Bệnh Viêm Tuyến Tiền Liệt

Viêm tuyến tiền liệt là một dạng rối loạn liên quan đến viêm nhiễm ở tuyến tiền liệt. Bệnh thường gây đau và khó tiểu, được phân thành nhiều loại dựa trên nguyên nhân. Viêm nhiễm cần được điều trị sớm để tránh gây ra những biến chứng nghiêm trọng.

Bệnh viêm tuyến tiền liệt là tình trạng viêm (sưng) của tuyến tiền liệt. Đây là một tuyến nhỏ nằm giữa dương vật và bàng quang, sản sinh chất lỏng kết hợp tinh trùng tạo ra tinh dịch.

Tuyến tiền liệt bị viêm thường gây đau đớn và khó chịu. Điều này chủ yếu do vi khuẩn gây viêm cấp tính và mãn tính. Một số trường hợp khác không rõ nguyên nhân.

Dựa trên nguyên nhân, viêm tuyến tiền liệt được phân thành 4 loại bao gồm:

• Viêm tuyến tiền liệt cấp tính do vi khuẩn: Vi khuẩn gây nhiễm trùng cấp tính ở tuyến tiền liệt, cần được điều trị y tế khẩn cấp. Tình trạng này gây ra những triệu chứng đột ngột và nghiêm trọng, bao gồm: Sốt, ớn lạnh, khó khăn khi đi tiểu, đau và đi tiểu thường xuyên.
• Viêm tuyến tiền liệt mãn tính do vi khuẩn: Tình trạng này tương đối hiếm gặp, xảy ra ở dạng nhiễm trùng đường tiết niệu ngắt quãng. Trong đó bệnh nhân bị nhiễm vi khuẩn tái phát nhiều lần hoặc liên tục với những triệu chứng không quá nghiêm trọng.
• Hội chứng đau vùng chậu mãn tính/ viêm tuyến tiền liệt mãn tính: Đây là loại phổ biến nhất. Trong đó bệnh nhân bị đau kéo dài ở vùng chậu, bộ phận sinh dục và đáy chậu (vùng giữa bìu và trực tràng) nhưng không do nhiễm vi khuẩn.
• Viêm tuyến tiền liệt không triệu chứng: Tình trạng này xảy ra khi tuyến tiền liệt bị viêm nhưng không có triệu chứng. 6 -19% trường hợp có tế bào mủ trong tinh dục, phần lớn bệnh nhân có tăng bạch cầu. Bệnh thường được tình cờ phát hiện thông qua các xét nghiệm chẩn đoán các bệnh lý khác, chẳng hạn như vô sinh.

Nhiễm vi khuẩn là nguyên nhân gây viêm tuyến tiền liệt thường gặp. Tuy nhiên bệnh cũng có thể xảy ra do những nguyên nhân và yếu tố khác.

• Vi khuẩn

Viêm tuyến tiền liệt cấp tính do vi khuẩn thường khởi phát từ những chủng vi khuẩn thông thường. Sau khi xâm nhập, vi khuẩn có thể di chuyển đến tuyến tiền liệt từ những bộ phận khác của hệ thống sinh sản và tiết niệu.

Khi vi khuẩn không bị tiêu diệt hoàn toàn và kẹt lại, nhiễm trùng tuyến tiền liệt xảy ra kéo dài hoặc thường xuyên lặp lại. Từ đó gây ra tình trạng nhiễm trùng mãn tính.

• Tổn thương thần kinh / sang chấn vùng hội âm

Nhiễm trùng tuyến tiền liệt không do vi khuẩn có thể phát triển từ những tổn thương thần kinh, thường gặp ở bệnh nhân phẫu thuật đường tiết niệu. Ngoài ra bệnh cũng có thể xảy ra ở những bệnh nhân chạy xe đạp lâu ngày dẫn đến sang chấn vùng hội âm.

