Hướng dẫn phân biệt viêm họng và viêm phế quản

Là những bệnh lý hô hấp phổ biến nhưng không phải ai cũng biết cách phân biệt viêm họng và viêm phế quản cho chính xác. Do có nhiều triệu chứng tương đồng, hai bệnh này dễ bị nhầm lẫn dẫn đến điều trị sai cách và ảnh hưởng đến quá trình hồi phục. Việc nhận diện đúng bệnh sẽ giúp bạn có hướng xử lý phù hợp và hiệu quả hơn.

Viêm họng và viêm phế quản dễ bị nhầm lẫn

Viêm họng và viêm phế quản là các bệnh đường hô hấp thường gặp khi thời tiết thay đổi thất thường hoặc vào mùa lạnh. Cả hai đều có thể gây khó chịu, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày và xuất hiện ở mọi độ tuổi.

Dù trong nhiều trường hợp bệnh có thể tự khỏi sau vài ngày nhưng việc nhận biết chính xác sẽ giúp tránh những biến chứng không mong muốn và đảm bảo phương pháp điều trị phù hợp.

Viêm họng là gì?

Viêm họng là tình trạng viêm nhiễm xảy ra ở niêm mạc họng, khu vực nối giữa miệng và thanh quản. Bệnh chủ yếu do các loại virus như rhinovirus, adenovirus gây ra, chiếm 70 – 80% các trường hợp. Một số bệnh nhân bị viêm họng do vi khuẩn, đặc biệt là liên cầu khuẩn nhóm A (Streptococcus pyogenes).

Dựa vào mức độ tiến triển, viêm họng được chia thành hai dạng chính. Viêm họng cấp tính khởi phát nhanh và thường kéo dài trong thời gian ngắn. Trong khi đó, viêm họng mạn tính xảy ra do kích ứng liên tục từ các yếu tố như hút thuốc lá, dị ứng hoặc tiếp xúc với không khí ô nhiễm.

Tìm hiểu thêm: Viêm Họng Cấp Ở Người Lớn – Nguyên Nhân, Dấu Hiệu Và Cách Chữa 

Viêm phế quản là gì?

Viêm phế quản là tình trạng viêm ở niêm mạc của các ống phế quản – hệ thống ống dẫn khí từ khí quản xuống phổi. Bệnh thường bắt đầu từ nhiễm virus đường hô hấp trên (như cảm lạnh) hoặc do vi khuẩn Mycoplasma pneumoniae gây ra.

Viêm phế quản được chia thành hai loại: Cấp tính (thường kéo dài dưới 3 tuần) và mạn tính (liên quan đến bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính – COPD).

Tại sao viêm họng dễ bị nhầm lẫn với viêm phế quản?

Cả viêm họng và viêm phế quản đều có các triệu chứng tương đồng như ho, đau rát cổ họng hoặc khó chịu ở vùng ngực. Sự trùng lặp này khiến nhiều người không phân biệt được bản thân mắc bệnh gì, từ đó dẫn đến việc tự điều trị sai lầm như dùng kháng sinh không cần thiết hoặc bỏ qua các dấu hiệu nghiêm trọng.

Vì vậy, phân biệt rõ viêm họng và viêm phế quản sẽ giúp bạn đưa ra quyết định đúng đắn khi chăm sóc sức khỏe.

Cách phân biệt viêm họng và viêm phế quản

Việc phân biệt viêm họng và viêm phế quản không chỉ dựa vào cảm giác mà còn cần xem xét các yếu tố như vị trí ảnh hưởng, nguyên nhân, triệu chứng và diễn biến bệnh. Dưới đây là những điểm giống và khác nhau cụ thể để bạn có cái nhìn đúng đắn về 2 căn bệnh này:

Viêm họng và viêm phế quản có giống nhau không?

