Thoát Vị Đĩa Đệm Cổ C4 C5: Nguyên Nhân Và Cách Điều Trị

Thoát vị đĩa đệm cổ C4 C5 là bệnh lý thường gặp, có thể gây đau nhức ở cổ kèm theo cảm giác tê hoặc ngứa ran, yếu cơ duỗi cổ tay và cơ bắp tay của cánh tay. Điều này làm ảnh hưởng đến chức năng vận động và sự linh hoạt, tăng nguy cơ liệt.

Thoát vị đĩa đệm cổ C4 C5 là gì?

Thoát vị đĩa đệm cổ C4 C5 là tình trạng thoát vị đĩa đệm ở đốt sống cổ thứ 4 và thứ 5, ký hiệu C4-C5. Bệnh xảy ra khi bao xơ của đĩa đệm bị tổn thương (rách hoặc vỡ) khiến phần nhân nhầy bên trong thoát ra ngoài.

Tùy thuộc vào tình trạng, khối thoát vị có thể chỉ tăng áp lực hoặc chèn ép vào dây thần kinh và tủy sống. Do đó những người bị thoát vị đĩa đệm cổ C4 C5 có thể bị đau từ nhẹ đến rất nặng, cơn đau thường dai dẳng kéo dài.

Đốt sống C4 C5 chịu trách nhiệm về những chuyển động của cổ. Chính vì vậy, thoát vị đốt sống cổ còn khiến người bệnh có cảm cứng cổ, khó vận động. Bệnh thường liên quan đến một chấn thương, thoái hóa cột sống và tư thế sai…

Có thể bạn quan tâm: Thoát vị đĩa đệm đốt sống cổ C3 C4 và phương pháp điều trị

Dấu hiệu nhận biết thoát vị đĩa đệm cổ C4 C5

Trong khi những đốt sống từ C1 đến C2 chịu trách nhiệm cho những chuyển động của đầu (gập và xoay), các đốt sống từ C3 đến C7 cung cấp những chuyển động cho cổ (bao gồm xoay và uốn cong).

Mặt khác, xương C4 và C5 đặc biệt quan trọng vì những đốt sống này chịu phần lớn trọng lượng của đầu. Vì vậy mà người bệnh sẽ có những biểu hiện sau:

• Khó khăn khi chuyển động uốn cong và xoay cổ, thường xuyên có cảm giác căng cứng và kém linh hoạt
• Đau
  • Đau cổ, đầu, vai và cánh tay hoặc đau cổ và phía sau đầu
  • Cơn đau thường xuất hiện ngay sau chấn thương
  • Đau có thể trung bình hoặc rất nặng, thường kéo dài nhiều ngày và khó kiểm soát
  • Mức độ đau tăng dần theo thời gian
  • Đau có xu hướng lan rộng
  • Đau nhiều làm thay đổi những thói quen hàng ngày
  • Bất kỳ chuyển động nào của cổ và cánh tay đều làm tăng mức độ nghiêm trọng của cơn đau
• Tê, ngứa ran hoặc/ và mất cảm giác bình thường của một hoặc nhiều ngón tay, bàn tay, cẳng tay. Thường gặp hơn ở những người bị thoát vị đĩa đệm cổ C5 C6
• Yếu một hoặc cả hai bên vai, cổ tay và khuỷu tay
• Hạn chế chuyển động ở những khớp liên quan
• Một số trường hợp cảm thấy khó thở do các nhánh của dây thần kinh C4-C5 trong thần kinh cơ hoành bị viêm hoặc bị ảnh hưởng từ tình trạng thoát vị
• Đau và yếu ở vai và cơ delta

Nếu khối thoát vị đè lên tủy sống, những triệu chứng nghiêm trọng hơn sẽ xuất hiện, bao gồm:

• Đi loạng choạng hoặc lúng túng
• Mất thăng bằng và khả năng phối hợp
• Giảm khả năng sử dụng bàn tay và cánh tay
• Ngứa ran, có cảm giác như điện giật dọc cơ thể và xuống chân

