Dị ứng hải sản: Biểu hiện và cách xử lý hiệu quả

Dị ứng hải sản là một trong những trường hợp phổ biến nhất, chiếm khoảng 8-10% các trường hợp dị ứng thực phẩm. Tình trạng này cần được chăm sóc phù hợp để đảm bảo sức khỏe tổng thể.

Dị ứng hải sản là gì? 

Dị ứng hải sản là một phản ứng miễn dịch bất thường của hệ thống miễn dịch trong cơ thể đối với protein của một số loại hải sản. 

Các loại hải sản dễ bị dị ứng bao gồm một số loại cá: cá hồi, cá ngừ, cá tuyết,… ; các loại động vật giáp xác: tôm, cua, hàu, tôm hùm, bạch tuộc ; động vật thân mềm: mực, sò điệp, ngao, vẹm.

Dị ứng hải sản có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng thường gặp nhất ở trẻ em. Nguyên nhân thường là do hệ thống miễn dịch của cơ thể nhận diện protein trong hải sản là một chất lạ và phản ứng lại bằng cách sản xuất các kháng thể. Các kháng thể này sẽ kích hoạt giải phóng các chất hóa học gây ra các triệu chứng dị ứng.

Tham khảo thêm: Dị Ứng Thuốc Nổi Mề Đay Và Cách Khắc Phục Hiệu Quả Nhất

Dấu hiệu và triệu chứng 

Triệu chứng của dị ứng hải sản có thể xuất hiện trong vòng vài phút đến vài giờ sau khi ăn hải sản. Các triệu chứng thường gặp bao gồm:

Mức độ nhẹ:

• Nổi mẩn ngứa, ban đỏ
• Sưng tấy, đặc biệt là ở mặt, môi, lưỡi, họng
• Khó thở, khò khè
• Chảy nước mũi, hắt hơi
• Buồn nôn, nôn mửa, tiêu chảy
• Đau bụng
• Mất ý thức

Mức độ nặng:

• Sưng phù toàn thân
• Khó thở nặng, suy hô hấp
• Trụy mạch tim
• Hạ huyết áp
• Co giật
• Mất ý thức

Sốc phản vệ:

Sốc phản vệ là một phản ứng dị ứng nghiêm trọng, có thể đe dọa tính mạng. Sốc phản thường xảy ra trong vòng vài phút đến vài giờ sau khi ăn hải sản. Các triệu chứng của sốc phản vệ bao gồm:

• Khó thở
• Sưng họng
• Buồn nôn, nôn mửa
• Đau bụng
• Mất ý thức

Nguyên nhân và cơ chế gây dị ứng hải sản 

Dị ứng hải sản xảy ra khi hệ thống miễn dịch phản ứng bất thường với protein của hải sản. Hải sản bao gồm các loại cá, động vật giáp xác và động vật thân mềm.

Cơ chế bệnh sinh liên quan đến sự hoạt hóa của hệ miễn dịch, cụ thể là tế bào lympho B sản xuất ra kháng thể IgE. Khi cơ thể tiếp xúc với protein của hải sản lần đầu tiên, tế bào lympho B sẽ nhận diện protein này là “dị nguyên” và bắt đầu sản xuất kháng thể IgE.

Lần tiếp xúc tiếp theo với protein của hải sản, kháng thể IgE sẽ gắn kết với protein này trên bề mặt tế bào mast. Sự gắn kết này sẽ kích hoạt tế bào mast giải phóng các chất trung gian hóa học, bao gồm histamin.

Histamin là một chất gây dị ứng, có thể gây ra các triệu chứng dị ứng như:

• Nổi mẩn ngứa, ban đỏ
• Sưng tấy, đặc biệt là ở mặt, môi, lưỡi, họng
• Khó thở, khò khè
• Chảy nước mũi, hắt hơi
• Buồn nôn, nôn mửa, tiêu chảy
• Đau bụng

Tham khảo thêm: Dị ứng cơ địa nên ăn gì, kiêng gì để phòng bệnh tái phát

Biện pháp chẩn đoán dị ứng hải sản 

Để chẩn đoán, bác sĩ sẽ hỏi về nguyên nhân mà bạn nghi ngờ gây ra các triệu chứng hiện tại, thời điểm xuất hiện các triệu chứng, liều lượng hải sản tiêu thụ.

Sau bước kiểm tra ban đầu, bác sĩ sẽ thực hiện các xét nghiệm sau:

• Test dị ứng da: Bác sĩ sẽ tiêm một lượng nhỏ protein hải sản vào da. Nếu sau vài phút hoặc vài giờ sau xuất hiện các mảng da đỏ, nổi mề đay và sưng phù da thì bạn bị dị ứng.
• Xét nghiệm máu: Bác sĩ sẽ lấy máu để xét nghiệm nồng độ kháng thể IgE đặc hiệu với protein hải sản. Nếu nồng độ kháng thể IgE cao thì bạn có nguy cơ cao bị dị ứng.

Ngoài ra, bác sĩ cũng sẽ hỏi về tiền sử bệnh lý, các triệu chứng và các yếu tố liên quan khác để xác định nguyên nhân gây dị ứng.

