Bài viết được tham vấn chuyên môn bởi Lương Y Đỗ Minh Tuấn | Lĩnh vực khám chữa: Mất ngủ Nơi công tác Phòng Chẩn Trị YHCT Đỗ Minh Đường – Hà Nội

Những đêm mất ngủ triền miên khiến bạn rơi vào trạng thái mệt mỏi, ảnh hưởng đến sức khỏe và sinh hoạt, công việc hàng ngày. Để cải thiện chất lượng giấc ngủ, bạn có thể áp dụng một số mẹo chữa mất ngủ tại nhà hiệu quả trong bài viết dưới đây.

Mẹo chữa mất ngủ tại nhà — Mất ngủ kéo dài ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất và tinh thần, có thể cải thiện bằng nhiều biện pháp

Hướng dẫn 12 cách chữa mất ngủ tại nhà cực hay

Mất ngủ gây ra những ảnh hưởng tiêu cực cho sức khỏe lẫn tinh thần. Để cải thiện nhanh chóng tình trạng này, bạn có thể thử áp dụng một số mẹo chữa mất ngủ đơn giản tại nhà sau đây:

1. Uống 1 ly sữa ấm trước khi đi ngủ

Trong 1 ly sữa ấm có chứa hàm lượng cao melatonin và tryptophan. Đây là 2 hoạt chất axit hoạt động tương tự như thuốc an thần, tạo ra cảm giác buồn ngủ.

Không những vậy, hàm lượng cao protein và carbohydrates trong sữa còn có tác dụng kích thích cơ thể giải phóng insulin, giảm căng thẳng, lo âu và giúp bạn dễ dàng chìm vào giấc ngủ sâu.

Ngoài sữa tươi thông thường, bạn có thể chọn sữa hạnh nhân, sữa nghệ, sữa matcha, sữa chuối, sữa dâu… để hỗ trợ cải thiện chất lượng giấc ngủ tốt hơn.

Lưu ý chỉ nên uống duy nhất 1 ly sữa vào thời điểm 2 tiếng trước khi đi ngủ và uống trước khi vệ sinh răng miệng. Trường hợp dùng thuốc trị mất ngủ thì không nên uống sữa vì sẽ làm giảm tác dụng của thuốc. Chống chỉ định áp dụng cách này cho người bị sỏi thận.

2. Ngâm chân nước ấm

Trong Đông y, chân là gốc của cơ thể và là nơi tập trung của hơn 60 huyệt đạo quan trọng. Dành thời gian ngâm chân mỗi buổi tối có thể giúp cải thiện chứng mất ngủ bằng cách tăng cường tuần hoàn máu, cân bằng nội tiết, xoa dịu thần kinh và thư giãn toàn thân.

Đặc biệt ngâm chân là liệu pháp hữu hiệu giúp bạn xua tan mệt mỏi sau một ngày dài làm việc bận rộn, ức chế vỏ đại não và tác động nhẹ nhàng đến hệ trung khu thần kinh. Nhờ đó giúp bạn dễ dàng chìm sâu vào giấc ngủ, tái tạo năng lượng và hồi phục sức khỏe.

Cách thực hiện

Chuẩn bị 1 chậu nước ấm thông thường hoặc thêm gừng, muối, giấm, sả… tùy thích.
Lưu ý nhiệt độ nước nên ở mức khoảng 40 độ C.
Tiến hành ngâm chân khoảng 20 phút, kết hợp dùng tay massage chân chân nhẹ nhàng.
Có thể thả vào chậu nước vài viên đá cuội để tăng hiệu quả.
Thời điểm ngâm chân tốt nhất là trước khi đi ngủ từ 30 phút – 1 tiếng, tránh ngâm chân ngay sau khi ăn và không ngâm quá lâu hơn 30 phút để tránh gây phản tác dụng.

TÌM HIỂU THÊM: 10 Cách Ngâm Chân Trị Mất Ngủ Cực Hay Nên Thử

3. Thiền định/ Yoga/ Bấm huyệt

Yoga, thiền và bấm huyệt là 3 mẹo chữa yoga tại nhà đơn giản thông qua những kỹ thuật tập luyện chuyên sâu. Phương pháp này đem lại hiệu quả tích cực trong việc thư giãn toàn thân, xoa dịu căng thẳng thần kinh và cải thiện chất lượng giấc ngủ tốt hơn. Kiên trì thực hiện trong thời gian dài còn giúp đẩy lùi dứt điểm chứng mất ngủ.

