Bài viết được tham vấn chuyên môn bởi Lương Y Đỗ Minh Tuấn | Lĩnh vực khám chữa: Thoái hóa cột sống Nơi công tác Phòng Chẩn Trị YHCT Đỗ Minh Đường – Hà Nội

Cần nắm rõ người bị vôi hóa cột sống nên ăn gì và kiêng gì để phục hồi tổn thương nhanh hơn trong giai đoạn điều trị. Theo các chuyên gia, ngoài dùng thuốc và vật lý trị liệu thì người bệnh cũng cần xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học để cải thiện tình trạng.

Bị Vôi Hoá Cột Sống Nên Ăn Gì, Kiêng Gì? — Người bị vôi hóa cột sống nên ăn gì, kiêng gì để khỏi bệnh nhanh?

Cách dinh dưỡng ảnh hưởng đến quá trình phục hồi vôi hóa cột sống

Cột sống bị vôi hóa, thoái hóa theo thời gian chủ yếu xuất phát từ việc lão hóa theo chu trình tự nhiên của cơ thể. Trong đó, hiện tượng vôi hóa cột sống là tình trạng tích tụ canxi quá mức tại các dây chằng, mấu ngang đốt sống tạo thành gai xương, chúng đè ép lên dây thần kinh tủy sống và gây đau nhức.

Các chuyên gia dinh dưỡng cho biết, một chế độ ăn uống khoa học đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe chung của cơ thể và sức khỏe xương khớp.

Đặc biệt, với những người bị vôi hóa cột sống khi ăn uống khoa học, đầy đủ và cân bằng các chất cần thiết sẽ giúp tác động tích cực đến quá trình điều trị bệnh thông qua các khía cạnh sau:

Tăng cường khả năng chống viêm: Bạn có thể tìm thấy nhiều loại thực phẩm có chứa hoạt chất omega-3, kẽm, capsaicin, curcumin… và sử dụng chúng nhiều hơn. Vì các chất này có khả năng ức chế phản ứng viêm tại vị trí khớp tổn thương.
Ngăn chặn tiến triển của bệnh: Bổ sung các dưỡng chất có khả năng làm chậm quá trình lão hóa, giúp xương khớp khỏe mạnh như canxi, sắt, magie, vitamin D… và một số chất chống oxy hóa như beta – carotene, vitamin C, lutein… có khả năng bảo vệ sự chắc khỏe của các đốt sống, tái tạo mô sụn, hạn chế nguy cơ thoái hóa. Tuy nhiên, cần phải cẩn thận không tiêu thụ quá nhiều canxi, vì điều này có thể làm tăng nguy cơ vôi hóa.
Hỗ trợ sửa chữa, phục hồi cột sống: Một bữa ăn giàu collagen giúp hỗ trợ điều trị hiệu quả các bệnh lý xương khớp. Qua đó, giúp giảm đau, phục hồi các tổn thương nhanh chóng và tăng cường tính linh hoạt cho các đốt sống, xương khớp.
Kiểm soát cân nặng ổn định: Thực đơn ăn uống giàu chất xơ, vitamin, khoáng chất, ít chất béo, tinh bột, đường… giúp duy trì cân nặng ổn định, giảm áp lực cho xương sống và giảm đau.
Phòng tránh biến chứng: Người bị vôi hóa cột sống ăn uống lành mạnh và đầy đủ, không thừa không thiếu chất sẽ tránh được những bất lợi trong quá trình điều trị, phòng ngừa tối đa các biến chứng có thể xảy ra.

