Thoái Hoá Cột Sống: Nguyên Nhân, Triệu Chứng, Điều Trị

TỔNG QUAN VỀ BỆNH Thoái hóa cột sống

Thoái hóa cột sống là bệnh lý khá phổ biến, dễ gặp trong xã hội hiện đại ngày nay. Nhiều người nghĩ rằng, tuổi già xương khớp mới thoái hóa, tuy nhiên tỷ lệ người trẻ mắc bệnh đang có xu hướng gia tăng. Nguyên nhân gây bệnh là gì? Điều trị không kịp thời sẽ gây ra những biến chứng nào? Những thông tin hữu ích này sẽ được giải đáp sau đây.

Thoái hoá cột sống là gì?

Cột sống là cấu trúc nằm ở vùng trung tâm trên cơ thể người, tham gia kết nối các phần khác nhau trong hệ thống xương. Cột sống đóng vai trò quan trọng giúp ổn định các tư thế: đứng thẳng, đi, vặn mình, uốn cong,... đảm bảo vận động tự do, linh hoạt. Ngoài ra, cột sống còn có chức năng bảo vệ tuỷ sống - trung tâm thần kinh kết nối não với các phần còn lại trong cơ thể, kiểm soát mọi hoạt động chuyển động.

Cột sống có dạng hình chữ S được cấu tạo từ 33 đốt sống xếp chồng lên nhau. Giữa các đốt sống có một khớp sụn và đĩa đệm giúp giảm bớt những chấn thương tại cột sống, giúp đốt sống di chuyển linh hoạt.

Thoái hoá cột sống là căn bệnh mãn tính tiến triển từ từ tăng dần gây đau, hạn chế vận động, biến dạng cột sống thắt lưng mà không có biểu hiện viêm. Khi cột sống phải chống đỡ áp lực quá lớn trong thời gian dài khiến sụn khớp và xương dưới sụn bị tổn thương, đĩa đệm giảm đàn hồi và dây chằng bao khớp bị xơ cứng. Kết quả là mỗi khi vận động, các đầu xương đốt sống sẽ trực tiếp ma sát với nhau gây đau đớn, khó chịu.

Nguyên nhân gây thoái hoá cột sống

Thoái hoá cột sống có thể xuất hiện do nhiều nguyên nhân khác nhau. Một số nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng thoái hoá cột sống có thể kể tới như:

giai-phap-dieu-tri-thoai-hoa-cot-song-dong-y

Tuổi cao

Tuổi tác càng cao đồng nghĩa với quá trình lão hóa càng diễn ra mạnh mẽ. Lúc này, các tế bào sụn ở cột sống lưng bị giảm khả năng tái tạo; mật độ sẽ giảm dần, kém chất lượng khiến cho độ đàn hồi và chịu lực rất yếu. Chính điều này làm cột sống mất dần các chức năng và ngày càng thoái hóa.

Nữ giới

Nồng độ estrogen thấp trong thời kỳ mãn kinh có thể ảnh hưởng đến sức khỏe xương khớp của phụ nữ, thúc đẩy quá trình thoái hoá xương cột sống xảy ra, Đây cũng là nguyên nhân vì sao, với độ tuổi 50 tuổi trở nên, thoái hoá đốt sống, đặc biệt thoái hoá cột sống thắt lưng ở phụ nữ cao hơn hẳn so với đàn ông

Vận động nặng

Thường xuyên vận động, mang vác nặng hay tham gia vào những hoạt động thể thao tác động mạnh lên xương và cơ sẽ làm gia tăng áp lực lên cột sống, sụn khớp và đĩa đệm. Theo thời gian, phần đĩa đệm và sụn khớp sẽ bị tổn thương và dẫn tới thoái hoá cột sống.

Di truyền

Yếu tố gia đình cũng là một trong những nguyên nhân hình thành bệnh thoái hóa cột sống. Nếu trong gia đình có tiền sử mắc bệnh thì khả năng di truyền cho thế hệ sau rất cao.

