Bài viết được tham vấn chuyên môn bởi Lương Y Đỗ Minh Tuấn | Lĩnh vực khám chữa: Xương khớp Nơi công tác Phòng Chẩn Trị YHCT Đỗ Minh Đường – Hà Nội

Nếu e ngại tác dụng phụ của các loại thuốc giảm đau cấp tốc, hãy thử áp dụng một số bài thuốc Đông y trị đau lưng theo Y học cổ truyền. Cách chữa này đem lại hiệu quả rõ rệt sau một thời gian sử dụng, đặc biệt an toàn và lành tính với cơ thể người dùng.

Tìm hiểu chứng đau lưng dưới góc độ Y học cổ truyền

Đau lưng là căn bệnh cực kỳ phổ biến, có thể xảy ra với bất cứ ai, từ người già cho đến người trẻ. Cơn đau ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe và đời sống sinh hoạt, khả năng lao động của người bệnh.

Nếu như trong y học hiện đại, đau lưng được chia làm 2 thể cấp tính và mãn tính, thì trong quan niệm của Y học cổ truyền, chứng đau lưng thuộc phạm vi “Yêu thống” khởi phát do 2 nguyên nhân chính là:

Yếu tố phong – hàn – thấp: Được hiểu đơn giản là do cơ thể tiếp xúc với các yếu tố như nhiệt độ thay đổi, quá lạnh, quá nóng, độ ẩm cao… khiến cột sống lưng đau nhức. Một số trường hợp thấp nhiệt hoặc phong thấp nhiệt tý quá mức với biểu hiện sưng đau, nóng đỏ cột sống lưng không chỉ gây đau mà còn kéo theo viêm cột sống, nặng hơn là viêm cột sống dính khớp.
Thận hư, thận yếu: Đây là nguyên nhân chủ yếu gây ra đau lưng mạn tính do suy nhược thần kinh. Hiện tượng này xảy ra thường là do sự kết hợp của tuổi cao sức yếu, thoái hóa cột sống sinh lý/ bệnh lý như chứng phong – hàn – thấp hoặc loãng xương.
Khí trệ, huyết ứ: Người bị đau lưng dạng huyết ứ thường là do chấn thương, bị tác động vật lý mạnh. Biểu hiện thông qua những cơn đau lưng cấp, dữ dội và ồ ạt, cơn đau đặc biệt tăng nặng lên khi di chuyển, cử động mạnh, sai tư thế….
Nội thương: Người lớn tuổi già yếu, mắc các bệnh lý mãn tính lâu ngày khiến thận tinh suy tổn, người làm việc quá sức, lao lực quá mức, can huyết hư hao, kinh mạch suy yếu, lâu ngày phát sinh thành bệnh.
Một số nguyên nhân khác: Ngoài những nguyên nhân vừa kể trên, Y học cổ truyền còn ghi nhận một số tác nhân gây ra đau lưng, đau thắt lưng khác như di truyền, bẩm sinh, mắc các bệnh mãn tính như sỏi tiết niệu, lao, gai đôi cột sống…

Do đó, ngay khi phát hiện các bất thường về sức khỏe, điển hình là những cơn đau lưng dữ dội không rõ nguyên nhân, người bệnh cần nhanh chóng đến bệnh viện để được thăm khám, chẩn đoán và điều trị theo phác đồ Y học cổ truyền như mong muốn.

Gợi ý 7 bài thuốc Đông y trị đau lưng hiệu quả nhất

Dựa vào từng nguyên nhân gây đau lưng mà thầy thuốc sẽ kê toa thuốc phù hợp với bệnh trạng và thể trạng của người bệnh nhằm đạt hiệu quả điều trị tốt nhất.

1. Bài thuốc chữa đau lưng do phong – hàn – thấp

Đặc trưng ở thể bệnh này là cơn đau lưng thường bộc phát đột ngột, sau khi cơ thể bị thấm nước mưa, lạnh và ẩm nhiều. Các yếu tố về nhiệt độ, thời tiết và cử động mạnh càng khiến cơn đau lưng tăng lên gấp nhiều lần.

Pháp trị: Tập trung khu phong, tán hàn,trừ thấp, ôn kinh hoạt lạc.

Bài thuốc:

Chuẩn bị đầy đủ các vị thuốc gồm: độc hoạt, mạn kinh tử, quế chi, khương hoạt, cảo bản, xuyên khung và cam thảo mỗi vị 10g, ma hoàng và đại táo mỗi vị 15g.
Phơi khô hoặc sao vàng các vị thuốc này, sau đó cho vào ấm sắc lấy nước uống mỗi ngày 1 lần. Cho thêm vài lát gừng tươi vào sắc chung để tạo vị thơm ngon, dễ uống hơn.

2. Bài thuốc chữa đau lưng do thấp nhiệt

Người bị đau lưng do thấp nhiệt hoặc phong thấp nhiệt tý thường là dấu hiệu của viêm cột sống. Đặc trưng bởi những cơn đau 2 bên thắt lưng, sờ hoặc ấn vào càng đau hơn, đi lại, cử động khó khăn, sốt, sợ gió, đổ nhiều mồ hôi, nước tiểu vàng, mạch hoạt sác..

Pháp trị: Thanh nhiệt giải độc, khu phong, trừ thấp, hoạt huyết.

Bài thuốc:

Chuẩn bị các vị thuốc sau: bạch thược, tri mẫu, phòng phong, bạch truật và liên kiều mỗi vị 12g, sa sâm, sinh địa và thạch hộc mỗi vị 20g, 16g kim ngân hoa và 6g cam thảo.
Mang tất cả đi sắc ấy nước uống hàng ngày, chia làm 3 lần uống.

3. Bài thuốc chữa đau lưng do khí trệ, huyết ứ

Chứng đau lưng do khí trệ, huyết ứ thường xảy ra ở một bên sống lưng, đau nhức dữ dội khi cử động mạnh hoặc bị co cứng cơ, không di chuyển, không đi lại hay cúi xuống được.

Pháp trị: Hoạt huyết hóa ứ, chỉ thống.

Bài thuốc:

Chuẩn bị các vị thuốc sau: đào nhân, huyền hồ và nhũ hương mỗi loại 10g, ngưu tất và đương quy mỗi vị 12g cùng 8g nhục quế.
Trộn chung với nhau và mang đi sắc lấy nước uống.
Sắc mỗi ngày 1 thang và kiên trì sử dụng hàng ngày để đạt kết quả tốt nhất.

4. Bài thuốc chữa đau lưng do thận âm hư

Người bị đau lưng do thận âm hư thường có mạch trầm nhược, đau lưng, mỏi gối, tê bì chân tay, hay ù tai, hoa mắt, chóng mặt, di tinh, hay hồi hộp, mệt mỏi, suy nhược, ngủ ít, bứt rứt…

Pháp trị: Ôn bổ thận âm.

Bài thuốc:

Chuẩn bị các vị thuốc gồm sơn thù, đơn bì, bạch thược, trạch tả, đương quy và cam thảo mỗi loại 10g, hoài sơn, đại táo, bạch linh và thục địa mỗi loại 15g.
Phơi khô các vị thuốc trên, cho vào ấm sắc lấy nước uống.
Mỗi ngày sắc 1 thang và kiên trì sử dụng đều đặn hàng ngày để đạt kết quả tốt nhất.

5. Bài thuốc chữa đau lưng do thận dương hư

Người bị đau lưng thể này thường gặp các triệu chứng sau: đau lưng, tê bì, mỏi gối, lạnh chân tay, ù tai, tiểu nhiều, tiểu về đêm, di tinh, liệt dương…

Pháp trị: Ôn bổ thận thận dương

Bài thuốc:

Chuẩn bị đầy đủ các vị thuốc gồm kỷ tử, nhân sâm và thù du mỗi loại 8g, nhục quế và cam thảo mỗi loại 4g, 16g hoài sơn, 12g đỗ trọng, 2g phụ tử chế và 32g thục địa.
Sao khô các vị thuốc trên, tán mịn thành bột, riêng thục địa chưng nấu thành cao.
Trộn đều các nguyên liệu trên thành hỗn hợp đặc sệt vừa phải, vo thành viên cho vào hũ thủy tinh bảo quản.
Người bị đau lưng uống 3 lần/ ngày, sáng, trưa và tối, mỗi lần 7g. Kiên trì sử dụng trong vòng 3 – 4 tháng để đạt kết quả cao nhất.

6. Đau lưng do can thận hư kết hợp phong hàn thấp

Hiện tượng này thường xảy ra ở người cao tuổi, có quá trình thoái hóa xương khớp, thoái hóa cột nhanh chóng. Triệu chứng thường gặp là đau nhức mỏi lưng khá giống dạng phong hàn thấp tý nhưng có kèm theo ù tai, tiểu nhiều, nước tiểu trong, mạch trầm tế, ít ngủ… Đây là những triệu chứng đặc trưng của chứng can thận hư.

Pháp trị: Bồi bổ can thận, khu phong, trừ thấp.

Bài thuốc:

Chuẩn bị các vị thuốc gồm: tang ký sinh, ngưu tất, đỗ trọng và đảng sâm mỗi loại 16g, bạch linh, xuyên khung, đương quy, bạch thược, phòng phong, tần giao và độc hoạt mỗi vị 12g, 8g tế tân, 4g quế tâm và 6g chích thảo.
Sắc lấy nước uống mỗi ngày 1 thang.

7. Bài thuốc trị đau lưng do sỏi tiết niệu

Theo Đông y, chứng sỏi tiết niệu hay còn được gọi là thạch lâm. Chứng bệnh này gây đau nhức một bên lưng, đau rất dữ dội, quằn quại khiến người bệnh không thể chịu nổi, vã nhiều mồ hôi, kèm theo căng tức bụng dưới, buồn nôn, nước tiểu vàng, tay chân lạnh…

Pháp trị: Trừ sỏi, chỉ thống và thanh nhiệt thông lâm.

Bài thuốc

Chuẩn bị các vị thuốc gồm: hải kim sa, hoạt thạch, thạch vi, biển xúc, xa tiền thảo, huyền sâm và cù mạch mỗi vị 12g, thiên môn và ngưu tất mỗi vị 9g, sinh cam thảo và mộc thông mỗi vị 4.5g, 15g sinh địa hoàng, 30g kim tiền thảo, 6g kê nội kim cùng 4 quả hồ đào nhân.
Cho các vị thuốc trên vào ấm, sắc cùng 600ml nước. Đun trên lửa vừa khoảng 30 phút cho đến khi nước cạn xuống còn khoảng 400ml, rót ra ly riêng.
Đổ thêm 500ml nước vào sắc lại lần 2 cho đến khi cạn xuống còn 300ml thì tắt bếp.
Trộn chung 2 lần nước này với nhau, chia làm 2 phần uống sáng và tối, nên uống khi còn nóng để đạt hiệu quả tốt nhất.

Các cách chữa đau lưng khác hiệu quả theo Đông y

Trong Y học cổ truyền, các bài thuốc chữa đau lưng được áp dụng phổ biến, đem lại kết quả cao nhờ tác động trực tiếp đến căn nguyên gây bệnh cũng như bồi dưỡng cơ thể. Nhưng để đạt kết quả điều trị toàn diện, nhanh chóng hơn, người bệnh có thể kết hợp với một số cách điều trị khác như:

Châm cứu: Châm cứu chữa đau lưng có khả năng tiêu trừ hàn thấp, bồi dưỡng can thận, kích thích tuần hoàn máu, khí huyết lưu thông trơn tru và hỗ trợ giảm đau lưng hiệu quả.
Xoa bóp, bấm huyệt: Các thủ thuật xoa bóp, bấm huyệt chữa đau lưng đúng cách giúp kích thích tích cực đến các huyệt đạo trên cơ thể, xoa dịu cơn đau, kéo giãn cơ khớp. Đồng thời phục hồi khả năng vận động và tư thế sinh lý, chức năng bình thường của cột sống.
Vật lý trị liệu phục hồi chức năng: Sau các chấn thương nặng còn dư âm đau lưng khó chịu, người bệnh có thể kết hợp các bài luyện tập phục hồi chức năng như một cách điều trị chứng đau lưng hữu hiệu.
Ngâm rượu trị đau lưng: Các loại rượu chữa đau lưng thường sử dụng một số thảo dược, dược liệu tự nhiên như ngải cứu, gừng, chuối hột, hạt mè, tỏi, quế, hành tây… Người bị đau lưng có thể sử dụng những loại rượu này để xoa bóp trực tiếp lên lưng hoặc một số loại còn dùng để uống để mang lại hiệu quả cao hơn.
Các liệu pháp khác: như điện châm, giác hơi, điện nhĩ châm, điện mãng châm… hoặc một số cách phối hợp giữa y học cổ truyền và y học hiện đại như cấy chỉ, thủy châm (tiêm thuốc vào huyệt) hoặc laser châm…

Tùy theo từng trường hợp bệnh cụ thể, chứng trạng và thể trạng của từng bệnh nhân mà người thầy thuốc sẽ chỉ định pháp trị, lên phác đồ cụ thể và gia giảm liều lượng thuốc, tần suất thực hiện để đạt hiệu quả tốt nhất.

HỮU ÍCH: Hướng Dẫn 11 Cách Massage Giảm Đau Lưng Đơn Giãn, Hiệu Quả Nhanh

Lưu ý cần biết khi chữa đau lưng bằng Đông y

Các chuyên gia Y học cổ truyền nhận định, chữa đau lưng theo Đông y được xem là phương pháp chữa bệnh và phòng bệnh hiệu quả nếu được thực hiện đúng cách. Không chỉ dứt điểm cơn đau lưng mà còn đưa người bệnh trở về trạng thái sức khỏe, cột sống sinh lý bình thường (trừ những nguyên nhân bị đau lưng do khối u cần phẫu thuật can thiệp ngoại khoa).

Ngoài ra, để đạt những lợi ích như mong đợi từ cách chữa bệnh này, bạn cần lưu ý một số vấn đề sau:

Bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân như phong, hàn, thấp, giảm thiểu các chấn thương như lao động nặng, quá sức, mang vác đồ sai tư thế gây căng cơ, trượt đốt sống…
Trong sinh hoạt hàng ngày, luôn giữ cho lưng thẳng một cách tự nhiên, không ngồi hoặc đứng quá lâu trong một tư thế.
Tập trung bổ thận vì đây là cách tốt nhất để giữ cho chức năng thận khỏe mạnh, từ đó không gây đau lưng dài lâu. Bởi lưng là phủ của thận, thận là chủ cốt tủy, đóng vai trò rất quan trọng trong phòng ngừa và điều trị đau lưng.
Thực hiện xoa bóp, massage, chườm nóng hoặc thảo dược hàng ngày hoặc mỗi khi dùng sức quá nhiều tại vùng lưng.
Ăn uống khoa học, sinh hoạt điều độ và luyện tập vừa sức, ưu tiên những bộ môn không tác động quá mạnh vào vùng lưng như đi bộ, yoga, thiền, khí công dưỡng sinh…

Các bài thuốc Đông y chữa đau lưng được đánh giá đem lại hiệu quả chữa bệnh rõ rệt và an toàn, lành tính. Tuy nhiên, đòi hỏi người bệnh cần có sự kiên trì áp dụng trong một khoảng thời gian nhất định mới đạt kết quả như mong đợi. Nếu có nhu cầu điều trị đau lưng bằng phương pháp này, hãy tìm đến những cơ sở y học cổ truyền uy tín, có tiếng, thầy thuốc giàu kinh nghiệm để đạt hiệu quả như mong đợi.