Ngược lại, việc tiếp tục dung nạp nhiều thực phẩm dầu mỡ, nhiều đường, calo, tinh bột… sẽ càng làm bệnh trở nên nghiêm trọng hơn. Theo thời gian, chúng tích tụ nhiều trong cơ thể và phát sinh các vấn đề như:

Thúc đẩy cơ chế làm tăng khả năng lắng đọng canxi hoặc các tinh thể muối urat tại các đốt sống. Từ đó tạo thành gai xương, bào mòn khớp, gây cứng khớp…;
Hoạt hóa các cytokine phát sinh phản ứng sưng viêm, đau nhức;

Lưu ý:

Khi thực hiện các thay đổi về chế độ ăn uống, quan trọng là phải thảo luận với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để đảm bảo rằng những thay đổi này phù hợp với tình trạng sức khỏe và nhu cầu cụ thể của bạn. Mỗi người có thể có nhu cầu dinh dưỡng và hạn chế khác nhau, tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe tổng thể và các yếu tố cá nhân khác.

Người bị vôi hóa cột sống nên ăn gì, kiêng gì tốt nhất?

Bệnh vôi hóa cột sống có liên quan mật thiết đến việc tích lũy dư thừa các chất độc hại, không cần thiết và thiếu hụt một số dưỡng chất quan trọng. Lâu ngày phát sinh ra thành bệnh với các triệu chứng đặc trưng như đau nhức, sưng viêm, hạn chế khả năng vận động.

Vì vậy, nguyên tắc quan trọng nhất trong chế độ dinh dưỡng cho người vôi hóa cột sống chính là bổ sung các dưỡng chất cần thiết và hạn chế các nhóm chất độc hại. Cụ thể như sau:

Bị vôi hóa cột sống nên ăn gì?

Dưới đây là một số loại thực phẩm được các chuyên gia dinh dưỡng khuyến khích sử dụng thường xuyên:

1. Nhóm thực phẩm giàu omega-3

Axit béo Omega-3 được tìm thấy trong cá béo như cá hồi, cá mòi, và trong các loại hạt như hạt lanh, có tác dụng chống viêm mạnh mẽ, có thể giúp giảm đau và viêm trong quá trình phục hồi.

Ngoài ra thành phần finh dưỡng này còn tham gia vào quá trình tái tạo đĩa đệm cột sống bị hư tổn, tăng tính linh hoạt và thúc đẩy sự phục hồi. Một số nghiên cứu còn cho thấy omega-3 còn có khả năng chống oxy hóa, giảm nguy cơ thoái hóa cột sống.

2. Nhóm thực phẩm giàu canxi

Canxi là dưỡng chất cần thiết đối với hệ xương trong toàn cơ thể, giữ vai trò duy trì mật độ xương và là nguyên tố quan trọng cấu tạo thành xương. Do đó, chỉ những người bổ sung đầy đủ canxi mới có hệ xương và cột sống khỏe mạnh, đẩy lùi các triệu chứng đau nhức xương, phục hồi tổn thương tại các đốt sống bị vôi hóa, phòng ngừa loãng xương, gãy xương.

Các chuyên gia khuyến cáo người bệnh vôi hóa cột sống hoặc thoái hóa cột sống nên bổ sung khoảng 120mg canxi/ ngày. Một số loại thực phẩm giàu canxi như:

Các loại hải sản như tôm, cua, cá…
Các loại rau có màu xanh đậm như đậu Hà Lan, bông cải xanh, các loại cải xoăn, rau bina…
Các loại đậu, hạt
Sữa và các chế phẩm từ sữa

3. Nhóm thực phẩm giàu magie

Đối với những người đang có vấn đề về cột sống nên tăng cường bổ sung magie. Đây là dưỡng chất cực kỳ quan trọng giúp duy trì mật độ xương, đẩy mạnh khả năng thực hiện các cử động co duỗi, trương lực cơ. Đồng thời, magie còn tham gia vào quá trình sử dụng protein một cách hiệu quả.