Ngoài ra, những người bị gù vẹo cột sống bẩm sinh cũng khiến diện tích tỳ nén bình thường của cột sống bị thay đổi và làm giảm khả năng chịu áp lực. Từ đó, tăng nguy cơ mắc bệnh thoái hóa cột sống lưng.

Chấn thương

Những chấn thương ở vùng cột sống có thể khiến sụn khớp, đĩa đệm bị tổn thương. Lâu ngày, cột sống bị giảm khả năng chịu lực, trở nên suy yếu và dần bị thoái hóa.

Thừa cân, béo phì

Cột sống đóng vai trò chống đỡ trọng lượng của cơ thể. Khi cân nặng tăng thì áp lực lên cột sống lại càng lớn. Nguy cơ thoái hoá cột sống thắt lưng ở những người thừa cân, béo phì cao gấp 5 lần người bình thường.

Đối tượng dễ mắc bệnh

Thoái hoá cột sống chủ yếu là hệ luỵ của tuổi tác và tình trạng tổn thương lâu ngày tại cột sống. Chính vì vậy, tình trạng thoái hoá cột sống thường gặp ở những đối tượng như:

Người cao tuổi (tầm 50-60 trở lên)
Bị vẹo cột sống
Thường xuyên tham gia nhiều hoạt động thể thao có thể gây chấn thương cột sống
Có tiền sử bị chấn thương nghiêm trọng tại cột sống hoặc phải phẫu thuật ở lưng
Người thừa cân, béo phì.
Người ngồi nhiều, lười vận động
Người phải làm các công việc nặng như nông dân, công nhân, bốc vác
Người ngồi sai tư thế trong thời gian dài,...

Triệu chứng của thoái hoá cột sống

Khi mắc phải tình trạng thoái hoá cột sống, người bệnh phải chịu những cơn đau nhức, khó chịu. Tùy vào vị trí cột sống bị thoái hoá mà những triệu chứng sẽ có sự thay đổi.

Thoái hoá cột sống thắt lưng (L1-L5): Cảm giác đau xuất hiện ở vùng lưng dưới, mông, bẹn và sau đùi. Nếu không được kiểm soát tốt, tình trạng này ảnh hưởng đến bắp chân, cẳng chân và bàn thân.
Thoái hoá đốt sống cổ (C5-C7): Tại khu vực cổ, vai gáy, lưng trên và lưng giữa xuất hiện tình trạng đau nhức, khó chịu. Trường hợp trở nặng, cơn đau có thể lan xuống cánh tay, bàn tay, thậm chí là các ngón tay. Ngoài ra, người mắc cũng có thể thường xuyên gặp phải tình trạng đau đầu thường xuyên.
Thoái hoá đốt sống ngực (T1-T12): Người mắc cảm giác đau nhức lan tỏa từ giữa lưng đến vùng cổ tay, vai gáy. Đau tăng khi người bệnh chúi về phía trước hay thực hiện động tác gập người.

Ngoài ra, khi bị thoái hoá cột sống còn có thể xuất hiện những triệu chứng chung như:

Đau tăng khi vận động: (đặc biệt là khi vặn người, cúi sâu, nâng đồ vật nặng…), cơn đau thuyên giảm khi được nghỉ ngơi.
Nếu nghỉ ngơi quá lâu, cơn đau cũng có thể xuất hiện trở lại.
Cột sống cứng, kém linh hoạt, đặc biệt sau khi duy trì tư thế lâu (sau khi ngủ dậy, ngồi lâu).
Các cơn đau âm ỉ liên tục xuất hiện
Người mắc có xu hướng gù lưng, cong vẹo cột sống

Biến chứng của thoái hoá cột sống

Nếu không được kiểm soát và điều trị kịp thời, tại đốt xương sống bị thoái hoá có thể xảy ra hàng loạt biến chứng nghiêm trọng