• Nguyên nhân khác

Đối với hội chứng đau vùng chậu mãn tính, bệnh chủ yếu xảy ra do rối loạn thần kinh thực vật, rối loạn hệ thống miễn dịch, tăng lý căng thẳng và chấn thương.

Trong một số trường hợp, bệnh nhân bị viêm tuyến tiền liệt nhưng không rõ nguyên nhân. Điều này thường gặp ở những người bị nhiễm trùng tuyến tiền liệt không có triệu chứng.

Những yếu tố có thể làm tăng nguy cơ viêm tuyến tiền liệt, gồm:

• Nam giới trong độ tuổi trưởng thành hoặc trung niên
• Nhiễm HIV hoặc AIDS
• Nhiễm trùng hệ thống sinh sản hoặc tiết niệu
• Có tiền sử nhiễm trùng tuyến tiền liệt
• Sử dụng ống thông tiểu (ống nhựa được đưa vào niệu đạo nhằm dẫn lưu bàng quang)
• Sinh thiết lấy mẫu chẩn đoán mô tuyến tiền liệt
• Căng thẳng hoặc lo lắng thường xuyên
• Chấn thương hoặc phẫu thuật làm tổn thương thần kinh ở vùng xương chậu
• Co thắt cơ sàn chậu
• Các bệnh tự miễn dịch
• Bí tiểu
• Nhiễm trùng tiểu
• Sỏi tuyến tiền liệt
• Sỏi bàng quang hoặc nhiễm trùng bàng quang

Tùy thuộc vào nguyên nhân, viêm tuyến tiền liệt có thể không gây triệu chứng hoặc triệu chứng đa dạng. Mức độ nghiêm trọng tùy thuộc vào nguyên nhân và phân loại của bệnh.

Những triệu chứng thường gặp gồm:

+ Nhiễm trùng cấp tính do vi khuẩn

• Sốt
• Ớn lạnh
• Đau cơ và những triệu chứng khác tương tự như cúm
• Đau ở dương vật, tinh hoàn, vùng chậu hoặc/ và đáy chậu. Cơn đau nghiêm trọng và thường lan xuống lưng dưới
• Cần đi tiểu gấp
• Khó tiểu, chỉ ra một ít nước tiểu
• Đau quanh gốc dương vật hoặc đau ở phía sau bìu
• Nước tiểu đục hoặc có máu

+ Nhiễm trùng mãn tính do vi khuẩn

• Đau ở dương vật, tinh hoàn, vùng chậu, đáy chậu
• Tiểu đau hoặc có cảm giác nóng rát
• Khó tiểu hoặc dòng nước tiểu yếu, không thể làm rỗng bàng quang (tắc nghẽn đường tiết niệu)
• Dòng nước tiểu yếu hoặc liên tục bắt đầu và dừng lại
• Đau lưng dưới
• Đau trực tràng
• Có cảm giác đau hoặc nặng nề ở phía sau bìu
• Thường xuyên muốn đi tiểu hoặc cần đi tiểu gấp
• Đau khi giao hợp / xuất tinh
• Rối loạn cương dương
• Có máu trong tinh dịch

+ Hội chứng đau vùng chậu mãn tính/ viêm tuyến tiền liệt mãn tính

• Đau kéo dài hơn 3 tháng. Vị trí đau thường bao gồm bụng dưới, dương vật, bìu và đáy chậu
• Đau khi đi tiểu hoặc xuất tinh
• Thường xuyên muốn đi tiểu do không giữ được nước tiểu
• Dòng nước tiểu yếu

Những triệu chứng liên quan đến viêm tuyến tiền liệt sẽ được kiểm tra trong quá trình thăm khám. Ngoài ra người bệnh được chỉ định những xét nghiệm chẩn đoán nhằm xác định bệnh và đánh giá nhiễm trùng, bao gồm:

• Xét nghiệm nước tiểu: Kiểm tra nước tiểu giúp xác đinh hoặc loại bỏ nguy cơ nhiễm trùng do vi khuẩn.
• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu giúp phát hiện những dấu hiệu nhiễm trùng và tổn thương tuyến tiền liệt.
• Xét nghiệm dịch tuyến tiền liệt: Trong quá trình khám trực tràng, tuyến tiền liệt có thể được xoa bóp để giải phóng dịch vào niệu đạo. Sau đó dịch tuyến tiền liệt sẽ được kiểm tra để xác định vi khuẩn.
• Xét nghiệm hình ảnh: MRI hoặc CT có thể được thực hiện nhằm xác định những bất thường của tuyến tiền liệt và vùng xương chậu.