Nguyên nhân gây thoát vị đĩa đệm cổ C4 C5

Thoát vị đĩa đệm cổ C4 C5 thường là kết quả của những tình trạng dưới đây:

• Thoái hóa

Đĩa đệm cổ C4-C5 giúp những chuyển động xoay và gập cổ trở nên trơn tru hơn. Đồng thời bảo vệ đốt sống cổ C4 C5 khỏi những chấn thương. Tuy nhiên quá trình lão hóa theo thời gian làm giảm tính đàn hồi của dây chằng sụn và bao xơ, phát triển những hao mòn tự nhiên ở đĩa đệm.

Sự hao mòn và giảm đàn hồi của bao xơ không chỉ khiến cột sống của bạn kém linh hoạt mà còn dễ nứt/ vỡ (ngay cả khi có những tác động nhỏ nhất). Chính vì vậy mà thoát vị đĩa đệm cổ C4 C5 phổ biến hơn khi bạn già đi.

• Chuyển động và căng thẳng đột ngột

Những chuyển động và căng thẳng đột ngột như xoay hoặc vặn cổ quá nhanh, nhấc một vật nặng, chuyển động đột ngột ở vùng cổ… cũng có thể khiến các đĩa đệm bị hỏng và gây ra tình trạng thoát vị.

• Chấn thương

Chấn thương là nguyên nhân chủ yếu khiến một người bị thoát vị đĩa đệm cổ C4 C5. Va đập trong tai nạn ô tô, ngã từ trên cao hoặc một cú đánh trực tiếp vào cổ có thể khiến địa đệm trượt khỏi cột sống và bao xơ bị rách. Những trường hợp này sẽ cảm thấy đau đớn ngay khi chấn thương xảy ra.

• Di truyền học

Mặc dù ít gặp nhưng thoát vị đĩa đệm cổ có thể liên quan đến yếu tố di truyền trong gia đình.

• Rối loạn mô liên kết

Các nghiên cứu cho thấy những người bị rối loạn mô liên kết hoặc phát triển những bất thường về cột sống sẽ có nguy cơ thoát vị đĩa đệm cổ cao hơn.

Đối tượng nguy cơ

Thoát vị đĩa đệm cổ C4 C5 xảy ra ở mọi đối tượng. Tuy nhiên những trường hợp dưới đây sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn:

• Người từ 30 – 50 tuổi
• Phụ nữ
• Vận động viên chơi những môn thể thao có cường độ mạnh
• Những người có công việc nặng nhọc như bốc vác
• Những người thiếu vận động và thường xuyên duy trì cổ ở một tư thế, cụ thể như nhân viên văn phòng
• Hút nhiều thuốc lá.

Thoát vị đĩa đệm cổ C4 C5 có nguy hiểm không?

Tất cả những trường hợp thoát vị đĩa đệm cổ đều nguy hiểm, bao gồm cả thoát vị C4 C5. Về quá trình phát triển, bệnh và các triệu chứng hầu như không giảm khi không được điều trị. Mặt khác những triệu chứng còn có xu hướng nghiêm trọng hơn theo thời gian và thoát vị nặng nề hơn khi vận động không đúng cách.

Về tổn thương và biến chứng, sự phát triển của bệnh và các tổn thương (bao gồm tổn thương thần kinh và tủy) đều có khả năng gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng. Trong đó có thể kể đến:

• Yếu cơ và chi
• Teo cơ
• Giảm hoặc mất dần khả năng vận động cổ và chi trên
• Hạn chế khả năng vận động và mất tầm vận động
• Hẹp ống sống
• Tổn thương dây thần kinh vĩnh viễn
• Chèn ép đám rối thần kinh cánh tay
• Tăng nguy cơ liệt vĩnh viễn nếu tủy sống cổ bị chèn ép
• Hội chứng rối loạn thần kinh thực vật
• Thiếu máu não và thiểu năng tuần hoàn não

Chẩn đoán thoát vị đĩa đệm cổ C4 C5

Để ngăn biến chứng và hỗ trợ điều trị chính xác, các xét nghiệm hình ảnh cần được thực hiện càng sớm càng tốt. Ngoài ra người bệnh được kiểm tra lâm sàng để bao quát hơn về tình trạng.

