Viêm xoang nặng: Nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị cho hiệu quả

Không ít bệnh nhân bị viêm xoang nặng do không được điều trị tốt khiến viêm nhiễm tiến triển. Tình trạng này rất dễ dẫn đến viêm xoang mãn tính và nhiều biến chứng khác.

Tổng quan về bệnh viêm xoang nặng

Viêm xoang nặng là tình trạng viêm nhiễm tại một hoặc nhiều xoang mũi. Bệnh gây ra các triệu chứng như đau đầu, chảy nước mũi, ù tai, và cảm giác đau nặng nề ở mặt, đặc biệt là xung quanh mũi, má và trán.

Đối với nhiều người, viêm xoang không chỉ gây ra sự khó chịu mà còn ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hàng ngày, khiến việc hít thở qua mũi trở nên khó khăn, giảm khả năng ngửi và ảnh hưởng đến giấc ngủ.

Viêm xoang nặng có thể phát triển từ viêm xoang cấp tính, thường sau một cơn cảm lạnh, hoặc có thể là dạng mãn tính, kéo dài và tái phát nhiều lần. Các nguyên nhân phổ biến bao gồm nhiễm khuẩn, dị ứng, polyp mũi, và các yếu tố môi trường như ô nhiễm không khí.

Điều trị thường bao gồm việc sử dụng kháng sinh, corticosteroids để giảm viêm. Trong một số trường hợp, phẫu thuật có thể được khuyến nghị để khôi phục dòng chảy tự nhiên của chất nhầy và cải thiện thông khí của xoang.

Biểu hiện của viêm xoang nặng

Đặc điểm chung của bệnh là các triệu chứng sẽ diễn ra dài ngày, tái đi tái lại khi gặp những điều kiện thuận lợi và thường không thể tự hết nếu không điều trị. Một số biểu hiện thường gặp nhất của viêm xoang nặng gồm:

• Ngạt mũi, khó thở bằng mũi
• Mất khả năng ngửi
• Đau nhức. Đau có thể xảy ra ở vùng hàm trên, vùng mắt, trán,… lan ra đỉnh đầu hoặc chẩm. Có nhiều trường hợp đau kín đáo, người bệnh phải ấn vào vùng xoang thì mới thấy biểu hiện này. Đây cũng là triệu chứng cho thấy có nhiều xoang đang bị viêm cùng 1 lúc.
• Phù nề, sưng đỏ tại vị trí tương ứng của các xoang hay trên cánh mũi. Khi sử dụng các phương pháp nội soi sẽ thấy rất rõ sự phù nề ở bên trong cuốn, thành và xoang mũi.
• Chảy dịch màu vàng, xanh, trắng, trong, lỏng hay nhầy
• Chảy dịch mũi sau dẫn đến ho và viêm họng, đặc biệt là vào ban đêm
• Đau bụng. Trẻ em bị viêm xoang nặng là đối tượng rất hay nuốt dịch, đờm, điều này có thể vô tình gây nên nhiễm khuẩn đường tiêu hóa gây đau bụng. 
• Mất ngủ
• Sốt.

Ngoài ra còn có các triệu chứng ít xảy đến hơn như: Buồn nôn, nôn, chóng mặt, đau tức ngực,…

Những bệnh nhân bị viêm xoang nặng thường có nhiều biểu hiện cùng 1 lúc chứ không xuất hiện các triệu chứng đơn lẻ. Dù với bất cứ triệu chứng nào đi nữa thì nó cũng ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống của người bệnh.

Nguyên nhân gây viêm xoang nặng do đâu?