Một vài loại thực phẩm giàu magie người bị vôi hóa cột sống nên tăng cường bổ sung như:

Các loại rau lá xanh, cải xoăn, bông cải xanh
Các loại hạt, đậu, ngũ cốc nguyên hạt, gạo toàn phần
Khoai, chuối, bơ, kiwi…

4. Nhóm thực phẩm giàu sắt

Sắt là dưỡng chất cần thiết cho cơ thể, đảm nhiệm vai trò duy trì sự hoạt động khỏe mạnh của tế bào. Không những vậy, sắt còn hỗ trợ tốt quá trình sản xuất myoglobin giúp hệ xương cột sống khỏe mạnh. Bạn có thể tăng cường bổ sung sắt thông qua một số loại thực phẩm sau:

Các loại hải sản có vỏ như tôm, cua, cá…
Các loại cá, thịt gia cầm
Trứng gà, các loại hạt, đậu
Các loại rau màu xanh đậm
…

5. Nhóm thực phẩm giàu vitamin

Vitamin là nguồn dưỡng chất không thể thiếu trong cơ thể con người nhằm thực hiện các hoạt động tổng hợp và sinh hóa. Đặc biệt, nếu muốn có hệ xương khớp khỏe mạnh, hỗ trợ cải thiện các triệu chứng vôi hóa cột sống, cần bổ sung các loại vitamin sau:

Vitamin A: Tham gia vào quá trình sử dụng protein có hiệu quả, phục hồi tổn thương và xây dựng hệ miễn dịch khỏe mạnh, chống lại bệnh tật. Chất này có nhiều trong cà rốt, rau chân vịt, các loại rau có lá màu xanh đậm…;
Vitamin C: Tham gia quá trình hình thành collagen, hỗ trợ tái tạo sụn khớp, các mô tế bào ở cột sống. Đặc biệt, vitamin có khả năng kháng viêm và tăng mật độ xương cột sống. Tăng cường sử dụng các loại thực phẩm sau để bổ sung vitamin C: trái cây họ cam (cam, quýt, bưởi, chanh), dâu tây, kiwi, ổi, dứa, các loại rau cải (cải xoăn, cải bina, cải bắp…), bông cải xanh…;
Vitamin D: Đây là chất xúc tác làm tăng khả năng hấp thu canxi, tạo tiền để xương khỏe mạnh, cột sống vững chắc. Không những vậy, vitamin D còn có khả năng chống viêm, nâng cao miễn dịch, ngăn chặn biến chứng do vôi hóa cột sống. Các loại thực phẩm nên bổ sung như ngũ cốc, đậu nành và các chế phẩm từ đậu nành, lòng đỏ trứng, dầu cá…
Vitamin K: Vitamin K kết hợp với canxi có khả năng duy trì sự khỏe mạnh xương khớp, xương cột sống… Có thể kể đến như: các loại rau cải có màu xanh đậm, gan, thịt heo, trứng, bông cải, các chế phẩm từ sữa, sữa nguyên kem, dâu tây…

7. Sữa và các sản phẩm từ sữa

Người bệnh vôi hóa cột sống nên thường xuyên uống sữa để bổ sung canxi và vitamin D. Một số loại sữa có lợi như:

Sữa bò: Chứa hàm lượng cao các dưỡng chất như lactose, lipid, protein, vitamin nhiều loại khoáng chất như canxi, magie, kali, natri, phosphat… cần thiết để duy trì hệ xương khớp khỏe mạnh.
Sữa bột: Bạn có thể dễ dàng tìm mua các loại sữa bột dành cho người mắc bệnh xương khớp, trong đó có bệnh vôi hóa cột sống. Hầu hết chúng đều bổ sung đủ hàm lượng các chất mà cột sống cần chỉ với 1 – 2 ly/ ngày. Nên tìm hiểu kỹ và cân nhắc chọn lựa loại sữa bột phù hợp với bản thân.
Sữa đậu nành: Trong loại sữa này chứa rất nhiều loại vitamin cần thiết cho hệ xương khớp, cột sống. Hàm lượng protein thực vật không chỉ có lợi cho sức khỏe mà còn an toàn, ít gây dị ứng trong quá trình sử dụng. Ngoài ra, hoạt chất genistein trong đậu nành còn có nhiệm vụ duy trì độ chắc khỏe, linh hoạt của xương khớp, cột sống.
Sữa chua: Hàm lượng cao vitamin, canxi trong sữa chua rất tốt cho những người đang có dấu hiệu thoái hóa, vôi hóa cột sống. Đặc biệt, sữa chua chứa nhiều men vi sinh rất tốt cho hệ tiêu hóa.
Sữa tách béo: Những người bị vôi hóa cột sống nhưng có tiền sử tim mạch, tiểu đường, huyết áp… tốt nhất nên ưu tiên dùng sữa tách béo, vừa bổ sung đầy đủ canxi, khoáng chất vừa không gây thừa đường.