# Thiền định

Thiền là giải pháp trị liệu chữa mất ngủ tuyệt vời, vừa hiệu quả vừa an toàn mà không lo về những tác dụng phụ về sau. Khi ngồi thiền chữa mất ngủ, cả cơ thể và tâm trí của bạn sẽ được thả lỏng hoàn toàn, kết hợp tập trung vào hơi thở để giải phóng năng lượng xấu.

Kỹ thuật này đã được chứng minh có khả năng cải thiện chất lượng giấc ngủ, dễ ngủ và tăng thời gian ngủ lên. Chỉ với 5 phút mỗi ngày cũng có thể đem lại kết quả rõ rệt sau một thời gian ngắn tập luyện.

# Yoga

Yoga là bộ môn kết hợp giữa thể chất và tinh thần được nhiều người ưa chuộng. Không chỉ đem lại sự dẻo dai, bền bỉ về thể trạng mà nó còn là giải pháp hữu hiệu giúp cải thiện các rối loạn giấc ngủ hiệu quả như khó ngủ, ngủ không sâu giấc, chập chờn…

ĐỌC NGAY: Hướng Dẫn 15 Bài Tập Yoga Chữa Mất Ngủ Hiệu Quả, Dễ Tập

# Bấm huyệt

Bấm huyệt chữa mất ngủ sử dụng các thủ thuật như day, ấn, bấm tác động lên các huyệt vị giúp xoa dịu thần kinh, cải thiện tuần hoàn và chữa mất ngủ. Cách này đem lại hiệu quả rất tốt và tương đối an toàn, hiếm khi xảy ra tác dụng phụ. Một vài vị trí huyệt cần bấm để chữa mất ngủ như:

Huyệt Thần môn nằm trên cổ tay, phía dưới ngón út;
Huyệt Phong trì nằm ở phần rãnh giữa của cơ phía sau gáy;
Huyệt Nội quan nằm ở mặt trong của cổ tay, chính giữa 2 gân tay;
Huyệt Dũng tuyền nằm dưới lòng bàn chân;

4. Chữa mất ngủ bằng liệu pháp mùi hương

Mẹo chữa mất ngủ tại nhà đơn giản và an toàn bạn không nên bỏ qua đó là sử dụng tinh dầu thiên nhiên. Các dược chất trong tinh dầu được chiết xuất từ dược liệu tự nhiên, có cơ chế hoạt động tương tự như thuốc an thần, xoa dịu não bộ, giảm căng thẳng nhưng lại rất an toàn, không hề gây ra tác dụng phụ.

Một số loại tinh dầu chữa mất ngủ hiệu quả như:

Tinh dầu đàn hương: Hợp chất santalol trong loại tinh dầu này giúp an thần và cải thiện tình trạng rối loạn giấc ngủ hiệu quả.
Tinh dầu hoa cúc: Chiết xuất hoa cúc chứa hoạt chất an thần nhẹ, giảm lo âu, căng thẳng và chữa bệnh mất ngủ rất tốt.
Tinh dầu hoa oải hương: Có tác dụng làm thư giãn toàn thân, nhất là não bộ và giúp an thần, giúp bạn ngủ ngon hơn sau khi sử dụng.
Tinh dầu hoa nhài: Có khả năng an thần tự nhiên, hiệu quả không kém gì so với thuốc chữa mất ngủ Valium.
Tinh dầu xô thơm Clary: Loại tinh dầu có mùi thơm dễ chịu, có tác dụng xoa dịu não bộ, loại bỏ căng thẳng nhờ khả năng kiểm soát hormone, mang lại giấc ngủ chất lượng.