Bệnh viêm xoang nặng có thể do một loạt các yếu tố, từ việc quản lý bệnh không đúng cách đến các điều kiện y tế phức tạp hơn. Dưới đây là một số nguyên nhân và cơ chế cụ thể khiến tình trạng viêm xoang trở nên tồi tệ hơn:

• Dùng kháng sinh không đúng cách hoặc không đầy đủ: Việc sử dụng kháng sinh không đúng cách hoặc không hoàn thành liệu trình có thể dẫn đến vi khuẩn kháng thuốc. Điều này khiến cho tình trạng nhiễm khuẩn trở nên tồi tệ hơn và khó điều trị hơn.
• Nhiễm trùng kéo dài hoặc tái phát: Viêm xoang thường bắt đầu do một nhiễm trùng, nhưng nếu nhiễm trùng không được điều trị triệt để, hoặc nếu có các nhiễm trùng tái phát, tình trạng viêm có thể trở nên mãn tính và nặng hơn.
• Tắc nghẽn xoang kéo dài: Polyp mũi, dị dạng cấu trúc mũi, hoặc sưng niêm mạc do dị ứng có thể gây ra tắc nghẽn kéo dài ở các lối thoát của xoang, ngăn chất nhầy thoát ra và tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.
• Phản ứng dị ứng: Phản ứng dị ứng (như viêm mũi dị ứng) có thể làm tăng sản xuất chất nhầy, làm tắc nghẽn các xoang và gây viêm nặng hơn.
• Ô nhiễm môi trường và yếu tố lối sống: Hút thuốc, ô nhiễm không khí, và tiếp xúc với chất gây ô nhiễm có thể kích thích niêm mạc mũi và làm trầm trọng thêm tình trạng viêm xoang.
• Yếu tố miễn dịch: Ở những người có hệ miễn dịch yếu hoặc rối loạn miễn dịch, khả năng chống lại nhiễm khuẩn và viêm nhiễm bị giảm. Điều này dẫn đến việc viêm xoang dễ trở nên nặng hơn và khó kiểm soát.
• Sử dụng lâu dài các sản phẩm làm se mũi: Việc sử dụng quá mức hoặc lâu dài các loại thuốc xịt mũi làm se có thể gây “hiệu ứng rebound”, làm tăng viêm và sưng niêm mạc mũi.

Khi viêm xoang trở nên nặng hơn, việc điều trị sẽ trở nên phức tạp hơn và đôi khi cần đến các biện pháp can thiệp như phẫu thuật để phục hồi chức năng thông thoáng của các xoang. Điều quan trọng là phải điều trị viêm xoang dựa trên nguyên nhân cụ thể và tuân thủ chặt chẽ phác đồ điều trị của bác sĩ.

Bệnh viêm xoang nặng có lây không?

Bản thân bệnh viêm xoang không lây truyền từ người này sang người khác. Viêm xoang là tình trạng viêm nhiễm các xoang quanh mũi, thường do vi khuẩn, virus, nấm, hoặc phản ứng dị ứng gây ra, và không phải là bệnh truyền nhiễm.

Tuy nhiên, một số nguyên nhân gây viêm xoang, như nhiễm virus từ cảm lạnh hoặc cúm, có thể lây truyền giữa các cá nhân thông qua giọt bắn khi ho hoặc hắt hơi.

Một người có thể bị nhiễm virus từ người khác và sau đó phát triển viêm xoang do sự nhiễm trùng này, nhưng không phải tất cả mọi người tiếp xúc với virus sẽ phát triển viêm xoang.

Các yếu tố như cấu trúc mũi của cá nhân, hệ miễn dịch và tiền sử dị ứng có thể ảnh hưởng đến khả năng phát triển viêm xoang sau khi tiếp xúc với một nguyên nhân gây bệnh.

