Vi Khuẩn HP Trong Dạ Dày Là Gì? Lây Qua  Đường Nào? Cách Điều Trị

Vi khuẩn HP (Helicobacter Pylori) là nguyên nhân gây ra hàng loạt tình trạng nghiêm trọng ở dạ dày, chẳng hạn như viêm loét và ung thư dạ dày. Tuy nhiên dùng thuốc đúng cách có thể giúp tiêu diệt nhanh loại vi khuẩn này.

Vi khuẩn HP trong dạ dày là gì? Cơ chế hoạt động

Vi khuẩn Helicobacter pylori (HP) là một loại vi khuẩn có hình xoắn, có thể sống và phát triển trong môi trường axit của dạ dày. Vi khuẩn này được phát hiện lần đầu vào năm 1982 bởi Barry Marshall và Robin Warren, hai nhà nghiên cứu người Úc.

Helicobacter pylori đã được chứng minh là nguyên nhân chính gây ra viêm loét dạ dày và tá tràng. Nó cũng có liên quan đến một số bệnh khác như ung thư dạ dày và MALT lymphoma dạ dày.

Cơ chế hoạt động của vi khuẩn HP:

• Tạo ra urease: Vi khuẩn HP có khả năng sản xuất enzyme urease, chuyển đổi thành carbon dioxide và ammonia. Những chất này giúp trung hòa axit dạ dày xung quanh vi khuẩn, tạo ra một môi trường an toàn cho chúng sinh sống và phát triển.
• Bám vào niêm mạc dạ dày: Vi khuẩn sử dụng các cấu trúc bề mặt như tiên mao (lông roi, flagella) và các adhesin (phân tử gắn kết) để bám vào niêm mạc dạ dày. Điều này giúp chúng tránh được quá trình làm sạch tự nhiên của dạ dày thông qua chuyển động của dịch dạ dày và không bị loại bỏ ra khỏi cơ thể.
• Gây viêm và tổn thương: Sự hiện diện của HP trong dạ dày kích thích phản ứng miễn dịch, dẫn đến viêm. Các sản phẩm tiết ra từ vi khuẩn cũng có thể trực tiếp gây hại cho tế bào niêm mạc dạ dày, gây viêm và làm tăng nguy cơ hình thành vết loét.
• Chống lại hệ miễn dịch: Vi khuẩn HP có các cơ chế để tránh được hệ miễn dịch của cơ thể, bao gồm việc thay đổi bề mặt để tránh được sự nhận diện của hệ thống miễn dịch và việc ẩn mình trong lớp niêm mạc của dạ dày.

Sự tồn tại lâu dài của vi khuẩn HP trong dạ dày có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Chẩn đoán và điều trị kịp thời là rất quan trọng để ngăn chặn các biến chứng có thể xảy ra.

Dấu hiệu nhận biết nhiễm vi khuẩn HP trong dạ dày 

Khi bị nhiễm vi khuẩn HP trong dạ dày, người bệnh có thể có những dấu hiệu và triệu chứng sau:

• Cảm thấy đau rát vùng dạ dày, tá tràng
• Thường xuyên có cảm giác buồn nôn và nôn
• Gặp các triệu chứng ợ hơi, ợ chua
• Bụng bị đầy hơi, chướng bụng, khó tiêu.
• Trào ngược dạ dày
• Rối loạn tiêu hóa
• Sút cân nghiêm trọng, cơ thể suy nhược, tiều tụy
• Phân thay đổi thất thường.

Vi khuẩn HP có lây không? Những con đường lây nhiễm

Vi khuẩn Helicobacter pylori (HP) có thể lây lan từ người này sang người khác qua nhiều con đường khác nhau.Theo các nghiên cứu, có khoảng hơn 80% trường hợp mắc bệnh dạ dày có nguyên nhân xuất phát từ vi khuẩn HP.

Dưới đây là một số con đường lây nhiễm phổ biến nhất:

• Tiêu hóa – tiêu hóa: Vi khuẩn HP có thể lây truyền qua việc tiếp xúc với phân của người bị nhiễm bệnh, chẳng hạn như qua nước bị ô nhiễm hoặc thực phẩm không được xử lý vệ sinh đúng cách. Đây được coi là một trong những con đường lây truyền chính của vi khuẩn HP, đặc biệt là trong các cộng đồng có điều kiện vệ sinh kém.
• Miệng – miệng: Vi khuẩn lây từ miệng của một người sang miệng của người khác, thông qua các hành vi như hôn, chia sẻ đồ ăn, dùng chung đồ dùng ăn uống (chén, dĩa, ly) hoặc đồ vệ sinh cá nhân (bàn chải đánh răng).
• Tiếp xúc với dịch tiết dạ dày: Mặc dù ít phổ biến hơn, vi khuẩn HP cũng có thể lây truyền thông qua việc tiếp xúc với dịch tiết từ dạ dày của người bị nhiễm bệnh, ví dụ, qua nôn mửa.
• Tiếp xúc với dịch tiết hô hấp: Một số nghiên cứu đề xuất rằng HP cũng có thể được tìm thấy trong các dịch tiết hô hấp. Chúng có thể lây lan qua các giọt bắn phát sinh từ ho hoặc hắt hơi.
• Nguồn gốc môi trường: Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng vi khuẩn HP có thể tồn tại trong môi trường xung quanh, như trong nước hoặc đất, dẫn đến khả năng lây nhiễm từ môi trường này sang người.