Bạn có thể áp dụng liệu pháp mùi hương này bằng nhiều cách đơn giản ngay tại nhà như:

Thoa trực tiếp lên một số vùng da trên cơ thể như tay, chân, thái dương…
Kê sát mũi vào lọ tinh dầu và hít một hơi sâu;
Nhỏ tinh dầu lên khăn tay để ngửi;
Dùng máy xông tinh dầu hoặc đốt tinh dầu từ nến thơm;

5. Món ăn chữa mất ngủ

Chữa mất ngủ bằng những món ăn thơm ngon, bổ dưỡng là cách chữa rất tốt, vừa hỗ trợ cải thiện chất lượng giấc ngủ vừa bồi dưỡng cơ thể. Một số món ăn chữa mất ngủ bạn có thể thử chế biến tại nhà như:

# Cháo yến mạch, sữa mật ong

Thường xuyên mất ngủ nên ăn cháo yến mạch để cải thiện chất lượng giấc ngủ. Theo các nghiên cứu, trong yến mạch chứa hoạt chất carbohydrate có khả năng kích thích sản sinh serotonin và melatonin, vừa giúp bạn thoải mái, thư giãn thần kinh vừa gây cảm giác buồn ngủ.

Cách chế biến

Chuẩn bị 50g yến mạch, sữa tươi không đường, mật ong và 300ml nước lọc.
Cho yến mạch vào nồi nước, đun sôi trên lửa lớn, vừa đun vừa khuấy đều để yến mạch nở ra.
Tiếp tục cho sữa tươi vào, khuấy đều lên và cuối cùng là cho mật ong vào.
Thưởng thức khi còn nóng, nên ăn vào bữa tối để đạt kết quả tốt nhất.

# Cháo long nhãn hạt sen

Món cháo long nhãn rất tốt cho người cao tuổi bị mất ngủ. Vì long nhãn là vị thuốc Đông y quý có tính ấm, vị ngọt thanh, với công dụng an thần, dưỡng huyết hiệu quả.

Ngoài ra, trong long nhãn còn chứa các hoạt chất giúp tăng tuần hoàn máu, làm giãn các mạch máu, duy trì bảo vệ các tế bào thần kinh. Nó cũng giúp tăng cường sức đề kháng chống lại bệnh tật, chữa bệnh mất ngủ hiệu quả.

Cách chế biến:

Chuẩn bị 50g gạo nếp, 30g long nhãn và 30g hạt sen cùng một số gia vị nêm nếm thông thường.
Gạo vo sạch, ngâm nước, hạt sen nếu dùng loại khô mang đi ngâm nước cho nở trước.
Cho gạo và hạt sen vào nồi, đun sôi với 1 lít nước trong khoảng 30 phút.
Khi đã chín mềm, tiếp tục cho long nhãn vào, đun tiếp thêm 10 phút.
Nêm nếm gia vị cho vừa ăn rồi tắt bếp, múc ra chén thưởng thức khi còn nóng.

# Gà hầm thuốc Bắc

Gà hầm thuốc Bắc là món ăn bài thuốc đem lại nhiều lợi ích cho sức khỏe và chữa mất ngủ rất tốt. Hàm lượng đạm và các vitamin khoáng chất cao trong thịt gà giúp bồi dưỡng cơ thể.

Đặc biệt, kết hợp với các vị thuốc Bắc như hoàng kỳ, đương quy, đẳng sâm, đại táo… càng làm tăng công dụng trấn kinh, an thần và dưỡng huyết, chữa mất ngủ hiệu quả chỉ sau vài lần ăn.

Cách chế biến

Chuẩn bị một con gà ác nhỏ, các vị thuốc Bắc đương quy, hoàng kỳ, đẳng sâm mỗi thứ 20g và 10 quả đại táo, gừng tươi.
Thịt gà sơ chế sạch sẽ, khử mùi tanh hôi, cho vào nồi và ướp với gia vị trong khoảng 30 phút.
Cho hết các vị thuốc Bắc đã rửa sạch và gừng tươi thái sợi vào nồi gà, đổ nước vào ngập bề mặt gà.
Đậy kín nắp và hầm trên lửa vừa trong vòng 2 – 3 tiếng.
Nêm nếm lại cho vừa ăn rồi tắt bếp, múc ra tô ăn khi còn nóng.
Lưu ý với những người có tiền sử huyết áp cao không nên sử dụng hoàng kỳ.

# Canh hoa bách hợp cá diếc

Một trong những món ăn chữa mất ngủ được nhiều người ưa chuộng đó là món canh hoa bách hợp cá diếc. Trong Đông y, hoa bách hợp là vị thuốc có tác dụng an thần, ích khí, bổ trung và nhuận phế. Nhờ đó giúp bồi dưỡng sức khỏe, giảm suy nhược cơ thể, giảm stress, an thần, chữa mất ngủ và cải thiện chức năng tỳ vị.