Bệnh viêm tuyến tiền liệt cần được điều trị sớm để tránh nhiễm trùng lan rộng và những biến chứng khác. Điều này đặc biệt quan trọng ở những bệnh nhân nhiễm trùng cấp tính tuyến tiền liệt do vi khuẩn.

Khi không được điều trị, những biến chứng dưới đây có thể xảy ra:

• Nhiễm trùng máu
• Viêm mào tinh hoàn (một tình trạng viêm ở ống cuộn gắn với mặt sau tinh hoàn)
• Áp xe tuyến tiền liệt
• Nhiễm trùng lan rộng đến cột sống thắt lưng hoặc xương chậu
• Căng thẳng, lo lắng và trầm cảm
• Rối loạn chức năng tình dục, chẳng hạn như rối loạn cương dương
• Vô sinh do những thay đổi trong tinh dịch và tinh trùng.

Trong trường hợp điều trị sớm và tích cực, viêm tuyến tiền liệt và các triệu chứng có thể khỏi hoàn toàn. Những trường hợp bị viêm mãn tính có những triệu chứng được cải thiện đến 80%.

Sử dụng thuốc là phương pháp chính trong điều trị viêm tuyến tiền liệt. Ngoài ra người bệnh có thể được hướng dẫn thêm một số biện pháp giảm đau tại nhà.

1. Điều trị bằng thuốc

Dựa vào nguyên nhân và các triệu chứng của bệnh, những loại thuốc dưới đây có thể được sử dụng:

• Thuốc kháng sinh

Thuốc kháng sinh được chỉ định cho những bệnh nhân bị viêm tuyến tiền liệt do vi khuẩn. Thuốc này thường được dùng ở dạng uống, chứa những hoạt chất giúp tiêu diệt loại vi khuẩn cụ thể, ngăn viêm tái phát.

Trong bệnh lý cấp tính, bệnh nhân có thể được dùng thuốc kháng sinh tiêm tĩnh mạch. Thông thường kháng sinh sẽ được sử dụng kéo dài từ 4 - 6 tuần.

• Thuốc chẹn alpha

Một loại thuốc chẹn alpha có thể được sử dụng để điều trị những triệu chứng tiết niệu. Thuốc có tác dụng thư giãn bàng quang và các cơ (vùng có tuyến tiền liệt nối bàng quang). Điều này giúp làm giảm những triệu chứng liên quan, chẳng hạn như tiểu khó và tiểu buốt.

Thuốc chẹn alpha mang đến hiệu quả cao nhất cho những bệnh nhân có hội chứng đau vùng chậu mãn tính.

• Thuốc giảm đau

Một loại thuốc giảm đau có thể được dùng để giảm những triệu chứng đau do viêm tuyến tiền liệt. Trong đó các thuốc không kê đơn như Acetaminophen và Ibuprofen thường được sử dụng.

Đôi khi thuốc chống trầm cảm hoặc thuốc chống động kinh được cân nhắc sử dụng cho những trường hợp đau lâu dài.

• Thuốc cải thiện chức năng tình dục

Một loại thuốc cải thiện chức năng tình dục như Sildenafil (Viagra) được chỉ định cho bệnh nhân bị viêm tuyến tiền liệt có đời sống tình dục giảm. Thuốc có tác dụng cải thiện khả năng cương dương, duy trì sự cương cứng khi hoạt động tình dục.