Biến chứng của viêm xoang nặng

Viêm xoang nặng nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, bao gồm:

• Nhiễm trùng lan rộng: Nhiễm trùng từ xoang có thể lan đến các khu vực lân cận như mắt, da và xương, tạo điều kiện cho phát triển các tình trạng như viêm mí mắt, viêm da, hoặc viêm xương.
• Viêm màng não: Tình trạng này cần được điều trị khẩn cấp vì có thể đe dọa đến tính mạng.
• Thoái hóa thị lực hoặc mù: Nếu nhiễm trùng lan đến vùng quanh mắt, có thể gây viêm và áp lực lên dây thần kinh thị giác, dẫn đến giảm thị lực hoặc thậm chí là mù.
• Polyp mũi: Viêm xoang kéo dài có thể gây ra sự hình thành của polyp mũi, làm cho việc hô hấp qua mũi trở nên khó khăn hơn và tăng nguy cơ phát triển các đợt viêm xoang cấp tính.
• Nhiễm trùng hốc mắt (viêm hốc mắt): Viêm xoang, đặc biệt là viêm xoang sàng, có thể gây nhiễm trùng hốc mắt, dẫn đến đau mắt, sưng và đỏ, thậm chí là giảm khả năng di chuyển mắt.
• Rối loạn khứu giác: Viêm xoang kéo dài có thể ảnh hưởng đến khả năng ngửi, dẫn đến mất khứu giác hoặc rối loạn khứu giác.
• Bệnh hô hấp mãn tính: Viêm xoang nặng có thể gây ra hoặc làm trầm trọng thêm các tình trạng hô hấp mãn tính như hen suyễn.

Điều trị viêm xoang nặng sao cho tốt?

Tùy thuộc vào nguyên nhân cụ thể và mức độ nghiêm trọng của tình trạng, có một loạt các phương pháp điều trị từ thuốc đến phẫu thuật có thể được áp dụng để giảm bớt các triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

Điều trị bằng thuốc

Dùng thuốc trị viêm xoang là phương pháp điều trị chính. Những loại thuốc có thể được kê đơn gồm:

• Kháng sinh: Đối với viêm xoang do nhiễm khuẩn, bác sĩ có thể kê đơn kháng sinh. Việc lựa chọn loại kháng sinh và thời gian điều trị phụ thuộc vào loại khuẩn gây bệnh và mức độ nghiêm trọng của tình trạng viêm xoang.
• Corticosteroids: Thuốc steroid có thể được sử dụng để giảm viêm trong các xoang. Corticosteroids có thể được kê dưới dạng xịt mũi, thuốc uống hoặc thậm chí là tiêm, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của viêm xoang.
• Thuốc chống dị ứng: Đối với viêm xoang do dị ứng, các loại thuốc chống histamine và thuốc ức chế leukotriene có thể được sử dụng để giảm triệu chứng.
• Xịt mũi giảm sưng: Các sản phẩm xịt mũi có chứa oxymetazoline hoặc phenylephrine có thể giúp giảm tắc nghẽn mũi tạm thời. Tuy nhiên các thuốc này không nên sử dụng quá 3-5 ngày để tránh “hiệu ứng rebound”.

Phương pháp điều trị không dùng thuốc

Điều trị viêm xoang nặng không dùng thuốc thường bao gồm các biện pháp tự nhiên và thay đổi lối sống nhằm giảm triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống. Dưới đây là một số phương pháp phổ biến:

• Rửa mũi bằng dung dịch nước muối

Sử dụng dung dịch nước muối sinh lý để rửa mũi hàng ngày giúp loại bỏ chất nhầy, giảm tắc nghẽn và viêm nhiễm trong xoang. Có thể sử dụng bình xịt mũi hoặc bộ dụng cụ rửa xoang như bình Neti để thực hiện việc này một cách an toàn và hiệu quả.

• Tránh hút thuốc

Duy trì lối sống lành mạnh, tránh hút thuốc và tiếp xúc với ô nhiễm không khí để không làm nặng hơn tình trạng bệnh.

• Dùng máy tạo độ ẩm

Giữ cho không khí trong nhà có độ ẩm phù hợp (khoảng 40-60%) để giảm triệu chứng kích ứng mũi và xoang do không khí khô. Điều này giúp niêm mạc mũi không bị khô và giảm viêm.