6. Các loại rau xanh, trái cây

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, nếu không biết nên bổ sung dưỡng chất nào thông qua thực phẩm, thì cách tốt nhất là ăn thật nhiều rau xanh, củ quả và trái cây. Vì đây chính là nguồn chất xơ dồi dào cần thiết cho cơ thể nói chung và tốt cho hệ xương cột sống nói riêng.

Việc bổ sung đa dạng các loại rau xanh, trái cây, củ quả tươi giúp cung cấp lượng lớn men chống viêm, hoạt chất chống oxy hóa tham gia vào quá trình tổng hợp collagen. Từ đó cải thiện các triệu chứng vôi hóa cột sống, hỗ trợ tăng cường mật độ xương, duy trì hệ xương cột sống khỏe mạnh.

Một số loại rau củ, trái cây tốt cho xương như:

Các loại rau: rau chân vịt, bông cải xanh, cải xoăn, giá đỗ, cải thìa, đậu rồng, bắp cải, cải cúc, rau tía tô, cải bó xôi…
Các loại củ quả: khoai tây, khoai lang, cà chua, cà rốt, bí đỏ, ớt chuông…
Các loại trái cây: chuối, dứa, đu đủ, táo, bơ, dâu tây, kiwi…

8. Các thực phẩm giàu glucosamine và chondroitin

Glucosamine và Chondroitin là dưỡng chất được các chuyên gia khuyến khích bổ sung cho những người mắc bệnh về xương khớp, trong đó có vôi hóa cột sống. 2 hoạt chất này chính là thành phần cấu tạo nên sụn giữa các đốt sống, hỗ trợ làm giảm các triệu chứng vôi hóa, thoái hóa và duy trì sự linh hoạt, cải thiện căng cứng cột sống.

Để bổ sung 2 chất này người bệnh nên thường xuyên sử dụng nước hầm xương ống hoặc sụn bò, heo… Ngoài ra, một số loại thực phẩm chứa glucosamine và chondroitin được khuyên dùng như thịt gà, sữa, đậu nành, hạnh nhân…

9. Thực phẩm bổ sung collagen

Cuối cùng trong danh sách các loại thực phẩm nên ăn khi bị vôi hóa cột sống chính là nhóm bổ sung collagen. Chất này giúp cơ thể sản sinh hàm lượng cao collagen và ạxit amin cần thiết giúp làm chậm quá trình lão hóa, duy trì sự trẻ trung. Không những vậy, collagen còn hỗ trợ tạo xương, đốt sống và tăng tính linh hoạt cho khớp.

Các loại thực phẩm giúp cơ thể chuyển hóa collagen như:

Thịt gà, trứng gà
Cá hồi
Các loại trái cây có múi như cam, quýt, chanh, bưởi
Các loại rau có màu xanh đậm

10. Protein

Protein là một thành phần thiết yếu cho sự tái tạo và sửa chữa mô. Một chế độ ăn giàu protein, đặc biệt là protein từ nguồn thực vật hoặc các loại thịt nạc, có thể hỗ trợ quá trình phục hồi.

Kiêng ăn gì khi bị vôi hóa cột sống?

Bên cạnh vấn đề người bị vôi hóa cột sống nên ăn gì, bạn nên loại bỏ ngay các loại đồ ăn, thức uống không tốt dưới đây:

1. Đồ ăn nhanh chiên xào dầu mỡ, cay nóng

Những món ăn được chiên xào nhiều dầu mỡ, thức ăn nhanh, có vị cay nóng luôn được ưa chuộng bởi đem lại những kích thích vị giác thú vị, đặc biệt thỏa mãn cơn đói nhanh chóng.