1. Chẩn đoán lâm sàng

Trong lần đầu thăm khám, bác sĩ chẩn đoán lâm sàng nhằm cách nắm bắt tình trạng. Quá trình này thường bao gồm:

• Quan sát, so sánh hai bên vai và cánh tay
• Kiểm tra triệu chứng (đau, tê, yếu chi, ngứa ran…)
• Thử nghiệm với những hoạt động có khả năng làm tăng mức độ đau và những triệu chứng khác
• Thử nghiệm kiểm tra khả năng vận động, khả năng giữ thăng bằng và phối hợp
• Kiểm tra tiền sử chấn thương, bệnh lý, yếu tố di truyền, công việc, thói quen sinh hoạt…

2. Chẩn đoán cận lâm sàng

Sau chẩn đoán lâm sàng, người bệnh được chỉ định một hoặc nhiều xét nghiệm thích hợp. Cụ thể:

• Chụp X-quang đơn thuần: Hình ảnh X-quang cho phép kiểm tra xương cột sống. Điều này giúp phát hiện các bất thường chẳng hạn như nứt xương hoặc trượt đốt sống cổ.
• Chụp tủy đồ (Myelogram): Đây là một kỹ thuật chụp phim X-quang có dùng thuốc nhuộm. Trong đó, thuốc nhuộm được tiêm vào ống sống và chiếu tia X. Chụp tủy đồ giúp kiểm tra tủy sống và ống sống, xác định mức độ chèn ép của khối thoát vị, chẩn đoán phân biệt với các tình trạng khác như ung thư xương.
• Chụp cắt lớp vi tính (CT): Hình ảnh CT cho phép phát hiện và đánh giá mức độ nghiêm trọng của đĩa đệm thoát vị.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): MRI thường được chỉ định bởi kỹ thuật này tạo ra hình ảnh chi tiết về đốt sống cổ, đĩa đệm cùng những mô mềm xương quanh. Điều này giúp bác sĩ dễ dàng hơn trong việc xác định tổn thương và đánh giá mức độ nghiêm trọng.
• Điện cơ: Điện cơ được chỉ định sau khi có nghi ngờ thoát vị đĩa đệm gây chèn ép dây thần kinh. Kỹ thuật này giúp kiểm tra thần kinh cơ, xác định tổn thương dây thần kinh và tình trạng yếu cơ.
• Nghiên cứu dẫn truyền thần kinh: Xét nghiệm này sử dụng những điện cực để đo xung điện thần kinh, đồng thời đo hoạt động trong cơ và dây thần kinh.

Điều trị thoát vị đĩa đệm cổ C4 C5

Quá trình điều trị thoát vị đĩa đệm cổ C4 C5 thường mất từ 1 – 3 tháng. Tuy nhiên các triệu chứng có thể nhanh chóng thuyên giảm khi điều trị đúng cách. Dựa vào tình trạng cụ thể, người bệnh có thể được chỉ định những phương pháp điều trị dưới đây:

1. Chăm sóc tại nhà

Người bệnh chủ yếu được hướng dẫn những biện pháp chăm sóc tại nhà và dùng thuốc để điều trị. Ở những trường hợp nhẹ, các triệu chứng có thể giảm nhanh khi áp dụng những biện pháp dưới đây:

• Nghỉ ngơi

Bệnh nhân bị thoát vị đĩa đệm cổ C4 C5 được khuyên nghỉ ngơi và hạn chế vận động gắng sức ở cổ trong một thời gian. Khi nghỉ ngơi, cơn đau và những cơn co thắt có thể nhanh chóng thuyên giảm.

Sau khi cơn đau được kiểm soát, người bệnh hãy vận động hoặc chuyển động cổ nhẹ nhàng để hạn chế tình trạng cứng cổ.