• Áp dụng biện pháp nhiệt

Sử dụng chườm ấm trên khuôn mặt, đặc biệt là ở vùng mũi, má và trán, có thể giúp giảm đau và áp lực do viêm xoang gây ra. Áp dụng nhiệt đều đặn hàng ngày, đặc biệt trước khi đi ngủ để giảm triệu chứng.

• Tránh các tác nhân gây kích ứng

Nhận biết và tránh tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng như phấn hoa, bụi nhà, lông thú nuôi, có thể giúp giảm viêm xoang do dị ứng. Người bệnh có thể sử dụng máy lọc không khí và giữ cho nhà cửa sạch sẽ để giảm tiếp xúc với các chất gây dị ứng.

• Tăng cường sức khỏe tổng thể

Duy trì chế độ ăn uống cân đối, giàu vitamin và khoáng chất, đặc biệt là vitamin C, D và omega-3, có thể giúp tăng cường hệ miễn dịch và giảm viêm. Tập thể dục đều đặn cũng giúp cải thiện sức khỏe tổng thể và hỗ trợ hệ miễn dịch.

• Thực hành các bài tập hô hấp

Thường xuyên thực hiện các bài tập hô hấp như yoga hoặc thiền có thể giúp cải thiện lưu thông không khí qua mũi và giảm triệu chứng của viêm xoang.

• Giảm stress

Stress có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng viêm xoang. Thực hành các phương pháp giảm stress như thiền, yoga, hoặc liệu pháp hành vi nhận thức có thể giúp giảm viêm.

Phẫu Thuật

Trong trường hợp viêm xoang mãn tính nặng không đáp ứng với điều trị nội khoa, phẫu thuật có thể được cân nhắc:

• Phẫu thuật nội soi xoang: Sử dụng thiết bị nội soi qua đường mũi để loại bỏ polyp, sửa chữa cấu trúc bên trong mũi và xoang, mở rộng lối thoát cho xoang giúp cải thiện thoát dịch và giảm tắc nghẽn.
• Phẫu thuật chỉnh hình vách ngăn mũi: Nếu vách ngăn mũi cong vẹo là nguyên nhân gây viêm xoang, phẫu thuật có thể được tiến hành để chỉnh sửa và cải thiện thông thoáng mũi.

Việc lựa chọn phương pháp điều trị cần phải dựa trên đánh giá cẩn thận từ phía bác sĩ, dựa trên nguyên nhân cụ thể, mức độ nghiêm trọng và tình trạng sức khỏe tổng thể của bệnh nhân.

Điều trị viêm xoang nặng bằng thuốc Đông y

Theo Đông y, viêm xoang nặng được chia làm nhiều thể bệnh, mỗi thể tương ứng với một pháp, phương điều trị khác nhau. 

Thể tỳ khí hư

• Triệu chứng: Ngạt mũi, hơi thở ngắn, rối loạn tiêu hóa, sắc mặt trắng, rêu lưỡi mỏng, chất lưỡi nhạt, mạch hư nhược, vô lực,…
• Pháp điều trị: Bổ khí, kiện tỳ, thông kinh lạc.
• Phương thuốc: Đảng sâm 10g, Hoàng kỳ 10g, Đương quy 8g, Bạch truật 8g, Trần bì 8g, Cam thảo 8g, Tân di 10g, Ké đầu ngựa 10g.
• Cách dùng: Sắc ngày uống 1 thang thuốc, chia làm 2 – 3 lần, đổ 3 bát nước lấy 1 bát thuốc.

Thể đàm uất hóa hỏa

• Triệu chứng: Đau đầu, xoang, ngạt mũi, có thể có sốt cao, ngực sườn đau tức, ho khạc đờm vàng, khó ngủ, sắc mặt đỏ, rêu lưỡi vàng, mạch hoạt sác,…
• Pháp điều trị: Thanh nhiệt, giải uất, hóa đàm.
• Phương thuốc: Nam tinh 10g, Trúc nhự 10g, Chỉ thực 8g, Mạch môn 6g, Hạnh nhân 6g, Cam thảo 5g, Hạ khô thảo 8g, Tân di 8g, Ké đầu ngựa 8g.
• Cách dùng: Sắc 3 bát nước lấy 1 bát, chia ngày uống 2 lần.