Để giảm nguy cơ lây nhiễm, việc duy trì vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường, xử lý thức ăn đúng cách, và uống nước sạch là rất quan trọng. Đặc biệt, trong các cộng đồng hoặc khu vực có tỷ lệ nhiễm HP cao, việc lưu ý đến các biện pháp phòng ngừa này càng trở nên quan trọng hơn.

Nhiễm vi khuẩn HP trong dạ dày có sao không?

Dưới đây là một số hậu quả và biến chứng có thể xảy ra do nhiễm HP:

• Viêm dạ dày: HP có thể gây ra viêm dạ dày mãn tính, làm tăng nguy cơ phát triển thành các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác.
• Loét dạ dày và tá tràng: Vi khuẩn này là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra loét dạ dày và tá tràng. Việc vi khuẩn tấn công niêm mạc dạ dày có thể dẫn đến vết loét và tổn thương tế bào. Một số người có thể bị thủng dạ dày.
• Ung thư dạ dày: Nhiễm trùng HP là yếu tố nguy cơ đã được công nhận cho ung thư dạ dày, đặc biệt là ung thư tuyến dạ dày và lymphoma loại MALT của dạ dày.
• Đau bụng: HP có thể gây ra các triệu chứng không thoải mái như đau bụng, khó tiêu, ợ nóng, và cảm giác đầy bụng.

Cách chẩn đoán chính xác dạ dày bị nhiễm vi khuẩn HP

Nếu có nghi ngờ nhiễm vi khuẩn HP trong dạ dày, bác sĩ sẽ áp dụng các kỹ thuật chuyên sâu để xác định chẩn đoán. Cụ thể:

• Xét nghiệm hơi thở: Người bệnh được hướng dẫn nuốt một chế phẩm có chứa ure. Nếu dạ dày có vi khuẩn HP, nó sẽ giải phóng ra loại enzyme có khả năng phá vỡ liên kết của ure và giải phóng carbon dioxide. 
• Xét nghiệm biểu đồ máu: Kiểm tra mẫu máu tại phòng thí nghiệm để chẩn đoán tình trạng bệnh. 
• Xét nghiệm phân: Qua các phản ứng miễn dịch test thử nhanh, nếu có kháng nguyên HP Antigen nghĩa là người bệnh đang có khuẩn HP trong người. 
• Nội soi đường tiêu hóa trên: Sử dụng ống dài mỏng có gắn camera đưa vào miệng hoặc mũi của người bệnh để kiểm tra cổ họng, phần trên ruột non và dạ dày. Qua đó, có thể thu thập một số mô để quan sát sự xuất hiện của vi khuẩn HP thông qua máy móc phòng thí nghiệm.
• Chụp X-quang Bari: Người bệnh sẽ nuốt một chất lỏng bari và tiến hành chụp X-quang. Qua chất lỏng này, các bác sĩ có thể đánh giá được phần cổ họng và dạ dày của người bệnh có đang bị nhiễm khuẩn hay không. 

Nhiễm HP có tự hết không? Cách điều trị hiệu quả

Nhiễm vi khuẩn HP trong dạ dày không thể tự khỏi mà cần phải điều trị.

Dùng thuốc

Điều trị nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (HP) thường đòi hỏi một phác đồ kết hợp nhiều loại thuốc, được gọi là liệu pháp ba hoặc bốn thành phần, kéo dài trong khoảng 7-14 ngày. Phác đồ điều trị cụ thể có thể thay đổi tùy theo hướng dẫn lâm sàng cụ thể và kháng thuốc ở từng khu vực.

Dưới đây là một số thuốc thường được sử dụng:

Liệu pháp ba thành phần:

• Thuốc ức chế bơm proton (PPIs): Như omeprazole, lansoprazole, esomeprazole, pantoprazole, hoặc rabeprazole. Thuốc này giúp giảm tiết axit dạ dày, tạo môi trường thuận lợi cho việc lành vết thương và ngăn chặn vi khuẩn phát triển.
• Kháng sinh: Thường kết hợp hai loại từ những nhóm sau để tiêu diệt vi khuẩn:
  • Clarithromycin
  • Amoxicillin hoặc Metronidazole (đối với những người dị ứng với penicillin).

Liệu pháp bốn thành phần (liệu pháp chứa bismuth):

Bên cạnh PPIs và hai loại kháng sinh như trong liệu pháp ba thành phần, liệu pháp này thêm: Bismuth subsalicylate giúp ức chế sự phát triển của HP và có tác dụng bảo vệ niêm mạc dạ dày.

Trong một số trường hợp, nếu vi khuẩn kháng với các loại kháng sinh thông thường, bác sĩ có thể cần phải điều chỉnh phác đồ điều trị hoặc sử dụng liệu pháp kháng sinh dựa trên kết quả xét nghiệm kháng thuốc của vi khuẩn.