• Liệu pháp nhiệt

Người bệnh có thể áp dụng liệu pháp chườm ấm hoặc chườm lạnh để giảm nhẹ các triệu chứng.

• • Chườm ấm: Nhiệt độ cao từ túi chườm / chai nước nóng có thể thư giãn những đốt xương và gân cơ, giảm đau mỏi  và cứng cổ, tăng lưu thông máu để chữa lành tổn thương. Mỗi ngày chườm ấm 3 – 4 lần, mỗi lần 20 phút.
  • Chườm lạnh: Liệu pháp này thích hợp với những người bị thoát vị đĩa đệm cổ C4 C5 do chấn thương, có viêm sưng quanh vị trí đau. Chườm lạnh có tác dụng giảm đau, giảm sưng viêm và trị căng cơ sau chấn thương. Mỗi ngày nên chườm lạnh từ 2 – 3 lần, mỗi lần 10 phút để giảm các triệu chứng.
• Xoa bóp nhẹ nhàng

Hãy thử xoa bóp nhẹ nhàng nếu cảm thấy đau và cứng cổ. Biện pháp này giúp tăng lưu thông máu, thư giãn xương và các cơ đang căng cứng, giảm co thắt và tăng linh hoạt cho vùng cổ.

Cách này giảm đau, giảm cảm giác tê bì và yếu chi hiệu quả. Tuy nhiên cần xoa bóp nhẹ và đúng cách để tránh ảnh hưởng đến đốt sống cổ C4 C5.

• Duy trì vận động

Duy trì vận động nhẹ nhàng khi cơn đau đã giảm. Điều này giúp ngăn cứng khớp, hạn chế cơn đau ở cổ, đầu và cánh tay. Đồng thời giúp tăng cường lưu thông máu, duy trì chức năng vận động.

• Sửa đổi hoạt động

Thoát vị đĩa đệm cổ C4 C5 thường gây ra những cơn đau nghiêm trọng trong giai đoạn bùng phát không liên tục và khi mới phát triển. Nếu điều này xảy ra, bạn cần nghỉ ngơi trong thời gian ngắn kết hợp những thay đổi hoạt động. Cụ thể:

• • Tránh những hoạt động và những cử động cụ thể có thể làm trầm trọng hơn mức độ của cơn đau. Cụ thể như đột ngột chuyển hướng (gập hoặc xoay cổ), quay đầu sang một bên…
  • Tránh thực hiện những hoạt động và công việc vất vả. Cụ thể như chơi thể thao, lao động chân tay, mang vác vật…
  • Nên thay đổi tư thế ngủ. Hãy ưu tiên lựa chọn tư thế nằm ngửa thay vì nằm sấp hoặc nằm nghiêng. Ngoài ra bạn cũng có thể lựa chọn một loại gối phù hợp.

ĐỌC NGAY: Tư Thế Ngồi Và Nằm Ngủ Cho Người Thoát Vị Đĩa Đệm Hỗ Trợ Điều Trị

2. Dùng thuốc

Thoát vị đĩa đệm cổ C4 C5 chủ yếu được dùng thuốc để kiểm soát tình trạng. Những loại thường dùng gồm:

• Thuốc giảm đau thông thường: Nếu có cơn đau nhẹ, Acetaminophen hoặc một loại thuốc giảm đau thông thường khác sẽ được sử dụng. Thuốc giúp giảm đau và hạ sốt nhanh chóng.
• Thuốc chống viêm không steroid (NSAID): Thường được chỉ định cho những bệnh nhân có cơn đau trung bình, đau do viêm rễ thần kinh hoặc những mô khác. Advil, Aleve, Motrin… là những loại thường dùng.
• Thuốc giãn cơ: Chỉ định khi đau liên quan đến cơn co thắt cơ. Thuốc có tác dụng thư giãn cơ, giảm co thắt và giảm đau đớn ở vùng tổn thương.
• Steroid đường uống: Dùng cho những bệnh nhân bị sưng và viêm dây thần kinh do thoát vị đĩa đệm cổ. Thuốc có tác dụng giảm viêm, ức chế miễn dịch và giảm đau. Steroid đường uống thường gây tác dụng phụ nên cần dùng dưới sự chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.
• Thuốc giảm đau nhóm opioid: Đây là nhóm thuốc giảm đau gây nghiện. Thuốc mang đến hiệu quả cao cho những trường hợp có cơn đau nặng và không đáp ứng với thuốc giảm đau khác. Opioid thường được dùng ngắn hạn và liều thấp có tác dụng đẻ tránh gây tình trạng lệ thuộc hoặc nghiện thuốc.