Thể phong hàn

• Triệu chứng: Đau đầu, vùng xoang, ngạt mũi, sốt rét run, ho đờm trắng, đau nhức thân mình, sắc mặt trắng nhợt, rêu lưỡi trắng dày, mạch trì,..
• Pháp điều trị: Khu phong, tán hàn, thông kinh hoạt lạc.
• Phương thuốc: Ma hoàng 10g, quế chi 8g, sinh khương 8g, phòng phong 8g, tế tân 5g, tân di 8g, ké đầu ngựa 8g.
• Cách dùng: Sắc ngày 1 thang, chia làm 2 – 3 lần uống, có thể uống trước hoặc sau ăn. 

XEM THÊM: Cách Chữa Viêm Xoang Trán Bằng Đông Y Hiệu Quả, An Toàn

Mẹo dân gian tại nhà

chúng ta hoàn toàn có thể hỗ trợ điều trị viêm xoang nặng và giảm triệu chứng bằng những phương pháp vô cùng đơn giản từ thảo dược lành tính:

Trị viêm xoang nặng bằng tỏi 

• Chuẩn bị: 1 nhánh tỏi, 50ml nước ấm và 1 thìa muối trắng.
• Cách làm: Bóc và đập dập nhánh tỏi, đem hòa với muối và nước. Bệnh nhân khuấy đều từ 3 – 5 phút cho dung dịch tan ra. Sau đó lấy 1 ống xi lanh, hút nước và nhỏ vào mũi.
• Công dụng: Thành phần hoạt tính trong tỏi có tính chất kháng khuẩn cao kết hợp với nước muối sẽ giúp cho các hốc xoang sạch sẽ hơn.

Dùng cây tầm ma

• Chuẩn bị: 1 nắm lá tầm ma khô, 200ml nước sôi và 1 thìa mật ong.
• Cách làm: Rửa sạch lá tầm ma sau đó đổ nước sôi vào hãm nước. Đợi khoảng 5 – 10 phút rồi thêm mật ong vào khuấy đều. Người bệnh dùng để uống như hãm nước chè hàng ngày
• Công dụng: Tầm ma là một loại thảo dược có tính kháng viêm tốt, các chất hóa học trong lá có tác dụng chẹn Histamin 1 (H1). Chính vì thế, tầm ma dùng để điều trị bệnh viêm xoang nặng rất hiệu quả.

Dùng cây ngũ sắc

• Chuẩn bị: Toàn cây ngũ sắc, 1 thìa muối.
• Cách làm: Dùng toàn cây ngũ sắc đem rửa sạch sau đó phơi khô dưới ánh nắng mặt trời. Hàng ngày, lấy 1 ít đem hãm như nước chè và bỏ thêm thìa muối vào. Dùng uống thay nước hoặc rửa mũi.
• Công dụng: Cây ngũ sắc hay còn gọi là cây cứt lợn, có tác dụng cực kì hiệu quả trong việc làm sạch mũi, kháng khuẩn, giúp đường thở được thông suốt.

Viêm xoang cấp không được điều trị có thể tiến triển thành viêm xoang nặng và gây ra nhiều biến chứng. Do đó, người bệnh cần điều trị ngay khi phát hiện bệnh để tránh phát triển rủi ro.

THAM KHẢO THÊM:

• 7 Cách Trị Viêm Xoang Sàng Sau Tại Nhà Đơn Giản Mà Hiệu Quả
• Viêm Xoang Kiêng Ăn Gì Và Nên Ăn Gì Để Mau Khỏi?