Sỏi Amidan

Sỏi amidan là những mẫu vi khuẩn và mảnh vụn cứng kẹt trong những ngóc ngách trên amidan, đôi khi kèm theo đau đớn. Tình trạng này xảy ra ở những người bị viêm amidan lâu dài hoặc viêm tái phát nhiều lần.

Sỏi amidan là thuật ngữ chỉ những mẫu vi khuẩn và vụn thức ăn kẹt ở các ngóc ngách trên amidan, chúng cứng lại hoặc vôi hóa tạo thành sỏi. Các sỏi có màu trắng và mùi hôi, thường thèo theo đau họng, ho, khó nuốt và nhiều triệu chứng khác.

Các sỏi amidan thường nhỏ và xuất hiện rải rác, hiếm khi có sỏi lớn. Thông thường tình trạng này sẽ được điều trị bằng thuốc kháng sinh. Nếu có sỏi lớn bất thường hoặc gây ra một vấn đề lâu dài, người bệnh sẽ được phẫu thuật.

Amidan một phần của hệ thống miễn dịch, được tạo thành từ mô có tế bào lympho. Hai amidan nằm ở mỗi bên và phía sau cổ họng. Chúng có chức năng ngăn ngừa và chống nhiễm trùng, ngăn virus và vi khuẩn xâm nhập qua cổ họng.

Tuy nhiên amidan có nếp gấp, chứa nhiều ngóc ngách và kẽ hở (được gọi là hầm amidan). Đây là những nơi mà vi khuẩn, vụn thức ăn, tế bào chết, chất nhầy và những thứ khác có thể bị mắc kẹt. Khi điều xảy ra, người bệnh sẽ bị viêm amidan.

Theo thời gian, vi khuẩn, thức ăn, khoáng chất (như canxi) và những chất khác vôi hóa hoặc cứng lại. Chúng liên kết với nhau tạo thành sỏi amidan.

Sỏi amidan thường xảy ra ở những nhóm đối tượng sau:

• Viêm amidan tai phát nhiều lần hoặc viêm kéo dài
• Thanh thiếu niên
• Tiêu thụ nhiều thực phẩm giàu canxi, chẳng hạn như sữa
• Hút thuốc lá và uống nhiều rượu
• Dị ứng. Cơ thể phản ứng lại với dị nguyên làm tăng tiết dịch nhầy. Chúng có thể kẹt lại ở amidan và góp phần hình thành sỏi
• Có thói quen vệ sinh răng miệng kém.

Những triệu chứng của sỏi amidan gồm:

• Nhìn thấy những viên sỏi trên amidan
  • Sỏi có màu trắng hoặc màu vàng
  • Có một hoặc nhiều sỏi trên cùng một amidan
  • Sỏi thường có kích thước nhỏ. Tuy nhiên một số người có sỏi amidan lớn
• Hôi miệng
• Đau họng
• Đau tai
• Ho
• Miệng có vị bất thường
• Khó nuốt
• Thường xuyên cảm thấy có thứ gì đó mắc kẹt trong cổ họng
• Xuất hiện những mảng trắng nhỏ trên amidan
• Sưng amidan
• Nhiễm trùng cổ họng, dùng thuốc kháng sinh có thể không giảm.

Sỏi amidan được phát hiện nhanh trong quá trình kiểm tra vùng họng. Bác sĩ có thể kiểm tra số lượng và kích thước sỏi, tình trạng viêm sưng amidan. Bên cạnh đó, bệnh nhân có thể được đặt một số câu hỏi về triệu chứng để đánh giá mức độ nghiêm trọng, định hướng điều trị.

Trong trường hợp các sỏi ẩn trong nếp gấp của amidan, người bệnh sẽ được thực hiện một số xét nghiệm hình ảnh để xác định chẩn đoán. Chẳng hạn như chụp MRI hoặc CT có thể giúp phát hiện và chẩn đoán phân biệt với những bệnh lý nghiêm trọng khác.

Sỏi amidan không thể tự khỏi nếu không được điều trị. Bệnh hầu như không ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể. Tuy nhiên những triệu chứng khiến người bệnh khó chịu, ngại giao tiếp do mùi hôi. Đồng thời gây viêm amidan kéo dài và thường xuyên tái phát.

