Trào Ngược Dạ Dày: Tìm Hiểu Nguyên Nhân, Triệu Chứng Và Cách Chữa

Trào ngược dạ dày xảy ra khi lượng axit cùng với thức ăn trong dạ dày trào ngược lên thực quản và họng. Điều này khiến người bệnh thường xuyên ợ chua, ợ nóng cùng nhiều triệu chứng khó chịu khác.

Trào ngược dạ dày là gì? Nguy hiểm không?

Trào ngược dạ dày, hay còn được gọi là trào ngược dạ dày – thực quản (GERD), là một tình trạng y khoa thường gặp. Trong đó acid dạ dày hoặc các chất khác từ dạ dày trào ngược lên thực quản.

Điều này xảy ra khi van cơ ở cuối thực quản, được gọi là cơ vòng thực quản dưới không hoạt động đúng cách, không thể ngăn chặn dịch dạ dày trở lại thực quản.

GERD thường không nguy hiểm nếu được điều trị kịp thời và đúng cách. Tuy nhiên, nếu không được quản lý hoặc điều trị, bệnh lý này có thể dẫn đến một số biến chứng nghiêm trọng và có hại cho sức khỏe, bao gồm:

• Viêm thực quản: Acid trào ngược lên thực quản có thể gây tổn thương niêm mạc thực quản, dẫn đến viêm và đau.
• Hẹp thực quản: Tổn thương liên tục từ acid có thể dẫn đến sẹo và hẹp thực quản, làm khó khăn cho việc nuốt thức ăn.
• Barrett thực quản: Đây là một tình trạng trong đó các tế bào niêm mạc thực quản thay đổi và có thể dẫn đến ung thư thực quản. Biến chứng này thường gặp ở những người có trào ngược dạ dày lâu dài và không được điều trị.
• Ung thư thực quản: Mặc dù khá hiếm, nhưng trào ngược dạ dày kéo dài và không được kiểm soát có thể tăng nguy cơ phát triển ung thư thực quản, đặc biệt là trong trường hợp Barrett thực quản.
• Rối loạn hô hấp: Acid trào ngược có thể vào phổi, gây ra các vấn đề hô hấp như hen suyễn, ho khan và viêm phổi lặp đi lặp lại.

Để ngăn chặn những biến chứng này, điều quan trọng là phải tìm kiếm sự điều trị y tế nếu nghi ngờ có dấu hiệu của bệnh.

Nguyên nhân gây trào ngược dạ dày

Bệnh trào ngược dạ dày – thực quản (GERD) có thể được gây ra bởi nhiều yếu tố khác nhau hoặc sự kết hợp của chúng. Dưới đây là một số nguyên nhân và yếu tố rủi ro phổ biến:

• Yếu kém của cơ vòng thực quản dưới (LES): LES là một băng cơ ở cuối thực quản giúp ngăn chặn thức ăn và acid dạ dày trào ngược lên thực quản. Khi LES hoạt động không đúng cách hoặc thư giãn không phù hợp, nó có thể dẫn đến trào ngược.
• Thoát vị khe hoành (hiatal hernia): Tình trạng này xảy ra khi phần trên của dạ dày di chuyển lên trên qua lỗ trong cơ hoành vào lồng ngực, có thể làm tăng nguy cơ trào ngược axit.
• Béo phì hoặc thừa cân: Áp lực tăng lên trong bụng do béo phì hoặc thừa cân có thể gây áp lực lên dạ dày và LES, khiến acid dễ trào ngược lên thực quản hơn.
• Mang thai: Sự thay đổi hormone và áp lực bên trong bụng tăng lên trong thời kỳ mang thai có thể dẫn đến trào ngược axit.
• Hút thuốc: Hút thuốc có thể làm giảm hiệu quả của LES, tăng sản xuất axit trong dạ dày, và làm chậm quá trình tiêu hóa. Từ đó tăng nguy cơ trào ngược axit.
• Chế độ ăn uống: Ăn quá nhiều, ăn quá muộn vào ban đêm hoặc ăn thực phẩm và đồ uống kích thích như cà phê, rượu, sô cô la, gia vị cay, thực phẩm chứa acid (như cà chua và cam) có thể gây trào ngược axit.
• Lối sống và thói quen: Ăn quá nhanh, nằm ngay sau khi ăn và mặc quần áo chật có thể tăng áp lực lên bụng và gây trào ngược.
• Sử dụng một số loại thuốc: Một số loại thuốc, bao gồm thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs), thuốc giãn cơ, và một số loại thuốc điều trị huyết áp, có thể làm tăng nguy cơ trào ngược axit.

Nhận biết và điều chỉnh các yếu tố rủi ro có thể giúp giảm triệu chứng và nguy cơ mắc bệnh trào ngược dạ dày – thực quản.

