm vi chuyển động, chẳng hạn như khó xoay người hoặc uốn cong lưng
• Đau nhức toàn thân

Bệnh nhân được kiểm tra vùng ảnh hưởng và cách chấn thương xảy ra. Khi thăm khám, bác sĩ ấn nhẹ nhằm xác định chính xác vị trí đau và dây chằng bị ảnh hưởng. Sau đó người bệnh được yêu cầu thực hiện nhiều tư thế để đánh giá phạm vi chuyển động.

Một số xét nghiệm được thực hiện nhằm góp phần xác định chẩn đoán, gồm:

• Chụp X-quang: Kỹ thuật này giúp kiểm tra xương cột sống, xác định nhanh những bất thường.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Đôi khi bệnh nhân được chụp cộng hưởng từ (MRI) để kiểm tra kỹ hơn về cột sống, xác định thương tổn ở sụn, cơ, dây chằng, tủy sống, dây thần kinh và các phần mềm xung quanh. Từ đó xác định nguyên nhân gây đau lưng.

Giãn dây chằng lưng có thể nhẹ hoặc nặng, gây đau đớn dữ dội, ảnh hưởng đến chức năng và phạm vi chuyển động bình thường. Tuy nhiên điều trị đúng cách có thể giúp các triệu chứng giảm nhanh và phục hồi hoàn toàn.

Khi không được điều trị phù hợp, giãn dây chằng lưng khiến khớp xương lỏng lẻo và tăng nguy cơ phát triển những vấn đề sau:

• Thoát vị đĩa đệm
• Thoái hóa cột sống
• Vẹo cột sống
• Đau lưng mãn tính
• Chấn thương cột sống

Nếu giãn dây chằng lưng ở mức độ nhẹ, bệnh nhân chủ yếu được điều trị bằng thuốc và áp dụng phương pháp chăm sóc tại nhà. Nếu giãn dây chằng ở mức độ nặng, bác sĩ có thể yêu cầu dùng thuốc và vật lý trị liệu để điều trị. Hiếm khi cần can thiệp ngoại khoa.

1. Chăm sóc và điều trị tại nhà

Giãn dây chằng lưng thường thuyên giảm khi áp dụng 4 biện pháp dưới đây:

• Nghỉ ngơi

Khi bị giãn dây chằng, cần dành thời gian nghỉ ngơi hợp lý. Điều này giúp dây chằng bị thương nhanh chóng phục hồi. Tránh những hoạt động có thể gây tổn thương thêm.

• Chườm lạnh

Đặt khăn lạnh hoặc túi đá lạnh đặt lên vùng lưng đau khoảng 15 phút. Biện pháp này giúp co mạch tại chỗ, giảm sưng và đau. Trong 3 ngày đầu sau chấn thương, nên chườm lạnh 3 - 4 lần/ ngày.

• Xoa bóp

Nhẹ nhàng xoa bóp vùng bị thương để giảm đau, điều hòa khí huyết, thư giãn các cơ và dây chằng. Từ đó hạn chế tình trạng co thắt và cải thiện vận động cho người bệnh.

• Tập yoga

Vận động nhẹ nhàng khi cơn đau thuyên giảm. Một số bài tập yoga có thể giúp thư giãn xương khớp và dây chằng, tăng cường cơ lưng và bụng (các cơ hỗ trợ cột sống). Các bài tập cũng giúp tăng cường sự dẻo dai và phục hồi chức năng vận động.

Dưới đây là một số bài tập thích hợp:

Bài tập tư thế rắn hổ mang

• • Nằm sấp, khuỷu tay co và hai bàn tay đặt cạnh vai
  • Dồn lực ở bàn tay, mở rộng khuỷu tay để nâng cao thân trên
  • Ngã lưng ra sau, giữ trong 30 giây
  • Thả lỏng cơ thể, lặp lại động tác từ 3 - 5 lần.

Bài tập nâng cánh tay và chân

• • Nằm sấp, duỗi hai tay qua khỏi đầu, chân ra sau và mũi chân chạm sàn
  • Hơi ngửa đầu và cong nhẹ lưng
  • Nâng đồng thời tay trái và chân phải, giữ 3 giây
  • Thả lỏng, hạ tay và chân để trở về tư thế bắt đầu
  • Nâng tay phải và chân trái, giữ 3 giây
  • Lặp lại 10 lần mỗi bên.