3. Vật lý trị liệu

Tăng cường và kéo dài cổ trong vật lý trị liệu là một phương pháp điều trị hữu hiệu cho người bị thoát vị đĩa đệm cổ C4 C5. Phương pháp này giúp ngăn ngừa và giảm đau hiệu quả. Đồng thời làm mạnh cột sống cổ và các cơ xung quanh, giữ đầu được thẳng hàng, ổn định cột sống cổ và giảm áp lực lên đĩa đệm.

Vận động trị liệu đúng cách còn giúp tăng lưu thông máu, giảm tê yếu, cải thiện tầm vận động và tính linh hoạt. Từ đó kiểm soát nhanh tình trạng thoát vị cổ và các triệu chứng.

Những bài tập vật lý trị liệu có thể giúp các triệu chứng thuyên giảm và mất dần theo thời gian. Tuy nhiên người bệnh cần tiếp tục thực hiện chững bài tập tại nhà để duy trì sự linh hoạt và sức mạnh.

4. Tiêm steroid

Tiêm steroid cho những người có triệu chứng không giảm sau dùng thuốc và vật lý trị liệu. Thuốc được tiêm vào cổ dưới sự hướng dẫn của tia X (phương pháp soi huỳnh quang) và thuốc cản quang. Điều này giúp tiêm đúng vị trí trong cột sống, tránh gây tổn thương hoặc làm hỏng bất kỳ cấu trúc quan trọng nào.

Dưới đây là 2 mũi tiêm phổ biến gồm:

• Tiêm Steroid ngoài màng cứng: Những trường hợp viêm dây thần kinh và đau nhức nặng nề có thể được tiêm Steroid ngoài màng cứng. Sau khi sử dụng, Steroid nhanh chóng phát huy tác dụng giảm viêm và đau. Hầu hết các trường hợp đều có đáp ứng tốt, kết quả kéo dài từ 3 – 6 tháng kể từ liều đầu tiên.
• Chích chọn lọc rễ dây thần kinh: Nếu thoát vị đĩa đệm cổ C4 C5 khiến thần kinh cột sống bị chèn ép, bác sĩ có thể thử chích chọn lọc rễ dây thần kinh. Khi thực hiện, bệnh nhân được gây mê và steroid quanh dây thần kinh, giảm viêm đau nhanh chóng.

5. Phẫu thuật

Hầu hết các trường hợp có đáp ứng tốt với những phương pháp điều trị không phẫu thuật. Mất từ vài tuần đến vài tháng để những triệu chứng thuyên giảm. Tuy nhiên người bệnh sẽ được chỉ định phẫu thuật nếu rơi vào một trong những trường hợp sau:

• Đĩa đệm tổn thương nghiêm trọng
• Đau kéo dài hơn 6 – 12 tuần và không đáp ứng với những phương pháp bảo tồn
• Tàn tật nghiêm trọng

Mục đích phẫu thuật:

• Loại bỏ đĩa đệm C4-C5 (đĩa đệm tổn thương)
• Giải nén rễ dây thần kinh hoặc và tủy sống
• Ngăn chặn sự tiến triển của quá trình suy giảm thần kinh, kiểm soát triệu chứng và ngăn các biến chứng như liệt.