Cách chữa dị ứng hải sản nhanh nhất

Sử dụng thuốc

Triệu chứng nhẹ:

Triệu chứng nhẹ của dị ứng hải sản thường bao gồm ngứa ngáy, phát ban nhẹ, đỏ da, và có thể được tự điều trị tại nhà một cách hiệu quả. Dưới đây là một số biện pháp cụ thể để giảm nhẹ các triệu chứng này:

• Uống thuốc kháng histamine không kê đơn: Dùng thuốc như diphenhydramine (Benadryl) hoặc cetirizine (Zyrtec) có thể giúp kiểm soát một số triệu chứng như ngứa và phát ban. Tuy nhiên, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi bắt đầu bất kỳ chương trình điều trị nào.
• Bôi thuốc chống ngứa lên da: Sử dụng kem hydrocortisone trực tiếp lên vùng da bị kích ứng để giảm ngứa và đỏ. Kem này có thể mua được mà không cần đơn thuốc và thường an toàn khi sử dụng theo hướng dẫn.

Triệu chứng nặng:

Khi bạn trải qua các triệu chứng dị ứng nghiêm trọng, nhất là những dấu hiệu như khó thở, đau ngực hoặc chóng mặt, hãy đến bệnh viện ngay để được chăm sóc sức khỏe phù hợp.

Trong một số trường hợp, tiêm epinephrine có thể là phương pháp điều trị cần thiết và khẩn cấp. Epinephrine là một loại hormone và neurotransmitter có thể giúp cải thiện tình trạng khẩn cấp như sốc phản vệ.

Tiêm epinephrine cũng có thể được sử dụng để ngăn chặn phản ứng dị ứng và giảm bớt các triệu chứng như khó thở, sưng nặng, và huyết áp giảm đột ngột.

Tham khảo thêm: Cách chữa dị ứng cơ địa bằng Thuốc Nam an toàn từ thảo dược

Tránh sử dụng hải sản

Cách tốt nhất để ngăn ngừa dị ứng hải sản là tránh tiếp xúc với hải sản. Các lưu ý bao gồm:

• Đọc nhãn mác thực phẩm: Luôn kiểm tra nhãn mác để tránh thực phẩm chứa hải sản.
• Tự nấu ăn: Nếu có thể, nên tự chuẩn bị thức ăn để kiểm soát nguyên liệu.
• Báo trước về dị ứng: Thông báo với những người chế biến thức ăn về dị ứng của bạn.
• Tránh lẫn lộn thực phẩm: Sử dụng dụng cụ nấu ăn riêng để tránh lẫn lộn với thực phẩm chứa hải sản.
• Mang theo thẻ thông tin y tế: Có một thẻ thông tin y tế nhỏ với mô tả về dị ứng của bạn.
• Chuẩn bị mũi tiêm epinephrine: Nếu dị ứng nặng, hãy mang theo mũi tiêm epinephrine và biết cách sử dụng.
• Kiểm tra an toàn ở nơi công cộng: Khi ăn ở nhà hàng, hỏi về biện pháp an toàn đối với dị ứng.

Mẹo giảm nhẹ các triệu chứng tại nhà

Trong dân gian có rất nhiều mẹo chữa dị ứng hải sản hiệu nghiệm, đặc biệt rất an toàn và lành tính với cơ thể người bệnh. Các mẹo phổ biến:

• Uống nước chanh ấm, trà hoa cúc, trà cam thảo, nước ép trái cây để giảm ngứa, xoa dịu kích ứng đường tiêu hóa và phục hồi các tổn thương ngoài da.
• Dùng tinh dầu tràm, bôi kem dưỡng ẩm, chườm lạnh để giảm ngứa, sưng, viêm và giảm đau.
• Ăn cháo hạt sen, đậu xanh nấu gừng, tía tô để cải thiện dị ứng và cầm tiêu chảy.

Phòng ngừa dị ứng hải sản

Hải sản là một nguồn thực phẩm giàu dinh dưỡng, cung cấp nhiều protein, vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể. Tuy nhiên, hải sản cũng là một trong những thực phẩm gây dị ứng phổ biến nhất.

Để ăn hải sản đúng cách và ngừa dị ứng, bạn cần lưu ý những điều sau:

• Kiểm tra dị ứng và tránh sử dụng nếu có tiền sử dị ứng với loại hải sản đó
• Bắt đầu ăn từ ít đến nhiều đẻ kiểm tra các biểu hiện của cơ thể
• Ăn hải sản tươi, có màu sắc sáng bóng, không có mùi tanh
• Chế biến hải sản chín kỹ, tránh ăn sống, tái hoặc chưa chín kỹ
• Không ăn hải sản nhiều hơn 2 – 3 lần mỗi tuần
• Kiêng ăn hải sản khi đang bị bệnh, không khỏe trong người

Dị ứng hải sản có thể gây ra các triệu chứng nghiêm trọng, thậm chí tử vong. Do đó, nếu bạn bị dị ứng, cần tuyệt đối tránh ăn hải sản và cần được theo dõi chặt chẽ bởi bác sĩ.

Có thể bạn quan tâm

• Dị ứng phấn hoa nổi mề đay: Dấu hiệu, cách xử lý, phòng ngừa
• Dị ứng thức ăn nổi mề đay: Dấu hiệu và Mẹo xử lý đúng