Bài tập tư thế bắt cầu

• • Nằm ngửa, tay dọc theo thân mình, uốn cong đầu gối và hai bàn chân chạm sàn
  • Nâng cao thân người với bàn chân, tay và vai giữ nguyên trên sàn
  • Duy trì tư thế trong 30 giây
  • Thả lỏng và lặp lại 5 lần.

2. Thuốc

Giãn dây chằng lưng thường được điều trị bằng thuốc giảm đau không kê đơn. Những loại thường dùng gồm:

• Acetaminophen: Thuốc Acetaminophen được dùng để điều trị những cơn đau nhẹ.
• Thuốc kháng viêm không steroid (NSAID): Naproxen natri, Ibuprofen hoặc một loại NSAID không kê đơn khác được dùng đẻ giảm những cơn đau nặng hơn. Thuốc này cũng giúp giảm sưng (viêm) hiệu quả.

3. Vật lý trị liệu

Bệnh nhân được vật lý trị liệu nếu giãn dây chằng lưng gây đau kéo dài và khó khăn cho những chuyển động. Những bài tập sẽ giúp thư giãn và kích thích sự lành lại của dây chằng, giảm đau lưng, tăng phạm vi và sự linh hoạt cho cột sống.

Ngoài ra kiên trì tập vật lý trị liệu còn giúp lấy lại sức mạnh cơ bắp và phục hồi chức năng hoàn toàn. Đối với giãn dây chằng, vật lý trị liệu thường kéo dài trong vòng 4 tuần.

4. Phẫu thuật

Rất ít trường hợp cần phẫu thuật giãn dây chằng lưng. Phương pháp này thường chỉ được thực hiện khi:

• Dây chằng bị rách và không tự phục hồi được
• Triệu chứng kéo dài ngay cả khi được điều trị bảo tồn
• Giãn dây chằng tái phát nhiều lần.

Phẫu thuật thường bao gồm việc dùng chỉ khâu để sửa chữa dây chằng bị thương. Tuy nhiên những lựa chọn khác cũng có thể được thực hiện dựa trên mức độ nghiêm trọng.

Loại bỏ các yếu tố nguy cơ, giữ cho dây chằng dẻo dai có thể ngăn ngừa giãn dây chằng lưng. Cụ thể:

• Không đột ngột xoay hoặc vặn thân trên, không uốn cong lưng quá mức để tránh cơ và dây chằng lưng bị kéo giãn bất thường.
• Khởi động và giãn cơ đầy đủ trước khi chơi thể thao hoặc có những hoạt động thể chất khác.
• Hạ nhiệt sau khi luyện tập.
• Nghỉ ngơi hợp lý. Tránh lao động hoặc luyện tập gắng sức.
• Thực hành những tư thế đúng trong sinh hoạt.
• Giữ cân nặng ở mức an toàn.
• Không mang vác vật nặng quá sức. Ngoài ra cần thực hiện tư thế phù hợp khi nâng vật. Nâng vật bằng chân, không nâng bằng lưng, không khom lưng hoặc cúi người khi nâng vật vì rất dễ gây ra những chấn thương.
• Rèn luyện thể chất với những bài tập thích hợp để cải thiện sự dẻo dai, tăng cường các cơ hỗ trợ cột sống. Đồng thời tăng sự linh hoạt và giữ xương khớp chắc khỏe để ngăn ngừa chấn thương.

1. Nguyên nhân nào khiến tôi bị đau lưng?

2. Phương pháp điều trị nào sẽ được đề nghị?

3. Tôi có khả năng gặp biến chứng do giãn dây chằng lưng hay không?

4. Tôi có thể làm gì để giảm đau tại nhà?

5. Điều trị giãn dây chằng lưng kéo dài bao lâu?

6. Khi nào có thể trở lại hoạt động thể thao?

7. Dây chằng bị thương có phục hồi hoàn toàn hay không?

Tất cả mọi người đều có nguy cơ bị giãn dây chằng lưng. Tình trạng này gây đau lưng và ảnh hưởng nhiều đến khả năng vận động. Tuy nhiên khi được điều trị đúng cách, triệu chứng sẽ được khắc phục nhanh và dây chằng lành lại hoàn toàn.