Viêm họng và viêm phế quản ảnh hưởng đến những bộ phận khác nhau trong hệ hô hấp nhưng chúng vẫn có một số điểm giống nhau, đặc biệt là về nguyên nhân, triệu chứng ban đầu và thời điểm dễ mắc bệnh. Dưới đây là những điểm tương đồng giữa hai bệnh này:

• Nguyên nhân: Cả hai bệnh thường khởi phát do virus gây nhiễm trùng đường hô hấp trên, chẳng hạn như virus cúm hoặc virus hợp bào hô hấp (RSV). Một số trường hợp hiếm hơn có thể do vi khuẩn.
• Triệu chứng ban đầu: Ho khan, đau họng nhẹ hoặc cảm giác khó chịu ở vùng cổ họng/ngực là những dấu hiệu chung, có thể gặp ở cả người mắc bệnh viêm họng lẫn viêm phế quản.
• Thời điểm dễ mắc bệnh: Tình trạng sưng viêm ở họng hay viêm phế quản thường xảy ra vào mùa đông, khi hệ miễn dịch suy yếu hoặc tiếp xúc với không khí lạnh, ô nhiễm.

Sự khác nhau giữa viêm họng và viêm phế quản

Dù có nhiều điểm giống nhau, viêm họng và viêm phế quản vẫn có những khác biệt rõ ràng. Dưới đây là những yếu tố giúp phân biệt hai bệnh này:

– Vị trí ảnh hưởng

• Viêm họng: Chỉ tập trung ở vùng họng, có thể bị viêm amidan kèm theo. Bạn sẽ cảm nhận rõ sự đau rát khi nuốt hoặc nói.
• Viêm phế quản: Ảnh hưởng sâu hơn, ở các ống phế quản trong phổi. Cảm giác khó chịu thường lan xuống ngực, đôi khi kèm theo tiếng thở khò khè.

– Nguyên nhân

• Viêm họng: Ngoài virus và vi khuẩn, bệnh còn có thể do yếu tố môi trường như khói bụi, hóa chất, hoặc hét to kéo dài. Viêm họng mạn tính đôi khi liên quan đến trào ngược dạ dày thực quản (GERD).
• Viêm phế quản: Chủ yếu do virus từ cảm lạnh lan xuống phế quản. Ở người hút thuốc hoặc tiếp xúc lâu dài với khói bụi, viêm phế quản mạn tính dễ phát triển hơn.

– Triệu chứng đặc trưng

• Viêm họng: Người bệnh bị đau rát họng nhiều, đặc biệt khi nuốt nước bọt hoặc thức ăn. Có thể kèm sốt nhẹ, sưng amidan hoặc nổi hạch ở cổ, ho khan hoặc ho nhẹ, ít đờm.
• Viêm phế quản: Ho kéo dài, ban đầu ho khan sau chuyển thành ho có đờm (đờm trắng, vàng hoặc xanh). Người bệnh có cảm giác nặng ngực, khó thở nhẹ hoặc tiếng khò khè khi thở, sốt (nếu do nhiễm trùng nặng) và mệt mỏi toàn thân.

– Diễn biến bệnh:

• Viêm họng: Thường kéo dài 3-7 ngày nếu do virus và có thể tự khỏi mà không cần can thiệp y tế. Viêm họng do liên cầu khuẩn thường kéo dài hơn và cần điều trị bằng kháng sinh.
• Viêm phế quản: Viêm phế quản cấp tính kéo dài 1-3 tuần. Cơn ho có thể dai dẳng sau khi các triệu chứng khác đã hết. Viêm phế quản mạn tính là tình trạng tái phát, kéo dài hàng tháng hoặc nhiều năm. Đây chính là một trong những đặc điểm giúp bạn phân biệt viêm họng và viêm phế quản.

– Cách điều trị:

• Viêm họng: Phương pháp điều trị chủ yếu tập trung vào giảm triệu chứng. Người bệnh nên súc miệng bằng nước muối ấm, uống trà mật ong để làm dịu cổ họng và sử dụng thuốc giảm đau như Paracetamol khi cần thiết. Nếu viêm họng do vi khuẩn, bác sĩ có thể kê đơn kháng sinh nhưng không nên tự ý sử dụng để tránh kháng thuốc.
• Viêm phế quản: Cần làm ẩm đường thở (uống nhiều nước, xông hơi), dùng thuốc long đờm hoặc giãn phế quản nếu có chỉ định từ bác sĩ. Kháng sinh hiếm khi cần thiết trừ khi có nhiễm khuẩn thứ phát.

Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Nếu bạn không chắc chắn mình bị viêm họng hay viêm phế quản hoặc gặp các dấu hiệu nghiêm trọng như sốt cao trên 38,5°C kéo dài, khó thở nặng, ho ra máu, hãy đến cơ sở y tế ngay. Điều này giúp loại trừ các bệnh lý nghiêm trọng hơn như viêm phổi hoặc lao phổi.

>> Tìm hiểu thêm: Viêm họng ở trẻ em: Dấu hiệu, nguyên nhân và cách chữa an toàn

Cách phòng ngừa viêm họng và viêm phế quản

Về cơ bản, viêm họng và viêm phế quản đều xảy ra ở đường hô hấp nên cách phòng ngừa hai bệnh này lại có nhiều điểm tương đồng. Thực hiện các biện pháp dưới đây sẽ giúp bạn bảo vệ sức khỏe đường thở:

– Giữ vệ sinh cá nhân và môi trường sống:

• Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, đặc biệt sau khi ra ngoài hoặc tiếp xúc với người bệnh.
• Tránh chạm tay vào mắt, mũi, miệng – những “cửa ngõ” dễ bị virus xâm nhập.
• Lau chùi bề mặt tiếp xúc thường xuyên như tay nắm cửa, điện thoại để loại bỏ mầm bệnh.

– Tăng cường sức đề kháng

• Bổ sung thực phẩm giàu vitamin C (cam, chanh, kiwi) và kẽm (hạt bí, hải sản) để hỗ trợ hệ miễn dịch.
• Uống đủ nước (2-2,5 lít/ngày) giúp làm ẩm niêm mạc họng và phế quản, giảm nguy cơ kích ứng.
• Tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, yoga để cải thiện tuần hoàn và sức khỏe hô hấp.

– Bảo vệ đường hô hấp

• Đeo khẩu trang khi ra ngoài, đặc biệt ở nơi đông người hoặc khu vực ô nhiễm.
• Tránh hút thuốc lá (chủ động và thụ động) vì khói thuốc là nguyên nhân hàng đầu gây kích ứng họng và phế quản.
• Giữ ấm cổ và ngực trong mùa lạnh, tránh thay đổi nhiệt độ đột ngột.

– Hạn chế tiếp xúc với tác nhân gây bệnh

• Tránh tiếp xúc gần với người đang ho, hắt hơi hoặc có dấu hiệu nhiễm trùng hô hấp.
• Nếu bị dị ứng (phấn hoa, lông thú), cần kiểm soát môi trường sống để giảm nguy cơ viêm họng hoặc viêm phế quản do kích ứng.

– Thăm khám định kỳ

• Với những người có tiền sử bệnh hô hấp mạn tính (hen suyễn, COPD), việc kiểm tra sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường ở họng, phế quản.
• Tiêm phòng cúm hàng năm cũng là cách hiệu quả để giảm nguy cơ nhiễm virus gây viêm họng và viêm phế quản.

Việc phân biệt viêm họng và viêm phế quản không khó nếu bạn chú ý đến triệu chứng của hai bệnh. Ngay khi có dấu hiệu nghi ngờ, bạn nên đến bệnh viện thăm khám để chẩn đoán chính xác bệnh và có hướng điều trị đúng đắn.

Có thể bạn quan tâm

• Viêm Họng Kéo Dài Là Gì? Nguyên Nhân Và Điều Trị TẬN GỐC
• Viêm họng hạt mãn tính: Nguyên nhân gây bệnh và hướng điều trị hiệu quả
• Viêm Họng Có Đờm Là Gì? Truy Tìm Nguyên Nhân Để Điều Trị TẬN GỐC