Dấu hiệu cho thấy bạn đang bị trào ngược dạ dày

Khi bị trào ngược dạ dày thực quản, người bệnh sẽ cảm nhận được những thay đổi rõ rệt ở cơ thể. Dưới đây là những dấu hiệu phổ biến nhất cho thấy bạn đang bị bệnh “ghé thăm”:

• Buồn nôn
• Đau tức ngực thượng vị
• Khó nuốt. Cảm giác thức ăn mắc kẹt trong họng hoặc ngực
• Giọng nói khàn hoặc cảm giác như có gì đó mắc trong cổ họng
• Đau họng
• Ho
• Miệng thường xuyên tiết nhiều nước bọt
• Đắng miệng
• Ợ nóng. Cảm giác nóng rát trong ngực, thường sau khi ăn và có thể tồi tệ hơn khi nằm xuống hoặc cúi người
• Ợ chua. Cảm giác nóng rát hoặc đau ở ngực hoặc họng, thường xuyên hơn sau khi ăn hoặc vào ban đêm
• …

Riêng với đối tượng là trẻ em, đối tượng này thường khó phát hiện hơn khi có bệnh. Thông thường trẻ sẽ có các triệu chứng về hô hấp như khó thở, thường xuyên thở khò khè… Trong vấn đề ăn uống, trẻ lười ăn, sút cân và chậm lớn.

Người bị trào ngược dạ dày nên ăn gì và kiêng gì?

Thói quen ăn uống ảnh hưởng trực tiếp đến dạ dày. Vì vậy, với người bị trào ngược dạ dày, việc kiêng khem là vô cùng cần thiết. Theo các chuyên gia tiêu hóa, người bệnh nên ăn và nên kiêng một số thực phẩm như sau:

Các thực phẩm nên ăn

• Các thực phẩm họ đậu: Đậu đen, đậu xanh, đậu nành,… nhằm bổ sung nhiều amino axit và chất xơ để trung hòa dịch vị axit.
• Ăn các loại thịt trắng: Thịt nạc giúp bổ sung đạm cho cơ thể, hạn chế các biến chứng của bệnh. Bạn có thể bổ sung thịt gà, thịt ngan,…
• Bổ sung nhiều hoa quả: Ăn chuối chín (trừ chuối tiêu), dưa hấu, quả bơ, đu đủ,…

Những thực phẩm không nên ăn

• Đồ ăn nhiều dầu mỡ: Hạn chế đồ dầu mỡ như mỡ động vật, các loại chất béo,… có thể khiến cho dạ dày bị khó tiêu và tăng áp lực lên dạ dày.
• Các loại quả chát: Các loại quả nhiều nhựa như hồng, hồng xiêm, sung,…
• Hạn chế ăn đồ chua khi đói bụng: Điều này làm tăng axit dạ dày, làm trầm trọng hơn tình trạng trào ngược.
• Chất kích thích: Tránh dùng cà phê, thuốc lá, rượu bia,…

Phương pháp điều trị

Điều trị trào ngược dạ dày thường bao gồm sự kết hợp giữa thay đổi lối sống, sử dụng thuốc, và trong một số trường hợp, cần đến phẫu thuật.

Mục tiêu là giảm triệu chứng, giảm tần suất và mức độ nghiêm trọng của trào ngược axit và ngăn chặn các biến chứng. Dưới đây là một số phương pháp điều trị phổ biến:

Thay đổi lối sống

Một số cách dưới đây có thể giúp bạn giảm bớt các triệu chứng:

• Giảm cân: Nếu bạn thừa cân hoặc béo phì, giảm cân có thể giảm áp lực lên dạ dày và giảm triệu chứng GERD.
• Thay đổi chế độ ăn: Tránh thức ăn và đồ uống gây kích thích trào ngược, như cà phê, rượu, sô cô la, thức ăn cay và chua.
• Ăn những bữa ăn nhỏ và thường xuyên: Thay vì 3 bữa lớn, chia thành nhiều bữa nhỏ trong ngày để giảm áp lực lên dạ dày.
• Không ăn trước khi đi ngủ: Hạn chế ăn ít nhất 2-3 giờ trước khi đi ngủ để dạ dày có thời gian tiêu hóa thức ăn.
• Nâng cao đầu giường: Nâng đầu giường khoảng 15-20cm có thể giúp ngăn chặn trào ngược axit khi bạn nằm.

Sử dụng thuốc

Những loại thuốc thường dùng trong điều trị trào ngược dạ dày gồm:

• Thuốc kháng axit: Thuốc này giúp trung hòa acid dạ dày, giảm triệu chứng như ợ chua, ợ nóng… một cách nhanh chóng.
• Thuốc ức chế bơm proton (PPIs): Các thuốc như omeprazole, esomeprazole giúp giảm sản xuất acid dạ dày. Từ đó hạn chế acid trào ngược lên thực quản.
• Thuốc chẹn H2: Các thuốc như ranitidine và famotidine giúp điều trị trào ngược dạ dày bằng cách làm giảm sản xuất acid dạ dày.
• Thuốc làm tăng sức đề kháng niêm mạc: Các thuốc như sucralfate có thể giúp bảo vệ niêm mạc thực quản và dạ dày, ngăn ngừa các tổn thương do trào ngược axit.

Áp dụng mẹo dân gian

Một số mẹo dân gian có thể giúp giảm các triệu chứng bệnh trong giai đoạn nhẹ. Cụ thể: 

• Dùng nghệ và mật ong: Bạn chuẩn bị 3 muỗng bột nghệ, pha cùng với một cốc nước ấm và một chút mật ong để quấy đều. Đều đặn 3 lần mỗi ngày uống trước bữa ăn, các triệu chứng bệnh sẽ được đẩy lùi đáng kể.
• Tinh bột nghệ và dừa tươi: Ngoài mật ong, bạn có thể kết hợp tinh bột nghệ với dừa tươi. Trước hết, chọn một quả dừa nhiều nước, đục một lỗ lớn và đun trên bếp khoảng 15 phút. Sau đó, chắt hết nước dừa ra cốc và thêm tinh bột nghệ vào, khuấy đều lên. Mỗi ngày uống một cốc tinh bột nghệ dừa sẽ giúp giảm triệu chứng bệnh nhanh chóng.

Phẫu Thuật

Trong một số trường hợp nặng hoặc khi điều trị nội khoa không hiệu quả, phẫu thuật có thể được xem xét:

• Nissen Fundoplication: Đây là một thủ tục phổ biến, trong đó phần trên của dạ dày được bọc quanh cuối thực quản để tăng cường chức năng của LES.
• Thủ tục LINX: Đây là một thủ tục ít xâm lấn hơn, trong đó một vòng từ tính nhỏ được đặt quanh cuối thực quản để giữ cho LES đóng lại và ngăn acid trào ngược.

Cách phòng ngừa bệnh trào ngược dạ dày hiệu quả

Phòng ngừa bệnh trào ngược dạ dày – thực quản (GERD) chủ yếu liên quan đến việc thực hiện thay đổi lối sống và chế độ ăn uống để giảm áp lực lên dạ dày và cải thiện chức năng của cơ vòng thực quản dưới (LES).

Dưới đây là một số biện pháp bạn có thể áp dụng để giảm nguy cơ mắc bệnh trào ngược dạ dày:

• Tránh thực phẩm và đồ uống kích thích gồm cà phê, rượu, sô cô la, thức ăn cay, thực phẩm có hàm lượng acid cao như cà chua và cam nên được hạn chế.
• Ăn các bữa nhỏ hơn để tránh áp lực lên dạ dày, làm giảm nguy cơ trào ngược.
• Hạn chế ăn ít nhất 2-3 giờ trước khi đi ngủ để tránh trào ngược khi bạn nằm.
• Nếu bạn thừa cân hoặc béo phì, giảm cân có thể giảm áp lực lên dạ dày và giảm nguy cơ trào ngược.
• Ngừng hút thuốc. Hút thuốc có thể làm giảm hiệu suất của cơ vòng thực quản dưới (LES), dẫn đến trào ngược axit.
• Tránh mặc quần áo chật. Quần áo chật có thể tạo áp lực lên bụng, làm tăng khả năng trào ngược.
• Tìm cách giảm stress. Stress có thể làm tăng triệu chứng GERD ở một số người, vì vậy việc tìm phương pháp quản lý stress như thiền, yoga, hoặc tập thể dục nhẹ nhàng có thể giúp ích.
• Duy trì tư thế đứng hoặc ngồi sau khi ăn. Tránh nằm xuống ngay sau khi ăn để giảm khả năng trào ngược.
• Sử dụng gối nâng cao hoặc điều chỉnh giường để đầu giường cao hơn so với chân giường khoảng 15-20 cm giúp giảm trào ngược vào ban đêm.
• Tập thể dục đều đặn giúp duy trì trọng lượng khỏe mạnh và cải thiện sức khỏe tổng thể. Tuy nhiên, tránh tập luyện ngay sau khi ăn hoặc thực hiện các bài tập tạo áp lực lớn lên bụng.

Trên đây là toàn bộ thông tin về bệnh lý trào ngược dạ dày. Mặc dù không nguy hiểm đến tính mạng nhưng bệnh này gây nhiều bất tiện trong cuộc sống, phát triển các biến chứng nếu không được điều trị hoặc kiểm soát

THAM KHẢO THÊM: 

• Vi Khuẩn HP Trong Dạ Dày Là Gì? Lây Qua  Đường Nào?
• Top 3 Thuốc Chữa Đau Dạ Dày Hiệu Quả Nhất Hiện Nay