Điều quan trọng là phải tuân thủ đúng chỉ dẫn của bác sĩ và hoàn thành toàn bộ liệu trình điều trị, ngay cả khi triệu chứng cải thiện trước khi kết thúc liệu trình. Điều này giúp đảm bảo loại bỏ hoàn toàn vi khuẩn và giảm nguy cơ tái nhiễm.

Xây dựng chế độ nghỉ ngơi hợp lý

Hiệu quả điều trị HP không chỉ dừng lại ở việc chọn và dùng đúng thuốc. Nó cần được kết hợp với một chế độ sống lành mạnh và khoa học. Vì vậy, khi xác định muốn loại bỏ khuẩn này ra khỏi cơ thể, trước hết bạn cần thực hiện lối sống hợp lý như:

• Đi ngủ đúng giờ. 
• Tránh để cơ thể bị mệt mỏi, stress. 
• Kiêng rượu bia, cà phê, các loại nước có gas và chất kích thích. 
• Bổ sung nhiều thực phẩm có lợi như rau củ, các thực phẩm có chứa nhiều lợi khuẩn như sữa chua, kim chi,… 
• Hạn chế ăn đồ ăn chiên rán, thức ăn nhanh, đồ cay và mặn, đồ chứa nhiều axit,… 

Áp dụng mẹo dân gian

Một số mẹo dân gian có thể giúp giảm triệu chứng do nhiễm vi khuẩn HP gây ra:

Dùng lá cây dạ cẩm

Cây dạ cẩm có tác dụng giải độc cho cơ thể, kháng viêm và giảm đau hiệu quả. Ngoài ra, cây này còn có khả năng giảm lượng axit trong dạ dày, hỗ trợ tiêu diệt vi khuẩn HP và phục hồi các vết loét ở niêm mạc. 

Cách thực hiện: 

• Chuẩn bị 40g lá dạ cẩm đã phơi khô, sắc cùng 500ml nước. 
• Đun nhỏ lửa đến khi còn khoảng ⅔ ấm thì tắt bếp, chia làm 2 lần uống và uống hết trong ngày. 

Nên uống nước dạ cẩm sắc trước khi ăn. Kiên trì sử dụng liên tục ít nhất 10 ngày. 

Dùng lá khôi tía

Lá khôi tía dùng nhiều trong chữa bệnh đau dạ dày, viêm loét dạ dày. Trong lá cây này có chứa nhiều kiềm, giúp trung hòa và làm giảm axit trong dạ dày, làm lành vết thương và tiêu diệt khuẩn HP. 

Cách thực hiện: 

• Chuẩn bị khoảng 20g lá khôi tía, rửa sạch và đun cùng 300ml nước trong khoảng 15 phút. 
• Đổ nước ra chén đến khi nguội và uống hàng ngày. 

Dùng lá chè dây 

Chè dây là một trong những thảo dược đầu bảng trong danh sách thuốc chữa bệnh về dạ dày. Nó có chứa hoạt chất flavonoid, giúp giảm đau và phục hồi vết thương nhanh chóng. Đặc biệt, loại lá này giúp ức chế sự phát triển của khuẩn HP rất hiệu quả. 

Cách thực hiện:

• Chuẩn bị khoảng 10g lá chè dây, rửa sạch và tráng qua nước sôi một lượt.
• Đổ khoảng 150ml nước sôi vào hãm như trà, sau 10 phút có thể lấy uống trực tiếp.

Phòng ngừa nhiễm vi khuẩn HP 

Để tránh bị lây nhiễm vi khuẩn HP vào cơ thể, tấn công và làm hại dạ dày, bạn cần lưu ý một số điều sau: 

• Hạn chế tối đa việc ăn các thực phẩm tái, sống, không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. 
• Vệ sinh cá nhân sạch sẽ trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. 
• Không nên dùng chung đồ cá nhân, đồ dùng ăn uống với người khác.
• Tránh ăn chung, tiếp xúc gần hoặc hôn môi người đang bị nhiễm khuẩn HP.
• Xây dựng thói quen sống lành mạnh như ăn uống đúng giờ, ngủ đủ giấc, tránh thức khuya,… 
• Tập thể dục thể thao thường xuyên để nâng cao sức đề kháng cho cơ thể, giúp chống lại các tác nhân gây bệnh. 
• Tạo thói quen kiểm tra sức khỏe định kỳ để sớm phát hiện bệnh và có biện pháp can thiệp điều trị kịp thời. 

Nhìn chung, vi khuẩn Hp dạ dày gây ra nhiều ảnh hưởng xấu đối với sức khỏe, thậm chí là hình thành nhiều biến chứng nguy hiểm. Vì vậy, mọi người tuyệt đối không được chủ quan, sớm thăm khám khi có những dấu hiệu bất thường.

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM: 

• Top 3 Thuốc Chữa Đau Dạ Dày Hiệu Quả Nhất Hiện Nay
• Gợi Ý 6 Cách Chữa Đau Dạ Dày Tại Nhà Đơn Giản, Hiệu Quả