Chính vì thế mà sỏi amidan cần được loại bỏ sớm, tránh để sỏi quá lớn. Dựa vào tình trạng cụ thể, những phương pháp điều trị có thể giúp khắc phục nhanh tình trạng.

Dựa vào tình trạng (số lượng và kích thước của sỏi, những triệu chứng đi kèm), người bệnh có thể được chỉ định điều trị với một trong những phương pháp dưới đây:

1. Biện pháp chăm sóc tại nhà

Những biện pháp dưới đây có thể giúp giảm bớt những triệu chứng liên quan đến sỏi amidan:

• Uống nhiều nước

Người bệnh được khuyên uống nhiều nước trong thời gian điều trị. Nước giúp giữ ẩm cho cổ họng, giảm kích thước và sự hình thành của sỏi.

Ngoài ra uống nhiều nước còn giúp loại bỏ vụn thức ăn và vi khuẩn còn kẹt lại ở những ngóc ngách trên amidan. Đồng thời giúp giảm hôi miệng, đau họng và cảm giác khó chịu.

• Tăng cường vitamin C

Hãy tăng cường bổ sung vitamin C từ chế độ ăn uống mỗi ngày. Loại vitamin này có nhiều trong cam, quýt, ớt chuông, bưởi, kiwi, các loại quả mọng, cà chua, bông cải xanh...

Vitamin C có tác dụng nâng cao sức đề kháng, duy trì sức khỏe, giảm viêm và đau. Đồng thời giúp hỗ trợ loại bỏ quá trình kết sỏi amidan

• Vệ sinh răng miệng mỗi ngày

Súc miệng đều đặn 2 lần mỗi ngày với kem đánh răng. Ngoài ra nên làm sạch răng miệng bằng nước sau khi uống sữa hoặc sau khi ăn xong. Điều này giúp loại bỏ vi khuẩn, giảm nguy cơ lắng cặn ở những nếp gấp và ngóc ngách trên amidan. Từ đó ngăn tăng số lượng và kích thước của sỏi.

• Súc họng bằng nước muối sinh lý

Nên súc miệng bằng nước muối sinh lý 2 lần mỗi ngày. Biện pháp này giúp giảm đau họng, loại bỏ vi khuẩn và giảm viêm ở amidan. Ngoài ra súc miệng bằng nước muối còn giảm nguy cơ lắng cặn ở amidan, giảm mùi hôi miệng và làm dịu những triệu chứng khác của sỏi amidan.

• Lấy sỏi amidan bằng tăm bông

Đối với những viên sỏi amidan nhỏ, người bệnh có thể xử lý chúng bằng tăm bông. Khi thực hiện, cần nhúng tăm bông vào nước. Sau đó nhẹ nhàng lấy sỏi ra ngoài. Người bệnh có thể sử dụng tăm nước để thay thế cho tăm bông.

Lưu ý: Sử dụng tăm bông vô trùng, tay rửa sạch sẽ trước khi thực hiện để phòng ngừa nhiễm trùng. Ngoài ra nên thực hiện một cách khéo léo để tránh chảy máu.

2. Điều trị y tế

Những người có sỏi amidan to và nhiều cần điều trị theo chỉ định của bác sĩ. Dựa vào mức độ nghiêm trọng, bệnh nhân có thể được dùng thuốc hoặc thực hiện một số thủ thuật, cụ thể:

• Thuốc kháng sinh

Người bệnh thường được sử dụng kháng sinh để điều trị sỏi amidan. Thuốc có tác dụng tiêu diệt và ức chế sự phát triển của vi khuẩn. Từ đó ngăn sự tăng sinh về số lượng và kích thước của sỏi amidan.

Ngoài ra thuốc kháng sinh còn có tác dụng điều trị nhiễm trùng, làm dịu tình trạng viêm do vi khuẩn. Từ đó giúp khắc phục bệnh và giảm những triệu chứng khó chịu.