Những phương pháp phẫu thuật thường được chỉ định cho bệnh nhân thoát vị đĩa đệm cổ C4 C5:

• Phẫu thuật ACDF

Phẫu thuật cắt bỏ đĩa đệm cổ trước và hợp nhất cột sống (ACDF) là phương pháp được chỉ định phổ biến. Trong đó, đĩa đệm hỏng được lấy ra thông qua vết rạch ở phía trước cổ, sau đó cố định bằng tấm kinh loại. Lúc này những đốt sống liền kề cùng phát triển và hợp nhất với nhau, tăng tính ổn định cho cột sống.

• Cấy ghép đĩa đệm nhân tạo

Trong phẫu thuật thay đĩa đệm nhân tạo, đĩa đệm đệm hỏng được lấy ra. Sau đó thay bằng đĩa đệm nhân tạo thông qua một vết rạch nhỏ khoảng 1cm ở phía trước cổ. Đĩa đệm này có khả năng bắt chước chức năng và hình thức của đĩa đệm tự nhiên.

• Phẫu thuật cắt bỏ đĩa đệm cổ sau

Phẫu thuật cắt bỏ đĩa đệm cổ sau tiếp cận và lấy đĩa đệm hỏng thông qua một vết rạch ở phía sau cổ. Phương pháp này phù hợp với những bệnh nhân có đĩa đệm thoát vị sang bên và vào lỗ thần kinh.

So với cách tiếp cận cổ trước, phẫu thuật cắt bỏ đĩa đệm cổ sau thường gây chảy nhiều máu làm cản trở quá trình phẫu thuật.

Sau mổ thoát vị đĩa đệm, bác sĩ có thể chỉ định nẹp cổ, chăm sóc vết thương và yêu cầu người bệnh hạn chế hoạt động với thời gian khác nhau. Cơn đau trước phẫu thuật thường giảm nhanh sau điều trị. Tuy nhiên đau cổ gần khu vực phẫu thuật thường cần nhiều thời gian hơn.

XEM THÊM: Hướng Dẫn Chi Tiết Cách Chăm Sóc Bệnh Nhân Sau Mổ Thoát Vị Đĩa Đệm

Phòng ngừa thoát vị đĩa đệm cổ C4 C5

Để giảm nguy cơ thoát vị đĩa đệm cổ C4 C5, hãy áp dụng một số biện pháp sau:

• Tập thể dục đều đặn để tăng cường các cơ quanh cổ, ổn định và hỗ trợ cột sống. Đây cũng là một trong những cách giúp duy trì sức mạnh và tính linh hoạt.
• Duy trì cân nặng khỏe mạnh.
• Loại bỏ thói quen hút thuốc lá. 
• Thận trọng để tránh chấn thương. Mặc đồ bảo hộ khi chơi những môn thể thao nguy hiểm.
• Hạn chế mang vác vật nặng.
• Khi ngồi lâu trên màn hình máy tính, hãy thường xuyên thư giãn cổ bằng cách chuyển động nhẹ nhàng.
• Ăn uống lành mạnh, giàu canxi và vitamin D kết hợp luyện tập thể dục để làm chậm quá trình lão hóa và phòng ngừa thoát vị đĩa đệm cổ.
• Duy trì tư thế tốt trong mọi hoạt động. Chẳng hạn như giữ lưng thẳng khi ngồi lâu, nâng vật đúng cách… Tránh thực hiện những tư thế xấu khiến cột sống và đĩa đệm chịu nhiều áp lực.

Thoát vị đĩa đệm cổ C4 C5 thường gặp do chấn thương và thoái hóa. Bệnh gây ra những triệu chứng nghiêm trọng và dễ phát triển biến chứng. Do đó người bệnh cần khám kỹ lưỡng và điều trị tích cực bằng những phương pháp thích hợp.

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM

• Bị Thoát Vị Đĩa Đệm Có Quan Hệ Được Không? Lời Khuyên Từ Chuyên Gia
• Thoát Vị Đĩa Đệm L4 L5: Triệu Chứng Và Cách Chữa Trị