Cách chế biến:

Chuẩn bị khoảng 2 con cá diếc 500g, 20g hoa bách hợp tươi, gừng tươi, hành lá và một số gia vị thông thường.
Sơ chế cá diếc sạch sẽ, rửa với hỗn hợp muối gừng để khử mùi tanh, cắt khúc vừa ăn.
Đun sôi nồi nước khoảng 1 lít, cho cá vào nấu khoảng 5 – 7 phút, hớt bọt liên tục để nước canh trong.
Nêm nếm gia vị vừa ăn, cuối cùng cho hoa bách hợp đã rửa sạch, cắt khúc vào.
Nước sôi trở lại thì tắt bếp, múc ra tô ăn khi còn nóng, có thể ăn cùng với cơm trắng.

6. Tâm sen

Tâm sen (liên tâm) là loại dược liệu nổi tiếng với khả năng chữa mất ngủ tuyệt vời. Trong Đông y, tâm sen được sử dụng nhằm mục đích thanh nhiệt, giải độc cơ thể, xoa dịu thần kinh và an thần, mang lại giấc ngủ ngon.

Còn trong y học hiện đại, tâm sen chứa hàm lượng cao các hoạt chất sinh học như alkaloid, flavonoid cùng nhiều axit amin khác có tác dụng thư giãn não bộ, giảm stress và chữa bệnh mất ngủ.

Cách thực hiện

Dùng khoảng 10g tâm sen, rửa sạch, mang đi phơi khôi rồi sao vàng.
Cho tâm sen vào ấm trà sứ, đổ nước sôi vào, đậy nắp và hãm trà khoảng 15 phút là có thể sử dụng.
Tuy nhiên, vì dược chất trong tâm sen khá mạnh nên chú ý liều lượng vừa phải và pha nhiều lần để làm loãng nước trà.

XEM THÊM: 9 Cách Dùng Tim Sen Trị Mất Ngủ Đơn Giản Mà Hiệu Quả Nhất

7. Gừng

Mẹo chữa mất ngủ tại nhà bằng gừng là cách đơn giản và hiệu quả mà bất kỳ ai cũng có thể áp dụng được. Gừng có đặc tính ấm, vị cay nồng tự nhiên nên thường được dùng để giảm đau đầu, giảm stress, mệt mỏi, cải thiện tiêu hóa và đặc biệt là an thần, cải thiện chất lượng giấc ngủ.

Cách thực hiện:

Dùng 1 củ gừng tươi, rửa sạch, có thể để nguyên vỏ.
Đập dập hoặc cắt thành từng lát mỏng, cho gừng vào ly thủy tinh.
Đổ nước sôi vào, đậy kín nắp và hãm trong vòng 15 – 20 phút.
Cho thêm 1 – 2 thìa cafe mật ong vào khuấy đều lên và uống hết.

8. Nhụy hoa nghệ tây

Ngoài công dụng làm đẹp da, đẹp dáng, giải độc mát gan, nhụy hoa nghệ tây (saffron) còn được nhiều chị em sử dụng để chữa bệnh mất ngủ. Đây là loại dược liệu quý hiếm và đắt đỏ, chứa hàm lượng cao các dưỡng chất như chất chống oxy hóa α-crocin, saponin, flavonoids, alkaloids, anthocyanins và tannins.

Đây đều là những hoạt chất sinh học có tác dụng tạo ra tác động kích thích tích cực đến hệ thần kinh, giảm áp lực nội sọ, cải thiện tuần hoàn máu. Dùng thường xuyên giúp dễ ngủ, ngủ ngon, ngủ sâu giấc hơn, thoải mái và tỉnh táo sau khi ngủ dậy.

Không những vậy, saffron còn chứa nhiều vitamin, khoáng chất cần thiết giúp tăng sự tập trung, cải thiện trí nhớ và hỗ trợ điều trị các bệnh như viêm khớp, Alzheimer, viêm ruột kết, bệnh về gan… Bạn có thể tham khảo cách dùng nhụy hoa nghệ tây chữa mất ngủ dưới đây:

Cách thực hiện

Cho vào ly khoảng 5 – 7 sợi nhụy hoa nghệ tây, đổ nước sôi vào hãm 15 phút.
Có thể cho thêm đường hoặc mật ong vào để tạo vị ngọt dễ uống.
Bạn cũng có thể dùng nhụy hoa nghệ tây chế biến các món ăn ngon để tăng hiệu quả bồi dưỡng sức khỏe, cải thiện giấc ngủ tốt hơn.