• Nạo sỏi

Những sỏi amidan lớn sẽ được loại bỏ bằng cách nạo. Trong đó bác sĩ sẽ sử dụng những vật dụng chuyên dụng để lấy hết các sỏi amidan ra ngoài. Trong nhiều trường, thuốc sẽ được sử dụng sau thủ thuật để giảm các triệu chứng đi kèm và ngăn hình thành sỏi trong tương lai.

• Phẫu thuật cắt bỏ

Nếu sỏi amidan lớn bất thường, người bệnh sẽ được phẫu thuật cắt bỏ. Điều này giúp loại bỏ sỏi và ngăn chúng gây ra những vấn đề không mong muốn.

• Điều trị bằng tia laser

Bác sĩ có thể sử dụng tia laser hoặc tần số vô tuyến để loại bỏ hoặc giảm những rãnh chứa sỏi trên amidan. Điều này giúp ngăn những mảnh vụn tích tụ và hình thành sỏi trong tương lai.

• Phẫu thuật cắt bỏ amidan

Phẫu thuật cắt bỏ amidan được thực hiện cho những bệnh nhân có sỏi amidan quá lớn kèm theo đau đớn và viêm sưng hoặc amidan gây ra nhiều vấn đề. Thông thường bác sĩ sẽ cắt bỏ cả hai amidan. Đây là một thủ thuật đơn giản, hiếm khi gây biến chứng. Cắt amidan không làm giảm chức năng của hệ miễn dịch.

Sỏi amidan có thể được ngăn ngừa bằng những biện pháp dưới đây:

• Chảy răng 2 lần mỗi ngày, đảm bảo làm sạch cả lưỡi. Ngoài ra nên làm sạch họng và răng miệng sau khi ăn xong, đảm bảo thức ăn và những thứ khác không bị kẹt ở amidan.
• Nên dùng tăm nước để tăng hiệu quả làm sạch răng miệng, loại bỏ mảnh vụn kẹt ở các rãnh trong amidan và đánh bật sỏi.
• Thường xuyên súc miệng bằng nước muối sinh lý, đặc biệt là sau khi ăn. Điều này có thể giúp loại bỏ vi khuẩn, giảm viêm và ngăn những bệnh lý xảy ra ở vùng hậu họng. Chẳng hạn như viêm amidan, sỏi amidan và viêm họng.
• Uống nhiều nước để giữ nước, làm ẩm cổ họng. Ngoài ra uống nhiều nước còn giúp loại bỏ thức ăn còn kẹt lại ở vùng họng, giảm nguy cơ viêm nhiễm và hình thành sỏi.
• Bỏ hút thuốc lá.
• Nếu bị viêm amidan, hãy điều trị dứt điểm bệnh lý này. Tránh để viêm kéo dài hoặc tái phát nhiều lần để giảm nguy cơ hình thành sỏi.
• Phòng ngừa những bệnh viêm đường hô hấp trên bằng cách tiêm phòng, hạn chế tiếp xúc với chất ô nhiễm và tránh tiếp xúc gần với những người đang bị nhiễm bệnh.
• Ăn uống lành mạnh, nhiều rau củ quả kết hợp tập thể dục mỗi ngày. Điều này giúp tăng cường sức đề kháng và sức khỏe, giảm nguy cơ mắc bệnh.
• Thăm khám ngay khi có nghi ngờ bị sỏi amidan. Điều trị sớm có thể giúp khắc phục bệnh dễ dàng và ngăn tái diễn.

1. Phương pháp điều trị nào được thực hiện? Lợi ích là gì?

2. Những biện pháp chăm sóc được đề nghị là gì?

3. Tôi có thể tự loại bỏ sỏi amidan tại nhà không?

4. Cách nào giúp ngăn bệnh tiến triển hoặc tái phát?

5. Điều trị trong bao lâu thì khỏi?

6. Vì sao cần cắt amidan? Có lựa chọn thay thế không?

7. Lợi ích và rủi ro khi thực hiện các thủ thuật?

Sỏi amidan là một tình trạng thường gặp, phổ biến ở người bị viêm amidan mãn tính. Tình trạng này có thể được ngăn ngừa và điều trị bằng nhiều phương pháp. Tốt nhất nên điều trị sớm để ngăn ngừa hình thành nhiều sỏi khiến các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn.