Gai Khớp Gối

Gai khớp gối là những phần nhô ra của xương ở đầu gối. Chúng hình thành ở trong khớp gối, nơi các xương tiếp xúc với nhau. Bệnh chủ yếu liên quan đến những tổn thương do viêm xương khớp. Các gai xương hầu như không gây triệu chứng cho đến khi có kích thước lớn hơn.

Bệnh gai khớp gối là thuật ngữ chỉ tình trạng gai xương phát triển trong khớp gối, nơi các xương tiếp xúc với nhau. Đây là những phần nhô ra bất thường và dọc theo những cạnh của xương.

Gai khớp gối phát triển từ những tổn thương ở đầu gối do viêm xương khớp (thoái hóa khớp gối). Bệnh phổ biến ở những lớn trên 60 tuổi nhưng cũng có thể xảy ra ở người trẻ.

Gai xương nhô ra trơn tru và thường không có triệu chứng. Tuy nhiên nhiều trường hợp có thể bị đau, cứng khớp và biến dạng đầu xương khi gai khớp gối có kích thước quá lớn.

Viêm xương khớp ở đầu gối (thoái hóa khớp gối) là nguyên nhân chính của gai khớp gối. Bệnh làm hao mòn và phá vỡ sụn đệm cho các đầu xương. Từ đó dẫn đến sự mất cân bằng.

Lúc này cơ thể cố gắng tạo ra những vật liệu xương khớp để sửa chữa sụn. Vì thế mà gai xương phát triển để bù đắp cho khu vực tổn thương và sửa chữa sự mất mát.

Yếu tố nguy cơ của gai khớp gối:

• Viêm khớp: Những người bị viêm khớp sẽ có nguy cơ phát triển gai xương cao hơn.
• Lão hóa: Quá trình lão hóa theo thời gian khiến các khớp trên cơ thể bị hao mòn một chút. Điều này làm tăng nguy cơ mắc bệnh ngay khi không có thương tích rõ ràng,
• Người cao tuổi: Gai khớp gối phổ biến nhất ở những người trên 60 tuổi.
• Chấn thương: Bệnh gai khớp gối có thể bắt đầu sớm hơn ở những người trẻ bị chấn thương trong khi chơi thể thao hoặc bị tai nạn.
• Vấn đề cầu trúc: Nguy cơ cao hơn ở những người sinh ra có vấn đề về cấu trúc ở đầu gối.
• Lạm dụng đầu gối: Tư thế xấu và lạm dụng đầu gối làm tăng nguy cơ hình thành gai xương ở khu vực này.
• Di truyền: Nhiều khả năng phát triển gai xương ở đầu gối nếu bạn có tiền sử gia đình (ba hoặc/ và mẹ) bị gai xương.

Gai khớp gối thường không có triệu chứng, chỉ được phát hiện thông qua X-quang. Tuy nhiên khi gai xương có kích thước quá lớn, người bệnh có thể gặp một số triệu chứng dưới đây:

• Đau khi vận động hoặc khi duỗi thẳng chân
• Tê bì mất cảm giác ở một vài trường hợp
• Cứng khớp gối

Gai khớp gối được nhìn thấy rõ nét trên hình ảnh X-quang. Vì thế nếu có nghi ngờ thoái hóa khớp gối hoặc gai xương, tia X sẽ được sử dụng để tìm kiếm những thay đổi trong cấu trúc của khớp.

Trong một số trường hợp, MRI hoặc CT cũng có thể được sử dụng:

• Chụp cộng hưởng từ (MRI): MRI cho phép kiểm tra kỹ lưỡng về mô mềm, phân biệt gai xương với những tổn thương khác ở sụn và dây chằng.
• Chụp cắt lớp vi tính (CT): CT cung cấp hình ảnh chi tiết về xương và các mô, giúp xác định chính xác tình trạng.

Ngoài ra bệnh nhân được hỏi về triệu chứng, tiền sử bệnh và thực hiện những kiểm tra y tế để rõ hơn về tình trạng.

Gai khớp gối hình thành khi viêm xương khớp gây ra những tổn thương nghiêm trọng. Tình trạng này có thể dẫn đến nhiều biến chứng khi không được điều trị, cụ thể:

• Hỏng khớp
• Đau khớp gối mãn tính
• Biến dạng khớp
• Giảm khả năng vận động
• Teo cơ đùi do thiếu vận động, lâu ngày dẫn đến mất khả năng giữ thăng bằng
• Xơ xương dưới sụn khiến gai xương phát triển nghiêm trọng hơn.

Điều trị tích cực có thể giúp giảm đau, ngăn thoái hóa và gai xương tiến triển. Đồng thời phòng ngừa các biến chứng.

Những phương pháp điều trị cụ thể cho bệnh gai khớp gối:

1. Thuốc

Những loại thuốc thường được sử dụng:

• Thuốc giảm đau không kê đơn: Gai khớp gối thường chỉ gây đau nhẹ và thỉnh thoảng. Để giảm đau, thuốc giảm đau không kê đơn (như Acetaminophen hoặc Ibuprofen) sẽ được khuyên dùng.
• Tiêm steroid: Corticoid có thể được tiêm vào khớp để giảm đau và viêm tạm thời. Thuốc này có tác dụng chống viêm mạnh và giảm đau cho những trường hợp nặng. Corticoid thường mang đến hiệu quả nhanh, kéo dài vài tháng. Thuốc chỉ được tiêm tối đa 3 lần trong năm vào cùng một khớp.

2. Vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu mang đến nhiều lợi ích cho bệnh nhân bị gai khớp gối. Những bài tập cụ thể giúp giảm đau, giảm cứng khớp, cải thiện phạm vi và tính linh hoạt cho đầu gối tổn thương.

Ngoài ra vận động trị liệu còn giúp tăng cường sức mạnh cho những cơ quanh khớp. Đôi khi chuyên gia vật lý trị liệu có thể hướng dẫn những cách di chuyển và vận động theo cách giảm áp lực lên khớp tổn thương.

3. Phẫu thuật

Phẫu thuật được thực hiện khi gai đầu gối có kích thước lớn gây đau nhiều và không khỏi, hạn chế phạm vi chuyển động hoặc đè lên dây thần kinh.

Gai xương ở đầu gối thường được loại bỏ bằng phẫu thuật nội soi. Khi thực hiện, ống nội sôi và dụng cụ đặc biệt sẽ được đưa vào trong thông qua vết mổ nhỏ.

Sau phẫu thuật gai khớp gối, bệnh nhân được hướng dẫn chăm sóc vết thương và vật lý trị liệu sớm để phục hồi chức năng vận động.

4. Biện pháp chăm sóc tại nhà

Những bước chăm sóc tại nhà có thể giúp giảm đau do gai khớp gối. Bao gồm:

• Nghỉ ngơi: Nghỉ ngơi và hạn chế cử động khớp nếu đau đớn nhiều. Tuy nhiên cần tránh ngồi hoặc nằm lâu một chỗ.
• Giảm cân: Giảm cân ở những người thừa cân béo phì để giảm gánh nặng cho khớp. Cân nặng dư thừa có thể tăng tốc độ thoái hóa khớp gối và phát triển gai xương.
• Duy trì vận động: Vận động nhẹ nhàng hoặc vật lý trị liệu theo chỉ định của bác sĩ để tăng cường các cơ và ổn định khớp. Vận động cũng giúp tăng tính linh hoạt, cải thiện phạm vi cho đầu gối, giảm cứng khớp và giảm đau hiệu quả.
• Thực hiện tư thế đúng: Duy trì tư thế thích hợp khi hoạt động, đứng và ngồi để không làm tăng áp lực cho đầu gối bị thương.
• Không lạm dụng đầu gối: Không mang vác vật nặng, đi bộ nhiều, chạy bộ đường dài, lặp đi lặp lại một chuyển động ở đầu gối, xoắn hoặc vặn khớp quá mức... Bởi những điều này sẽ làm nặng hơn tổn thương và gây đau.

Ngăn ngừa thoái hóa khớp và kiểm soát quá trình hao mòn sụn đệm sẽ giúp giảm nguy cơ phát triển gai khớp gối. Cụ thể:

• Tập thể dục đều đặn mỗi ngày để tăng cường các cơ hỗ trợ, tăng cường sức mạnh và giảm nguy cơ thoái hóa khớp. Nên đi bộ, đạp xe hoặc thực hiện những bài tập tốt cho đầu gối. Tuy nhiên cần vận động với cường độ thích hợp, tránh gắng sức.
• Không lạm dụng khớp gối. Tránh những chuyển động gây bất lợi cho khớp gối.
• Kiểm soát cân nặng. Nên giảm cân khi cần thiết để giảm áp lực lên đầu gối.
• Luôn thực hiện tư thế đúng. Tránh đột ngột thay đổi tư thế, chẳng hạn như đột ngột rẽ ngang khi đang chạy.
• Hạn chế mang vác vật nặng.
• Tránh thuốc lá và rượu bia.
• Thận trọng khi chơi thể thao. Điều trị tốt những chấn thương và bệnh viêm xương khớp nếu có.
• Ngủ đủ giấc và uống nhiều nước để giảm tốc độ thoái hóa khớp gối và hình thành gai xương.
• Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, nhiều chất chống oxy hóa, vitamin A, C, D, E, canxi, magie, axit béo omega-3... Điều này giúp làm chậm quá trình lão hóa và duy trì xương khớp khỏe mạnh.

1. Bệnh gai khớp gối của tôi nghiêm trọng như thế nào?

2. Điều trị gai khớp gối kéo dài trong bao lâu?

3. Phương pháp nào tốt nhất với tình trạng của tôi?

4. Điều gì xảy ra khi không điều trị hoặc trì hoãn điều trị gai đầu gối?

5. Những biện pháp chăm sóc nào giúp ngăn gai xương tiến triển?

6. Bệnh gai khớp gối nên ăn gì, kiêng trì để điều trị?

7. Nên tránh những gì trong quá trình điều trị?

Gai khớp gối thường không gây đau. Tuy nhiên nó có thể phát triển theo thời gian làm ảnh hưởng đến chức năng vận động, gây hỏng khớp và nhiều vấn đề khác. Vì vậy người bệnh nên thăm khám, điều trị sớm để kiểm soát bệnh và cải thiện chức năng vận động.