Xem thêm: 3 Mẹo Dùng Nấm Lim Xanh Chữa Mất Ngủ Hiệu Quả Nhanh

9. Nụ tam thất

Dùng nụ tam thất chữa mất ngủ là mẹo dân gian được ông cha ta áp dụng từ ngày xưa và đến nay vẫn có hiệu quả. Trong Đông y, nụ tam thất là loại dược liệu có khả năng an thần, dưỡng tâm và điều hòa khí huyết.

Đồng thời, hoạt chất saponin ginsenoside trong loại dược liệu này còn có khả năng tăng cường tuần hoàn máu, ức chế khu thần kinh trung ương và giảm mệt mỏi, gây cảm giác buồn ngủ.

Nụ hoa tam thất rất phù hợp dùng cho những người bị mất ngủ kinh niên do suy nhược cơ thể hoặc căng thẳng quá mức. Chống chỉ định dùng cho người có huyết áp thấp, đang bị cảm lạnh, phụ nữ mang thai, đang cho con bú hoặc đang trong chu kỳ kinh nguyệt.

Cách thực hiện

Chuẩn bị 3 – 5 nụ hoa tam thất khô, cho vào bình trà, đổ nước sôi vào lắc vài giây rồi chắt bỏ nước đầu.
Đổ tiếp nước sôi vào đầy bình, đậy kín nắp và hãm trong vòng 15 phút là có thể sử dụng được
Kiên trì uống trà tam thất trong vòng 2 – 3 tuần sẽ cảm nhận được sự cải thiện rõ rệt.

10. Lá đinh lăng

Đinh lăng là loại dược liệu tốt cho sức khỏe, chữa được nhiều bệnh, trong đó có bệnh mất ngủ. Theo các nghiên cứu, lá của cây đinh lăng chứa hàm lượng cao saponin giúp xoa dịu thần kinh, giảm chứng suy nhược, đau đầu và cải thiện tình trạng rối loạn giấc ngủ hiệu quả.

Kiên trì sử dụng lá đinh lăng chữa mất ngủ có thể trị dứt điểm bệnh, tăng sức đề kháng cho cơ thể, chống lại bệnh tật.

Cách thực hiện

Chuẩn bị 200gr lá đinh lăng tươi hoặc khô đều được.
Cho vào bình, hãm với nước sôi cho đến khi nước chuyển sang màu vàng nhạt.
Lọc lấy phần nước lá trong ra bình riêng, để nguội và uống hết trong ngày.
Hoặc uống 1 lần duy nhất trước khi đi ngủ khoảng 1 tiếng để đạt kết quả tốt nhất.

11. Mật ong

Mật ong tác động tích cực đến giấc ngủ nhờ chứa hàm lượng cao chất tryptophan. Khi được dung nạp, tryptophan sẽ chuyển hóa thành serotonin. Đây chính là hoạt chất quan trọng tạo ra cảm giác dễ chịu, giúp bạn thư giãn và kích thích quá trình dẫn truyền thần kinh, sản sinh ra melatonin gây cảm giác buồn ngủ.

Ngoài ra, mật ong có chứa một lượng chất glycogen. Đây là một dạng carbohydrate được dự trữ ở cơ bắp và gan, được não bộ sử dụng để hình thành giấc ngủ chất lượng. Do đó, sử dụng mật ong đúng cách sẽ giúp giảm hormone căng thẳng và đẩy lùi chứng mất ngủ.

Cách thực hiện

Pha 1 – 2 thìa cafe mật ong vào ly nước hoặc ly sữa ấm.
Khuấy đều lên và uống hết trước khi đi ngủ khoảng 1 tiếng.
Ngoài ra, bạn cũng có thể kết hợp mật ong với giấm táo, yến mạch… để tăng hiệu quả.