2. Vật lý trị liệu

Trong nhiều trường hợp, bệnh nhân được yêu cầu vật lý trị liệu sàn chậu. Phương pháp này thường bao gồm vận động trị liệu và xoa bóp.

• Xoa bóp tuyến tiền liệt: Liệu pháp xoa bóp giúp giảm căng thẳng và giải phóng cơ sàn chậu. Từ đó khắc phục tình trạng co thắt cơ. Ngoài ra liệu pháp này còn có tác dụng làm rỗng chất lỏng từ những ống tuyến tiền liệt.
• Vận động trị liệu: Trong quá trình này, bệnh nhân được hướng dẫn những tư thế và bài tập giúp tăng cường sức mạnh. Ngoài ra người bệnh được hướng dẫn loại bỏ những thói quen gây tổn thương cơ sàn chậu.

3. Biện pháp chăm sóc tại nhà

Một số biện pháp chăm sóc tại nhà có thể góp phần điều trị viêm tuyến tiền liệt và ngăn tái phát triệu chứng.

• Thực hiện chế độ ăn lành mạnh: Tránh thức ăn cay nóng, có tính axit, rượu và caffein. Bởi những thực phẩm này có thể khiến triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn. Tốt nhất nên ăn nhiều cá, trái cây tươi và rau củ quả, dùng dầu thực vật. Điều này giúp cung cấp omega-3, các vitamin và khoáng chất giúp giảm viêm và đau.
• Uống nhiều nước: Uống nhiều nước giúp tăng thải độc, thúc đẩy loại bỏ vi khuẩn khỏi bàng quang và đi tiểu nhiều hơn.
• Ngâm mình trong nước ấm: Thường xuyên ngâm mình trong nước ấm có thể giúp giảm bớt các triệu chứng như đau và khó chịu. Ngoài ra dùng đệm sưởi đặt lên vùng chậu có thể mang đến hiệu quả tương tự.

Những biện pháp có thể giúp ngăn ngừa viêm tuyến tiền liệt:

• Kịp thời phát hiện và điều trị những tình trạng nhiễm trùng lây sang tuyến tiền liệt. Chẳng hạn như nhiễm trùng đường tiểu (UTI).
• Tránh giữ tâm lý căng thẳng.
• Quan hệ tình dục đều độ giúp ngăn ngừa ứ đọng dịch tại tuyến tiền liệt.
• Duy trì chế độ ăn uống khoa học, bổ sung đầy đủ vitamin và khoáng chất từ những nguồn thực phẩm lành mạnh. Hạn chế những loại thực phẩm cay nóng.
• Tránh hút thuốc lá và uống rượu bia.
• Thường xuyên luyện tập thể dục thể thao, tối thiểu 30 phút/ ngày. Tránh ngồi lâu trong thời gian dài.
• Thường xuyên đi tiểu nhằm ngăn cặn lắng nước tiểu đọng ở bàng quang.
• Uống nhiều nước giúp tăng cường bài tiết, làm loãng nước tiểu, thúc đẩy hoạt động tống xuất nước tiểu ra khỏi cơ thể.

1. Nguyên nhân nào gây ra tình trạng của tôi?

2. Phác đồ điều trị của tôi là gì?

3. Bệnh viêm tuyến tiền liệt được điều trị trong bao lâu?

4. Thuốc điều trị viêm tuyến tiền liệt tốt nhất là gì?

5. Điều gì xảy ra nếu trì hoãn điều trị?

6. Cần tránh những gì khi điều trị?

7. Nên làm gì nếu dùng thuốc gây tác dụng phụ?

Bệnh viêm tuyến tiền liệt có thể ở dạng cấp tính hoặc mãn tính, thường do nhiễm trùng. Bệnh gây ra nhiều triệu chứng khó chịu và biến chứng nghiêm trọng khi không được điều trị. Ngược lại những trường hợp điều trị sớm có thể khỏi bệnh trong thời gian ngắn.