Gai cột sống

Gai cột sống xuất hiện là biến chứng điển hình đầu tiên ở những người bị thoái hoá cột sống. Bởi sụn khớp bị tổn thương, đĩa đệm giảm đàn hồi khiến các đầu xương ma sát với nhau. Để chống lại tình trạng này, gai xương sẽ hình thành, gây biến dạng đầu xương đốt sống, tác động tiêu cực đến mô mềm và dây thần kinh xung quanh

Thoát vị đĩa đệm

Mỗi đĩa đệm đều có phần nhân nhầy bên trong và lớp bao xơ bao bọc bên ngoài. Ở những người bị thoái hoá cột sống, trọng lực sẽ dồn nhiều hơn lên phần đĩa đệm, khi lớp bao bên ngoài bị rách, nứt thì phần nhân nhầy sẽ thoát ra ngoài, trượt khỏi vị trí ban đầu, hay còn được gọi là chứng thoát vị đĩa đệm.

thoai-hoa-cot-song-gay-bien-chung-chen-ep-len-re-than-kinh

Chèn ép rễ thần kinh

Cột sống là cột trụ để bảo vệ tuỷ sống, trung ương thần kinh của cơ thể. Do vậy, xung quanh cột sống là hệ thống các rễ thần kinh dày đặc chi phối hàng loạt hoạt động của cơ thể. Khi gai xương xuất hiện hay đĩa đệm bị thoát vị thì chúng đều có thể chèn ép lên các rễ thần kinh, gây đau, tê ngứa. Trường hợp nặng có thể gây ra chứng đau thần kinh tọa, hội chứng đau cổ vai gáy hay những tổn thương thần kinh vĩnh viễn gây tàn phế.

Chẩn đoán thoái hoá cột sống

Để chẩn đoán thoái hoá cột sống, bác sĩ cần dựa trên cả phương pháp thăm khám lâm sàng và cận lâm sàng

Chẩn đoán lâm sàng

Các bác sĩ sẽ dựa trên các triệu chứng lâm sàng để xác định xem người bệnh đang gặp vấn đề ở vị trí nào:

Bác sĩ thăm hỏi người bệnh vị trí xuất tình trạng đau nhức, cường độ, tần suất diễn ra đau nhức, tiền sử gia đình, thói quen sinh hoạt,...
Kiểm tra tổng quát tư thế và vùng da xung quanh vị trí nghi ngờ thoái hoá.
Kiểm tra từng đoạn đốt sống, đánh giá biên độ hoạt động của các khớp liên quan.
Kiểm tra phản xạ thần kinh.

Chẩn đoán cận lâm sàng

Chẩn đoán hình ảnh là phương pháp cận lâm sàng được sử dụng để xác định chính xác vị trí thoái hoá cột sống, dạng tổn thương và mức độ tiến triển của bệnh

Chụp X-quang: giúp kiểm tra khe khớp, tình trạng của đĩa đệm và sự hiện diện của gai xương
Chụp CT: cung cấp hình ảnh về cột sống, đĩa đệm cũng như gai xương chi tiết hơn so với phim X-quang
Chụp MRI: giúp bác sĩ quan sát các mô mềm, bao gồm cơ bắp, đĩa đệm cột sống, dây chằng và gân
Chụp cắt lớp vi tính phát xạ đơn (SPECT): thường kết hợp với chụp CT để xác định cụ thể vị trí cột sống đang bị tổn thương

Phương pháp điều trị thoái hoá cột sống

Dựa trên nhiều yếu tố khác nhau như: Mức độ thoái hoá, bệnh sử cá nhân,... mà bác sĩ đưa ra hướng điều trị hiệu quả, phù hợp cho từng trường hợp khác nhau. Có thể điều trị thoái hoá cột sống bằng các biện pháp như sử dụng thuốc tây y, đông y, vật lý trị liệu và phẫu thuật

Thuốc Tây y

Các thuốc tây y đem lại hiệu quả giảm đau đớn nhanh chóng cho người mắc. Một số thuốc thường được sử dụng trong điều trị thoái hoá:

Paracetamol: Giảm đau nhẹ đến vừa, dùng lâu có hại cho gan.
Nhóm thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs): diclofenac, meloxicam… vừa giúp giảm đau, chống viêm nhưng lại gây tác dụng phụ ảnh hưởng đến dạ dày, thận và tim mạch.
Thuốc giảm đau tại chỗ: dạng kem, gel, thuốc xịt hoặc miếng dán dùng trực tiếp lên vùng da bị đau.
Thuốc giãn cơ: Giảm chứng co cứng cơ tạm thời ở bệnh nhân thoái hóa cột sống.
Thuốc giảm đau opioids: Giảm đau trong những trường hợp cấp tính, đau nặng không đáp ứng với các thuốc giảm đau thông thường. Tuy nhiên, nhóm thuốc này gây nghiện, nhiều tác dụng phụ và cần được kiểm soát nghiêm ngặt.

Đem lại hiệu quả nhanh chóng nhưng những thuốc tây y lại chỉ giúp cải thiện tạm thời và tiềm ẩn nhiều nguy cơ khi sử dụng.

Vật lý trị liệu

Bài tập thể dục, xoa bóp, kéo nắn, chiếu hồng ngoại, chườm nóng, liệu pháp suối khoáng, bùn nóng, paraphin, tập cơ dựng lưng,... là những phương pháp vật lý trị liệu được áp dụng cho người bị thoái hoá cột sống. Những phương pháp này giúp tăng sức mạnh, cải thiện tính linh hoạt của các cơ vùng cổ, lưng, giãn đốt sống, tạo điều kiện cho đĩa đệm giảm bớt áp lực và đàn hồi trở lại. Nhờ đó, giảm bớt các triệu chứng thoái hoá.

Các bài tập vật lý trị liệu cũng được các chuyên gia khuyến khích người bệnh tự tập luyện tại nhà ngay khi trị liệu vật lý ở bệnh viện đã kết thúc.

Phẫu thuật cột sống

Phẫu thuật cột sống được chỉ định khi xuất hiện biến chứng thoát vị đĩa đệm, trượt đốt sống gây đau thần kinh tọa kéo dài, hoặc có hẹp ống sống với các dấu hiệu thần kinh tiến triển nặng ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống mà các biện pháp điều trị nội khoa không kết quả. Trong trường hợp đĩa đệm thoái hóa nhiều, có thể xem xét thay đĩa đệm nhân tạo.

Phương pháp phẫu thuật là liệu pháp cuối cùng bởi có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm như xuất huyết, nhiễm trùng, tổn thương thần kinh vĩnh viễn,...

Phòng tránh và lưu ý

Phát hiện sớm các triệu chứng thoái hoá cột sống và sớm tìm kiếm giải pháp điều trị là biện pháp hiệu quả để kìm hãm bệnh tiến triển nặng hơn. Bên cạnh đó, mọi người cần:

Thay đổi các tư thế xấu khi hoạt động cũng như nghỉ ngơi.
Cố gắng rèn luyện thể chất với các bài tập tốt cho cột sống.
Tránh những tư thế, hoạt động khiến cột sống quá tải.
Đi khám cột sống định kỳ hoặc bất kỳ lúc nào có biểu hiện đau lưng và cổ bất thường, đặc biệt là những người thường xuyên lao động nặng.

Hiểu rõ về bệnh thoái hoá cột sống sẽ giúp bạn phòng tránh bệnh hiệu quả. Nếu thấy xuất hiện bất kỳ dấu hiệu nào về đau nhức vùng cổ vai gáy hay thắt lưng, hãy liên hệ ngay với những đơn vị khám chữa bệnh uy tín để được thăm khám và điều trị kịp thời, đúng cách.

Trong trường hợp đã áp dụng nhiều cách không khỏi, bạn có thể tham khảo phương pháp chữa bằng đông y của nhà thuốc Đỗ Minh Đường. Hãy liên hệ trực tiếp để được các bác sĩ thăm khám tư vấn miễn phí.