Tuy nhiên, hầu hết các loại đồ ăn nhanh như gà rán, khoai tây chiên, pizza, hamburgur… nhiều dầu mỡ có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Đặc biệt, với những người bị vôi hóa cột sống còn khiến các đốt sống tổn thương, sưng viêm và đau nhức nghiêm trọng.

Đồng thời, ăn nhiều nhóm thực phẩm này còn làm tăng nguy cơ thừa cân, béo phì, tạo áp lực cho cột sống đang bị vôi hóa, tổn thương.

2. Món ăn nêm nếm nhiều muối, đường

Người bị vôi hóa cột sống cần hạn chế sử dụng gia vị trong chế biến thức ăn hàng ngày, đặc biệt là muối và đường. Vì theo nghiên cứu, trong muối chứa hàm lượng cao natri và clorua có khả năng kích hoạt phản ứng viêm, giảm khả năng hấp thụ canxi. Ngoài ra, dung nạp nhiều đường còn làm tăng nguy cơ thừa cân béo phì không tốt cho người bệnh vôi hóa cột sống.

3. Bột mì trắng

Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo người bệnh vôi hóa cột sống nên hạn chế sử dụng bột mì trắng. Bởi thực phẩm này có chứa hàm lượng cao chất bột đường. Chất này làm giải phóng các cytokine, kích hoạt phản ứng viêm bùng phát nặng hơn.

4. Thực phẩm đóng hộp

Hầu hết các loại thực phẩm đóng hộp đều có chứa hàm lượng cao chất bảo quản để kéo dài thời hạn sử dụng. Tuy nhiên, chính các chất này tích tụ lâu ngày trong cơ thể phát sinh các cơn đau nhức cột sống nặng nề. Do đó, khi đang bệnh cần hạn chế tối đa việc sử dụng nhóm thực phẩm này.

5. Các loại thịt đỏ

Một số loại thịt đỏ như thịt bò, thịt heo, thịt dê, thịt cừu, thịt bê, thịt nai… đều là những loại cực kỳ giàu đạm cần thiết cho cơ thể con người.

Nhưng với người bị vôi hóa cột sống, việc dư thừa đạm và purine quá mức có thể làm tăng nặng các cơn đau nhức khó chịu, tạo áp lực cho gan và giảm hiệu quả điều trị bệnh.

6. Nhóm thực phẩm giàu omega-6

Với những người sức khỏe bình thường thì omega-6 rất có lợi cho cơ thể. Tuy nhiên, với những người mắc bệnh xương khớp, trong đó có bệnh vôi hóa cột sống thì hoạt chất này lại có khả năng gây ra các vấn đề như đau nhức, tê bì… Chất này được tìm thấy nhiều trong các loại hạt như hạt hướng dương, hạt điều…

7. Các chất kích thích

Rượu bia, thuốc lá, cà phê là những sản phẩm cần tránh càng xa càng tốt. Vì chúng không chỉ có hại cho sức khỏe mà còn tác động xấu đến sức khỏe xương khớp, tăng nặng diễn tiến bệnh vôi hóa cột sống. Cụ thể:

Rượu bia, cà phê làm giảm mật độ xương, kích phát các cơn đau xuất hiện với tần suất và cường độ nặng hơn ban đầu;
Nước ngọt có gas có chứa axit phosphoric, chất này có khả năng ức chế hoạt động của các tế bào sinh xương, khiến các đốt sống ngày càng suy yếu, đau nhức và đẩy nhanh tiến trình thoái hóa. Không những vậy, trong nước ngọt có gas còn chứa hàm lượng lớn đường hóa học, chất bảo quản không hề tốt cho sức khỏe;

Trên đây là thông tin giải đáp bị vôi hóa cột sống nên ăn gì kiêng gì?. Hy vọng những thông tin này sẽ giúp quý bạn đọc tự xây dựng thực đơn ăn uống cân bằng, phù hợp theo sở thích cá nhân. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, vui lòng trao đổi với chuyên gia để được tư vấn chi tiết.