HỮU ÍCH: Hướng Dẫn 11 Cách Chữa Mất Ngủ Bằng Mật Ong Hiệu Quả Tại Nhà

12. Dây lạc tiên

Dây lạc tiên trong dân gian còn được gọi là dây chùm bao, cây nhãn lồng… Sử dụng dây lạc tiên chữa mất ngủ cũng là mẹo dân gian được ông bà ta áp dụng từ ngày xưa và đem lại hiệu quả rõ rệt.

Khi được đưa vào nghiên cứu, kết quả cho thấy trong loại thực vật này có chứa nhiều hoạt chất như passiflorin, sulphate ester, cyanohydrin glycoside, tetraphylline A, B… Tất cả đều có tác dụng an thần nhẹ và cải thiện chứng rối loạn giấc ngủ, giúp bạn dễ ngủ và ngủ ngon hơn.

Cách thực hiện

Dùng một nắm dây lạc tiên tươi, rửa sạch, phơi khô và cắt nhuyễn.
Mỗi lần sử dụng dùng 1 nắm nhỏ khoảng 15mg hãm thành trà uống hàng ngày.
Hoặc bạn cũng có thể dùng lạc tiên để chế biến thành các món canh, xào, luộc ăn hàng ngày để tăng hiệu quả.

Một số lưu ý về chăm sóc phòng ngừa chứng mất ngủ

Để chăm sóc và phòng ngừa mất ngủ, bạn cần vạch ra cho mình một kế hoạch làm việc và lịch trình sinh hoạt phù hợp. Cụ thể với những vấn đề sau:

Nếu là một người khó ngủ do nhạy cảm với các tác nhân từ môi trường, hãy tạo môi trường ngủ thoải mái, không gian yên tĩnh, nhiệt độ ấm áp, thoáng mát và dễ chịu.
“Đầu tư” cho mình một bộ chăn drap nệm gối chất lượng, êm ái để giúp bạn có giấc ngủ ngon hơn.
Ngủ đúng tư thế sẽ giúp bạn có một giấc ngủ ngon và phòng tránh chứng mất ngủ hiệu quả. Tư thế được các chuyên gia khuyến khích là nằm nghiêng sang trái hoặc nằm ngửa.
Tạo thói quen đi ngủ lành mạnh và thực hiện nó mỗi ngày để hình thành nếp sinh hoạt khoa học như tắm nước ấm, ngâm chân nước ấm, nghe nhạc nhẹ, thiền định, massage cổ vai gáy…
Không sử dụng rượu bia, cà phê hay bất kỳ chất kích thích nào, không sử dụng các thiết bị điện tử, không dùng thuốc an thần…
Vận động nhẹ nhàng trước khi đi ngủ bằng một số bài tập đơn giản.
Tránh ngủ quá nhiều vào ban ngày và tạo thói quen ngủ – thức đúng giờ giấc.
Cân đối giữa thời gian làm việc và giờ nghỉ ngơi, tránh thức khuya để làm việc quá sức.
Thực hiện chế độ ăn uống khoa học cũng là một cách phòng ngừa mất ngủ hiệu quả. Đảm bảo thực đơn hàng ngày luôn có đủ các dưỡng chất quan trọng, đặc biệt là canxi, kali và magie.
Không nên ăn tối qua no nhưng cũng không nên nhịn đói, vì cảm giác căng tức bụng hoặc bụng trống rỗng cồn cào sẽ khiến bạn khó đi vào giấc ngủ.
Uống đủ lượng nước cần thiết mỗi ngày, lưu ý không nên uống sát giờ đi ngủ để tránh tình trạng đi vệ sinh nhiều ảnh hưởng giấc ngủ.
Luôn giữ cho tinh thần thoải mái, thư giãn và suy nghĩ tích cực bằng những mẹo nhỏ như giao tiếp, chia sẻ nhiều hơn, đi dạo hít thở không khí trong lành, nghe nhạc du dương, viết nhật ký…

Trên đây là những gợi ý một số mẹo chữa mất ngủ tại nhà đơn giản nhưng hiệu quả. Tuy nhiên cách này chỉ có hiệu quả rõ rệt đối với trường hợp nhẹ. Trường hợp bị mất ngủ mãn tính trong nhiều năm tốt nhất nên thăm khám chuyên khoa để được chẩn đoán và có phác đồ điều trị hiệu quả hơn.